Elimizde qazirgi uaqytta әr salada әielder qauymynyng ýlesi artyp keledi. Búl memleket tarapynan kórsetilgen naqty qoldau men Elbasy Qazaqstan Respublikasynyng túnghysh Preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng artqan senimi ekeni ras.

Sol artylghan senimning nәtiyjesinde genderlik sayasat taqyryby elimizding qoghamdyq ómirinde ýlken manyzgha ie boldy. 2015 jyly Birikken Últtar Úiymynyn  bas assambleyasy úiymgha mýshe memleketter arasynda “17 ornyqty damu maqsatyn” bekitti. Sol maqsattardyng biri әr saladaghy әielder ýlesin arttyrugha baghyttalghan bolatyn. Yaghni, әielder qauymynyng erik-jigerin paydalana otyryp, qoghamdaghy tepe-tendikti saqtaugha nazar audaru.

Qazaqstan da atalghan dýniyejýzilik qújatta bekitilgen mindetterdi óz dengeyinde atqaryp keledi. Osyghan deyingi әielder mәseleleri jónindegi otyrystarda búl salany qalay tiyimdi damytu turaly әrtýrli pikiler men úsynystar úsynyldy.

Atalghan úsynystardyng qatarynda nәzik jandylardyng әr salada ýlken jetistikke jetip, olardyng mýmkindikterin erlermen teng dәrejede qalyptastyru, sonymen qatar sol dәrejening óz dengeyinde qaluyna tiyisti jaghday jasau.

Statistikalyq mәlimetterge sýiensek, osydan eki jyl búryn Qazaqstandaghy budjettik sala qyzmetkerlerining arasyndaghy nәzik jandylar 55,5 prosentti kórsetken. Odan bergi memleket tarapynan atqarylyp jatqan qyruar enbekti eskersek, elimiz jyldan-jylgha әielderding әr saladaghy ósip-jetiluine tiyisti jaghdaydy aitarlyqtay jasap keledi degen sóz.

Sonymen qatar, Qazaqstanda Memleket tarapynan arnayy “2030 jylgha deyingi otbasylyq jәne genderlik sayasat” tújyrymdamasyn iske asyru júmystary bastalghan bolatyn.

Ol tújyrymdamagha әr adam ýles qosa alady? Biraq, qalay?

Atalghan tújyrymdamany iske asyru ýshin eng әueli Qazaqstan Respublikasy Preziydenti janyndaghy әielder isteri jәne otbasylyq demografiyalyq sayasat últtyq komissiyasy basqosular ótkizip, naqty mәselelerdi talqylady. Onda, genderlik sayasattyng eng ótkir mәseleleri talqylandy. Mәselen, budjettik sala mamandarynyng ishindegi әielderding ýles salmaghyn arttyru sharalaryna basymdyq beru qajettigi manyzdy ekeni aityldy. Búl mәsele nәzik jandylardyng dengeyi biyliktik negizde órleuge jol ashady.

Ayta keteyik, osydan ýsh jyl búryn әielderding әkimshilik resurstargha tarlyu dengeyi 48% bolsa, olardyng qyzmetke ornalasu dengeyi 48,5 % bolghan. Al, nәzik jandylardyng basshy bolu, újymdargha jetekshilik etu ýlesi 34,8% bolypty. Qazir búl kórsetkish birshama ósken.

Ayta keteyik, memleket dengeyinde qolgha alynghan atalmysh jobany jýzege asyru ýshin 2030 jyly jetekshilik jәne basshylyq qyzmette jýrgen nәzik jandylardyng ara salmaghyn 30% ke deyin jetkizu kózdelgen.

Ol ýshin elimizde әielder qauymyna jasalyp otyrghan jenildikter az emes. Mәselen, osydan ýsh jyl búryn, budjettik sala qyzmetkerlerin attestasiyalau barysynda, nәzik jandylardyng qúqyghyn qorghau ýshin әielderding otbasylyq jәne ekiqabat jaghdayynda enbek qúqyqtarynyng talaptaryna sәikes biliktilikti kóteru syndarynan bosatylghan bolatyn.

Al, bolashaqta júmystan qoly tiymeytin nәzik jandylardyng otbasyna kónil bólu maqsatynda birqatar júmystar atqarylmaq.

Elimizde atalghan sayasat birqatar zandarmen retteledi. Ol, “Túrmystyq zorlyq-zombylyq profilaktikasy turaly” jәne “Erler men әielderding teng qúqyqtarynyng jәne teng mýmkindikterining memlekettik kepildikteri turaly” zandar.

Al, osyghan deyin elimizde memleket basshylyghynyng qoldauymen “Genderlik tendik strategiyasy” qolgha alynyp, 2006-2016 jyldary iske asyrylghan bolatyn. Sol arqyly QR 2030 jylgha deyingi genderlik jәne otbasylyq sayasat tújyrymdamasy jasaldy.

Aldaghy uaqytta da osy tújyrymdama negizinde irgeli ister atqarylmaq. Sebebi búl әlem boyynsha qalypty qúbylys. Nәzik jandylardyng otbasy men qatar әr salada tabysty boluy memlekettik sayasattyng taghy bir ýlgi eter túsy bolmaq.

Abai.kz