– اعا، 80-نەن اسقان اعامىزدىڭ تاعى ۇيلەنىپ جاتقانىنا قالاي قارايسىز؟
– ءاي، اينالايىن، سودان باسقا اڭگىمە جوق پا؟ وسەك پەن توسەكتىڭ اينالاسىنان نەگە اسا الماي قالدىڭدار، جوق الدە تالقىلايتىن تاقىرىپ تابىلمادى ما؟ – دەپ ساپارلاسىمنىڭ ءسوزىنىڭ سوڭىنا جەتكىزبەي شارت كەتتىم دە، جايلاپ ساباما ءتۇستىم.

– ءبىر جاعىنان، سەندەردە كىنا جوق شىعار. كورەتىندەرىڭ – انشىلەردىڭ قىزىلدى-جاسىلدى ءومىرى. تەلەارنالاردا دا – سولارعا ارنالعان باعدارلامالار، سولار جۇرگىزەتىن – جەڭىل-جەلپى بىردەڭەلەر، ەلدى ويلاندىرىپ، جۇرتتى تولعاندىراتىن، ۇلتتى رۋحتاندىراتىن دۇنيەلەر دىڭكەلەپ تۇر عوي قازىر. ال، شىنداپ كەلگەندە، ءبىز ويلانۋعا ءتيىس ماسەلە تولىپ جاتقان جوق پا!؟ ساپارلاسىم ءۇنسىز. ءسوزىمدى جالعاپ كەتتىم:
– بايىرعى بابالارىمىز دا ەل بولۋدى، وزگەلەرمەن تەرەزەسى تەڭ بولۋدى كوكسەدى. ۇرپاعىنا ۇلان-بايتاق قونىس، ۇلاعاتتى وسيەت-ونەگە قالدىردى. اتا-بابالارىمىزدان قىران ۇشسا – قاناتى تالاتىن، قۇلان جورتسا، تۇياعى توزاتىن قيالدا عانا بولاتىن قيان ولكە قالدى. ياعني، كوكتەگى قۇس پەن جەردەگى اڭعا دەيىن – قازاقتىڭ ۇلتتىق بايلىعى. اششى بولسا دا اشىعىن ايتايىق، وكىنىشكە قاراي، دارقان دالانىڭ ۇلى مۇراسى تۇگەل تونالىپ بولدى... تونالماسا، وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن مىنا «التىن ەمەل» اسۋىنان اسقاندا ۇيىرىمەن جۇرەتىن قۇلانىم قايدا؟ نەگە كورىنبەيدى؟ بۇل ولكەدە اڭنان بۇرىن ادامىنىڭ دا قۇنى قالماعانىن ءتۇز تاعىلارى قايدان ءبىلسىن... قۇلانمەن بىرگە قۇندىلىقتاردىڭ قۇرىپ بارا جاتقانىنا ەكى بىردەي قورىقشىنىڭ بەيبىت كۇندە وققا بايلانعانى دالەل ەمەس پە؟! اڭ تۇرماق ادامىنىڭ دا قۇنى قالماعان قازىر.

قازاقى قاسيەتكە يىگەن اتالارىمىز جەر باۋىرلاپ ۇشقان قارلىعاشقا قاراپ-اق اۋا رايىن بولجاپ، مال-جانىن ساقتاعان ەدى. تابيعاتپەن بىتە قايناسقانى سونشالىق، ىرگەسىندە كۇشىكتەگەن قاسقىر ەكەش قاسقىر دا قوڭسى وتىرعان قويشىنىڭ قويىنا ەشقاشان تيىسپەگەن. عارىشقا جول سالىپ كوككە سامعاماي-اق اسپان الەمىن زەرتتەپ، جىمىڭداعان سانسىز جۇلدىزعا ادەمى ات قويا بىلگەن. «جەتى قاراقشى»، «ۇركەر»، تەمىرقازىق، «اقبوز ات پەن كوكبوز ات»، «شولپان»، «ءومىرزايا»... كەتە بەرەدى. ءبىر عاجاپ «ءتىل ارقىلى» تابيعاتپەن تىلدەسكەن قازاقتىڭ سول قاسيەتى سايىن دالانىڭ ەركەسى – قۇلانمەن بىرگە قۇردىمعا كەتكەنى مە!؟

كوزىمىز كورگەن سوڭ اڭ مەن قۇستىڭ جوعالعانىن ءسوز ەتەمىز-اۋ! ال جەراستى بايلىعىمىز – مۇنايىمىز بەن ۋرانىمىز، التىنىمىز بەن كۇمىسىمىز قايدا؟ ول – ول ما، اتا-بابام ۇرپاعىنا مۇراعا قالدىرعان قاسيەتتى جەردىڭ ءوزىن «ساۋداعا سالعىمىز» كەلگەنى شە؟ كەشىرىلە مە مۇنىمىز؟ ساتقاندى بىلاي قويىپ جالپىعا ورتاق قۇندىلىقتى قالتالىلاردىڭ جەكەمەنشىك ەتىپ، باسىبايلى يەلەنۋگە قاقى بار ما ەدى؟ ەل مەن جەردىڭ يەسى كىم؟ ءبىز – قازاق نەگە جەراستى بايلىعىنىڭ يگىلىگىن قالتالىلارمەن بىرگە كورمەدىك؟ بايتاق جەردىڭ يەسى – قازاق، ەندەشە، كيەسى ۇرىپ، بار قازاقتى زاۋالى سوعىپ كەتپەي مە... قۇداي ساقتاسىن! اي، جۇلدىزبەن سىرلاسا بىلگەن ۇلتتىڭ ۇرپاعى بۇگىندە تەلەفونعا تەلمىرىپ، جەلىگە بايلانعان. جاي تەلمىرىپ وتىرعان جوق، تيتىمدەي قالتا تەلەفونى ارقىلى عالامتورداعى قاتىگەزدىك پەن جاۋىزدىق اتاۋلىنى بويلارىنا ءسىڭىرىپ جاتىر. ۇساق اڭگىمە مەن ارزان سوزگە جاقىن بولمايىقشى وسى ءبىز! ەسەپتەن دە، وسەكتەن دە بيىك بولايىق.

ورىنسىز سۇراق قويىپ، ارتىنان ويعا باتقان ىنىشەككە قۇبا بەلدە جورتا الماي قالعان قۇلانداي ىشتەگى مۇڭىمدى وسىلاي جەتكىزدىم.

بەكجان تۇرىستىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz