Сәрсенбіде Дариға Назарбаеваның төрағалығымен өткен Парламенттің жалпы отырысында Сенат «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарастырды.

Осылайша, құжат қабылданды деп есептеліп, президенттің қол қоюына жіберілді.

«Сенат заң жобасын қайтарып, жеті нақтылау енгізді, олар заңның тұжырымдамасын өзгертпейді. Мәжілістің Қаржы және бюджет комитеті Сенатқа енгізілетін түзетулермен келісуді ұсынады», - деді депутат Қожахан Жабағиев.

Бұрын хабарланғандай, сенаторлар Кәсіпкерлік кодексінің 38-бабының 5-тармағын «жаппай қырып-жою қаруын тарату» немесе «терроризм мен экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен жеке тұлғалардың тізімі» деген сөздермен толықтырды. Сонымен қатар, олар қаржы мониторингіне жататын операциялардың шекті мөлшерін көрсетуге байланысты «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл және заңдастыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабының 1-тармағына түзетулер енгізуді ұсынды.

Біздің елімізге 2021-2022 жылдары өтуі тиіс Ақшаны жылыстатуға және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі еуразиялық топтың (ЕАТ) өзара бағалауының екінші кезеңіне дайындалу үшін Қазақстанға бұл заң қажет. Құжат клиенттің тиісті тексеруі, ішкі бақылау және күдікті операциялар туралы есеп беру сияқты қаржылық бақылау рәсімдеріне өзгертулер енгізуді ұсынады. Сонымен қатар, қаржы мониторингі саласындағы уәкілетті органға мемлекеттік бақылау органы жоқ қаржы мониторингі субъектілеріне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамалар жасау құқығы берілген. Бұл қаржылық мониторингтің бес субъектісі, олардың ішінде тәуелсіз заң консультанттары, лицензиясы жоқ жалға берушілер, бухгалтерлік ұйымдар, риэлторлар және қымбат металдар, тастар мен зергерлік бұйымдарды таратушылар.

Сондай-ақ, құжат қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласындағы, оның ішінде қылмыстық активтерді іздеу мен қайтаруды қоса алғанда, уәкілетті органдармен халықаралық ынтымақтастық рәсімдерін реттейді.

«Халықаралық стандарттарды іске асыру кезінде заң жобасында коммерциялық емес секторды терроризмді қаржыландыру мақсатында оларды пайдаланудан қорғауға қатысты жаңалықтар бар (ерікті қаржылық және басқа қайырымдылықтар алуға жүгінетін қайырымдылық ұйымдары мен діни бірлестіктерге қойылатын талаптар). Ұлттық заңнама терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты мақсатты қаржылық санкцияларды БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің қарарына сәйкес жүзеге асырады », - деді Премьер-Министрдің бірінші орынбасары және Қаржы министрі Әлихан Смайылов.

Оның айтуынша, бірқатар түзетулер Ұлттық қауіпсіздік комитетімен әзірленген және салалық тәсіл арқылы терроризмге осал объектілерді терроризмге қарсы қорғаудың тиімділігін арттыруға бағытталған. Және аталған заң жобасы бірнеше мақсатты көздейді.

Мәселен, аталған заң бойынша енді қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласындағы уәкілетті органдар үшін халықаралық өзара іс-қимыл рәсімдері, оның ішінде қылмыстық активтерді іздестіру және қайтару бойынша рәсімдер регламенттеледі.

Сондай-ақ, Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік кеңесі қарарларына сәйкес ұлттық заңнамаға терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға жататын нысаналы қаржы санкцияларының механизмдері енгізіледі.
Сонымен қатар, қаржы мониторингі рәсімдеріне клиентті тиісінше тексеру, ішкі бақылау жүргізу және күдікті операциялар туралы хабарлама жіберу сияқты өзгерістер ұсынылады.

Және, Заң жобасы аясында Ұлттық қауіпсіздік комитеті салалық тәсіл арқылы террористік тұрғыдан осал объектілердің терроризмге қарсы қорғалуының тиімділігін арттыруға бағытталған түзетулер блогы әзірленді.

Одан бөлек, қаржы мониторингі саласындағы уәкілетті органға реттеуші мемлекеттік органы жоқ қаржы мониторингі субъектілеріне қатысты әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы хаттамаларды толтыруға құзырет беріледі.

Сонымен қатар, аталған заң негізінде халықаралық стандарттарды іске асыру мақсатында заң жобасына коммерциялық емес секторды терроризмді қаржыландыру мақсатында пайдаланудан қорғауға байланысты новеллалар енгізілді. Талаптар ерікті қаржылық және басқа да қайырмалдықтар үшін жүгінетін қайырымдылық ұйымдары мен діни бірлестіктерге қолданылатын болады.

Айта кетейік, Қазақстан үшін заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) қарсы іс-қиымл және терроризмді қаржыландыруға бағытталға әрекеттерге тосқауыл қою аса маңызды. Себебі Қазақстан террористік қызметі бар аудандарға жақын орналасқан және экономикасы енді қарыштап келе жатқан мемлекет. Ал заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға қарсы күрестің маңызды бөлігінің бірі – ұлттық деңгейде және халықаралық дәрежеде тосқауыл қоятын механизм құру.Қазақстан бұл бағытта бірнеше нақты қадам жасады. Солардың бірі осыдан он екі жыл бұрын құрылған қаржы мониторингін айтуға болады. Аталған комитет осы уақытқа дейін заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға  қарсы іс-қимыл жөніндегі еуразиялық топтың саласында халықаралық стандарттарға сәйкестігі бойынша бағалаудан өтті.

Одан бөлек мемлекет тарапынан еліміздегі ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету мен ел тұрғындарының бейбіт өмір сүруі үшін барлық жағдайлар жасалып келеді. Соның ішінде, лаңкестікке қарсы іс шаралар мемлекет назарынан тыс қалған емес. Одан бөлек, елімізде жастардың мүддесін қорғайтын, этникааралық келісімді және ақпарттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында мемлекет тарапынан бірқатар маңызды шаралар атқарылған.

Сонымен қатар, Қазақстанда діни экстремизим мен терроризм қауіп-қатерлерін жою мақсатындағы арнайы жүйе жұмысы жолға қойылған. Оның маңызы мен тиімділігі қоғамда уақыт өткен сайын артып келеді. Соның бірі еліміздегі терроризмнің алғышарттарын анықтау мен оны жою үшін ұйымдастырушылық және заңнамалық база құру әрі оыс мақсатты жетілдіру бағытында іргелі істер атқарылып келеді.

Аталған заңда осы бағыттағы терроризмнің қаупін сейілтуді мақсат тұтқан. Ал, терроризмнің қоғамға аса қауіпті екені белгілі. Бұл қауіптің алдын алу үшін Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы да бірнеше ауқымды жобаларды іске асырған. Олардың ең маңыздысы – жастардың діни сауатын арттыру. Ол үшін ҚМДБ мамандары кадр мәселесін күн тәртібіне қойған. Одан бөлек, имамдардың біліктілігін арттыру дін тақырыбына қатысты ашық кездесулер өткізу сынды бірқатар маңызды шаралар атқарылған. Алайда, қоғамға қауіп төндірер терроризммен тек қана діни сала мамандарының күресуі жеткіліксіз. Терроризмнің алдын алудың басты қағидаты діни сауаттылық. Оған қоғам мүшелерінің барлығы жауапты.

Abai.kz