Osy men keyde oilaymyn, "Elbasy kóp shyndyqty bilmeydi, oghan ótirik otchettar, ótirik sifrlar ghana barady, ol soghan senedi" degen sóz ras-au...
Songhy uaqytta bas-ayaghy 1 aidan astam uaqyt Ontýstik audandaryn jii araladym.
Sonda ne kórdim?

1. Shymkent - Shardara arasyndaghy 240 shaqyrym kýre jolgha janadan asfalit tósepti. Búl - oblystyq manyzgha ie kýre jol. Sol biyl tóselgen asfalit 50-60 kesindige bólinip jatyr. Yaghni, әr 2-3 shaqyrym jýrgende asfalit kýrt ýziledi de, amalsyz, onsyz da bayau kele jatqan kólik jyldamdyghyn bayaulatugha tura keledi. Kóldeneng sozylghan, eni 1 metrge juyq kesindi saydan kóliginizdi óte abaylap, sekirtpey ótkizip alasyz da, ary qaray jónelesiz. Endi jyldamdyq arttyra bergeninizde aldynyzdan tura janaghyday kóldeneng kesindi taghy shyghady.... sosyn taghy... taghy.... osylaysha, 60-qa bólingen asfalit jolmen, 2 saghatta jetetin jerinizge 3-4 saghatta jetesiz. Eng bastysy, aman jetkeninizge quanasyz. Kýndiz jýrgeninizge quanasyz. Týnde jol boyynda jaryq joq deydi. Eger týnde jýrgen bolsanyz, mejeli jerinizge aman-esen jetu ekitalay... óitkeni el ishinde "osy jana asfalittyng kesirinen talay jol apaty boldy, talaylar ólip ketti..." degen sózdi estidik.
Biz 15-20 shildede barghan edik. Odan beri ol kesindiler jamalghan shyghar dep oilaymyn.

2. Shymkent - Jetisay arasynda kóp jýrdik. Shymkentke deyingi, odan ary qaray Qazyghúrt, Saryaghashqa deyingi, 2-3-aq jyl búryn salynghan avtobandy aitpay-aq qoyayyn, ol betonjoldar da sharshap qalghany ras.... Al Saryaghash pen Jetisay arasyndaghy, әsirese, Abay - Qyzylәsker - Qazyghúrt aralyghyndagha audanaralyq manyzdy tasjoldar súmdyq jaghdayda. Eki kólik qatarlasqanda әreng syyady, óte tar, oidym-oydym, shoqalaqtap, jýru mýmkin emes.
Al Abay - Jetisay tasjolyn osydan 2-3 jyl búryn jauyp tastaghany esimde, ainalma jolmen baratynbyz. Sol kartina bir týiir ózgermegen. "Jol jabyq, jóndeu júmystary jýrip jatyr" degen sol bayaghy belgi ózgermegen, әli túr. Qoparylghan kýii, astan-kesteni shyghyp jatyr...

3. Auyldarda auyzsu tapshylyghy da sol kýii, baz-bayaghy qalpynda. Eshtene ózgermegen.

4. Jetisay audany Baqqonys auylyna "100 mektep - 100 auruhana" baghdarlamasymen mektep salynuy tiyis edi. Tender jariyalanghan. Qarjy bólingen. Mektep salatyn aumaq qorshalghan. Bitti. Ary qaray mektep te joq, qúrylysshylar da joq... tek jol boyynda tau-tau bop ýiilgen tas qalghan estelikke... Al Baqqonys auylynyng ortalyq kóshesin de, auyl ishindegi kóshelerdi de qanday halde ekenin aitpay-aq qoyayyn... Onday auyldar, onday kósheler býkil Qazaqstan boyynsha jýzdep sanalatynyna kózim jetedi...

5. Taghy bir qyzyq faktige tanghalyp qayttym. Álgi әigili Firdousy auylyndaghy tәjik mektep esterinizde me? Aygýl Orynbek sol mekteptegi mәseleni kótergen... Oqushy qyzdar hidjabpen mektepke baryp, mektep diyrektory men ata-analar arasynda ýlken dau tuyp, aqyry memlekettik organdar aralasyp, dau birshama toqtaghan edi ghoy...
Endi qaranyz, sol Firdousy auylyndaghy sol tәjik mektebine ýkimet jarqyratyp jana ghimarat salyp bergen. Ádette memlekettik standart boyynsha sonday mektepterdi salugha 300 mln tenge bólinedi deydi biletinder.

Al sol tәjik mektebin salugha qazynadan 1 mlrd-tan astam qarjy bólingen. Onday jarqyraghan ýlken mektep, tipti, audan ortalyqtarynda, tipti, keybir oblys ortalyqtarynda joq...
Eng qyzyghy, tәjikter balalaryn oqytugha, әsirese qyzbalasyn oqytugha asa qúlyqty emes. "Balasyn mektepke jibermeydi, maqtagha salady.... synyptar qanyrap bos túrady... әr synyptyng balalaryn bir-birlep týgendegen kezimiz boldy..." deydi sol mektepting ústazdary.

Taghy bir nazar audaratyn mәsele - әr ózbek, tәjik otbasynda, keminde 8 baladan, 10-12-15 balasy bar otbasylar da kezdesedi.
"Sol balalarynyng kóbisine, jergilikti komissiyagha para berip, mýgedektik "oformiti" etip, memleketten ay sayyn mýgedektik jәrdemaqy alatyndar kóp. Al biz shyn mýgedek jandarymyzgha mýgedektik ala almaymyz..." deydi jergilikti halyq.

6. Jedel jәrdem shaqyrsanyz, Týrkistan arqyly jiberedi. Ol 2 saghatta jetem degenshe ólip ketpeuge tyrysu kerek...

7. Arys - ol anau... naqty jaghdaydy tikeley efirde kórsettik...
Qysqasy, qordalanghan mәseleler shash etekten...
Alayda, úshaqpen baryp, auyl ýstin tikúshaqpen aralaytyn Elbasy da, Preziydent te, Premier-ministr de eshteneni kórmeydi, bilmeydi. Olar biz siyaqty, kýnine 400-500 shaqyrym joldy kólikpen jýrip ótip, óz kózderimen kórse, Qazaqstannyng әli 20 ghasyrdyng basynda qalyp qoyghanyn kórer edi.
Halyqty Elbasygha da, Preziydentke de, Premierge de jaqyndatpaytyn jergilikti kishi sheneunikterde de kóp bәle bar...

Memleketten bólinetin trilliondardy halyq iygiligine júmsaytyn basshylar az, al ózara bólisetin basshylar - myndap sanalady.
Qazaqstandy qúrdymgha jiberip otyrghandar mine, solar.

Sondyqtan Elbasy da, Preziydent te sheneunikterding ornyn sapyrystyryp, auystyra bergennen eshtene útpaydy. Kerisinshe, kóp nәrse útqyzady...
Ázirge adal adamdargha senim artyp, halyq aldynda әli de ong nәtiyjege júmys isteuge mýmkindik bar. Ol ýshin әr oblysta, әr audanda bir-bir Jәkishev, Ábishev syndy adal adamdar bolsa, sol da jaman bolmas edi...

Sәule Ábildahanqyzynyng facebook paraqshasynan

Abai.kz