Býginde el-júrttyng sayasilanyp ketkeni – ómir shyndyghy. Sondyqtan biraz aghayyn «Biylik partiyasynyng osy kenesinde partiya jetekshisi ne aitar eken? Jәne de úsynystary eldi demokratiyalandyrugha qanday әser eter eken?» degen ýmit pen kýdik aralas kónil-kýide bolghany ras.

Biraq, ýmit aqtala qoydy ma?

Búl súraqty qoyyma bes negiz bar.

Birinshiden, ras, Elbasy kónilge qonymdy biraz nәrse aitty. Biraq onyng bәri osynday jiyndarda búryn da aitylyp kele jatqan, qúlaq ýirengen jayttar. Mәselen, shaghyn jәne orta biznesti damytu, halyqpen jandy baylanys ornatu, jemqorlyqpen kýres, shendilerding BAQ-qa jasap jatqan qysymy jәne taghy basqa da beseneden belgili problemalar.

Biraq songhy kezde azyp-tozyp ketken elding óz basshysynan kýtkeni búl emes edi!

Odan júrty, eng aldymen, songhy kezde erekshe ózekti bop ketken qoghamdyq-sayasy ómirge qatysty novasiyalargha qatysty kesimdi oi-pikir kýtip edi búl júrty. Biraq ol turaly Elbasy aita qoymady. Kerisinshe, ol zandargha ózgeris engizu qajet emes degen synayda sóz sóiledi. Ýmittengen talay kónil su sepkendey basyldy.

Múnyng ózi «Núr Otan» pluralistik qoghamda oryn alghan kónil-kýidi, ózine degen syny kózqarasty, sayasy allergiyany bayqaghysy kelmeytinin taghy da bir kórsetti dep sanaymyn!

Ekinshiden, demokratiyalyq úiym bolghysy keletin partiyany burokratiyalyq stilide basqaryp, onyng júmysyn úshpaqqa shygharu tipti mýmkin emes! Ázirshe, «Núr Otan» újymdyq oi-pikirding emes, bir adamnyng jeke sayasy sheshimi negizinde ghana qyzmet atqara alatyn úiym bop kórinip túr. Býkil ómiri, túrmys-tirshiligi jalghyz túlghanyng bayandamasyna telinip qalghan úiymnan ne qayyr!

Ýshinshiden, «Núr Otan» ózin qayta jýktegisi keledi («perezagruzka») eken.

Meninshe, partiyany ghana emes, býkil qoghamdyq-sayasy ómirdi qayta jýkteu kerek! Ol ýshin, eng aldymen, eldegi partiya zannamasy men praktikasyn týbegeyli ózgertu qajet! Bir partiyagha elden erekshe, ekskluzivti qolayly jaghday jasap qoyyp, basqa partiyalardy barlyq mýmkindikterden aiyryp tastau – eshkimge de opa bermeydi. Tek qana ashyq әri bәsekeli sayasy orta elimizde shynayy partiyaaralyq iydeya men túlghalar jarysyn ornata alady, sonda ghana ol partiyalar ómirsheng bolady, halyqtyng jasandy emes, tabighy qoldauyna ie bolady.

Áytpese, saylau komissiyalaryndaghy óz mýshelerine senip qalghan «Núr Otan» óz qarsylastaryn saylau qorytyndylaryn búrmalau arqyly ghana «jene alatyn» monopolist-monstr retinde qala bermek!
Biraq ótken preziydent saylauynda dýniyege kelip, yqpaldy kýshke ainalghan baqylaushylar endigi jerde onay berile qoymaytyny taghy bar!

Ózine senimdi bolsa, «Núr Otan» Elbasy men preziydentting artyna jasyrynbay, olardyng әkimshilik resursyna sene bermey, basqa partiyalarmen shynayy bәsekege týsip kórsin! Ony, mәselen, premier basqarsyn. Oghan berilgen aqparattyq mýmkindik basqa partiyalargha da berilsin. Jana partiyalar qúryluy jenildetilsin. Olardy tirkeu tәrtibi demokratiyalandyrylsyn. Saylau komisiyalarynda barlyq partiya ókilderi engizilsin.

Mine, eldegi partiyalyq ómir sonda ghana jandanady, XXI ghasyr talaptaryna layyq, naghyz órkeniyetti sayasy orta qalyptasady.

Elbasy «Núr Otan» jetekshi kýsh boluy kerek deydi. Kezinde Sovet Odaghynda Kommunistik partiyanyng jetekshi roli Konstitusiyada bekitilip qoyatyn. Ata Zanda jazylmasa da, bizde de is jýzinde solay bolyp túr. Partiyaaralyq tendik, yaghny júmys isteude teng mýmkindikter joq! Meninshe, jetekshilik preziydent jarlyghymen ne basqa bir burokratiyalyq sheshimmen ornamaydy, jetekshilik te demokratiyalyq talaptargha say boluy tiyis qúbylys, iydeyalar men túlghalardyng ashyq bәsekesi nәtiyjesinde ghana qol jetkizile alatyn biyik mәrtebe boluy tiyis! Ol jaghy bizde eki ayaghynan aqsap túr!

Tórtinshi jayttyng salmaghy basqasha bolynqyrap túrghany. Kópten beri el aldyna shyqpaghan Elbasy búl joly key sәtte partiyasyna ghana emes, ózinen qoldau kýtken el-júrtqa da kónili tolmay jýrgendey bop kórindi.

IYә, is jýzinde bas biylikti uysynan shyghara qoymaghan onyng óz nókerlerine renjui, jekirui, qatty aituy, kerek deseniz, jerden alyp, jerge saluy oryndy bolar. Onyng ýstine kózge úryp túrghan kemshilikter – shash etekten! Úryssa, shendilerge úrysa bersin, oghan qúlaq ta, kóz de ýirengen.
Biraq, halyqpen sóilesuding jóni bólek sekildi. Osynshama uaqyt boyyna bar biylikti Túnghysh Preziydent pen onyng ashkóz ainalasyna berip qoyghan qaymana júrttyng ne jazyghy bar?! Men Elbasynyng әleumettik qoldau súraghan júrt pen eki siyr turaly aitqan sózderin menzep otyrmyn. Jeme-jemge kelgende, osynshama jyl biylikte tapjylmay otyryp alyp, el jaghdayynyng osynshama tómendep ketuine tikeley әri birden-bir jauapty osy partiya emes pe?!

Konstitusiya boyynsha Qazaqstan – әleumettik memleket, sondyqtan ókimet ózining әleumettik mindetterin oryndauy qajet! Eger de aghymdaghy biylik halyqtan jinalghan salyq pen jer qoynauy baylyqtaryn satudan týsken qyruar qarjyny jarata almasa, onday ýkimetting ne keregi bar?!

Kez kelgen sayasatker, onyng ishinde, el basqaryp otyrghan túlgha óz sózinde sheneuinikterding emes, halyqtyq mýddeni algha tartyp sóileui tiyis dep sanaymyn!

Sondyqtan da әleumettik qoldaugha múqtaj, týrli-týrli daghdarystardan әbden sinir shyqqan júrtshylyq Elbasynyng dәl osy sózderin jyly qabyldady dep aita almaymyn.

Besinshiden, ózining saylau zannamasyna qatysty qatqyl oiyn bildiru arqyly Elbasy ertengi kýni jinalghaly otyrghan Últtyq kenesting júmysynyng auqymy men kýn tәrtibin osy bastan shektep, tejep qoyghan siyaqty. Óitkeni, el ishinde әli de «osy kenes sayasy zandardy jetildiredi» degen ýmit әli de bar. Biraq Elbasy kesip-piship aitty, yaghny el auzynda aityp jýrgen ózekti ózgeristerding qaraluy әri qabyldanuy endigi jerde ekitalay bop qaldy.

Ámirjan Qosanov

Abai.kz