– Agha, 80-nen asqan aghamyzdyng taghy ýilenip jatqanyna qalay qaraysyz?
– Áy, ainalayyn, sodan basqa әngime joq pa? Ósek pen tósekting ainalasynan nege asa almay qaldyndar, joq әlde talqylaytyn taqyryp tabylmady ma? – dep saparlasymnyng sózining sonyna jetkizbey shart kettim de, jaylap sabama týstim.

– Bir jaghynan, senderde kinә joq shyghar. Kóretindering – әnshilerding qyzyldy-jasyldy ómiri. Telearnalarda da – solargha arnalghan baghdarlamalar, solar jýrgizetin – jenil-jelpi birdeneler, eldi oilandyryp, júrtty tolghandyratyn, últty ruhtandyratyn dýniyeler dinkelep túr ghoy qazir. Al, shyndap kelgende, biz oilanugha tiyis mәsele tolyp jatqan joq pa!? Saparlasym ýnsiz. Sózimdi jalghap kettim:
– Bayyrghy babalarymyz da el boludy, ózgelermen terezesi teng boludy kóksedi. Úrpaghyna úlan-baytaq qonys, úlaghatty ósiyet-ónege qaldyrdy. Ata-babalarymyzdan qyran úshsa – qanaty talatyn, qúlan jortsa, túyaghy tozatyn qiyalda ghana bolatyn qiyan ólke qaldy. Yaghni, kóktegi qús pen jerdegi angha deyin – qazaqtyng últtyq baylyghy. Ashy bolsa da ashyghyn aitayyq, ókinishke qaray, darqan dalanyng úly múrasy týgel tonalyp boldy... Tonalmasa, osydan birneshe jyl búryn myna «Altyn emel» asuynan asqanda ýiirimen jýretin qúlanym qayda? Nege kórinbeydi? Búl ólkede annan búryn adamynyng da qúny qalmaghanyn týz taghylary qaydan bilsin... Qúlanmen birge qúndylyqtardyng qúryp bara jatqanyna eki birdey qoryqshynyng beybit kýnde oqqa baylanghany dәlel emes pe?! Ang túrmaq adamynyng da qúny qalmaghan qazir.

Qazaqy qasiyetke iyigen atalarymyz jer bauyrlap úshqan qarlyghashqa qarap-aq aua rayyn boljap, mal-janyn saqtaghan edi. Tabighatpen bite qaynasqany sonshalyq, irgesinde kýshiktegen qasqyr ekesh qasqyr da qonsy otyrghan qoyshynyng qoyyna eshqashan tiyispegen. Gharyshqa jol salyp kókke samghamay-aq aspan әlemin zerttep, jymyndaghan sansyz júldyzgha әdemi at qoya bilgen. «Jeti qaraqshy», «Ýrker», Temirqazyq, «Aqboz at pen Kókboz at», «Sholpan», «Ómirzaya»... Kete beredi. Bir ghajap «til arqyly» tabighatpen tildesken qazaqtyng sol qasiyeti sayyn dalanyng erkesi – qúlanmen birge qúrdymgha ketkeni me!?

Kózimiz kórgen song ang men qústyng joghalghanyn sóz etemiz-au! Al jerasty baylyghymyz – múnayymyz ben uranymyz, altynymyz ben kýmisimiz qayda? Ol – ol ma, ata-babam úrpaghyna múragha qaldyrghan qasiyetti Jerding ózin «saudagha salghymyz» kelgeni she? Keshirile me múnymyz? Satqandy bylay qoyyp jalpygha ortaq qúndylyqty qaltalylardyng jekemenshik etip, basybayly iyelenuge qaqy bar ma edi? El men Jerding iyesi kim? Biz – qazaq nege jerasty baylyghynyng iygiligin qaltalylarmen birge kórmedik? Baytaq jerding iyesi – qazaq, endeshe, kiyesi úryp, bar qazaqty zaualy soghyp ketpey me... Qúday saqtasyn! Ay, júldyzben syrlasa bilgen últtyng úrpaghy býginde telefongha telmirip, jelige baylanghan. Jay telmirip otyrghan joq, tiytimdey qalta telefony arqyly ghalamtordaghy qatygezdik pen jauyzdyq ataulyny boylaryna sinirip jatyr. Úsaq әngime men arzan sózge jaqyn bolmayyqshy osy biz! Esepten de, ósekten de biyik bolayyq.

Orynsyz súraq qoyyp, artynan oigha batqan inishekke qúba belde jorta almay qalghan qúlanday ishtegi múnymdy osylay jetkizdim.

Bekjan Túrystyng facebook paraqshasynan

Abai.kz