Еліміздегі саяси алаңда үлкен саяси реформалар жүріп жатыр. Бұл ең алдымен митинг жүргізуге рұқсат алу, партиялардың сайлау науқанына қатысу үшін дауыстарын төмендету, сайлаудағы партиялар енді 7 емес 5 пайыз жинаса жеткілікті деген және басқа да өзгерістер бар. Бұл реформалар ел президентінің жаңа әлемдік трендтерге бейімделуі ретінде қарастырсақ болады.

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздіктің 30 жылдығына мемлекеттік басқарудың жаңа моделімен қадам басты. Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуі Қазақстанның дамуындағы жаңа тарихи кезеңмен белгіленді. 2020-2021 жылдары мемлекет басшысы демократияны нығайта отырып, елдің саяси жүйесін қайта жүктеуге арналған бірқатар әлеуметтік-саяси бастамаларды жүзеге асырды. Тәуелсіздіктің отыз жылы ішінде Қазақстан біртіндеп осы қайта құру кезеңіне өтті. Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» бағдарламалық мақаласында Қазақстанның Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев 1991 жылдан бері дәйекті түрде жүзеге асырып келе жатқан елдегі қайта құрулардың сабақтастығына тоқталып, ел дамуының маңызды тарихи кезеңдерін атап көрсетті. Қазақстан Республикасындағы бүгінгі өзгерістер Тәуелсіздіктің төртінші онжылдығының мақсаттарына ықпал етеді. Бірінші кезекте әңгіме елдегі парламентаризмнің дамуы мен нығаюы және парламенттік оппозиция институтын енгізу туралы болып отыр. Бұл идея 2021 жылғы қаңтарда Парламенттің төменгі палатасы - Мәжіліс сайлауында сәтті сыналды. Енді заңнамалық деңгейде республикалық парламенттің басшылығы лауазымына кандидаттарды ұсыну құқығы оппозициялық депутаттар арасынан да таңдалатын болады. Қаңтардағы сайлаудан кейін Тоқаев сайлау реформаларының жаңа пакетін ұсыну арқылы қоғамды одан әрі демократияландыруға жол ашты. Біріншіден, бұл саяси партиялар үшін сайлаудағы тосқауылдың сайлауда 7-ден 5 пайызға дейін төмендеуі, екіншіден, «Бәріне қарсы» бағанының енгізілуі, үшіншіден, аудан басшылары - әкімдерді сайлау құқығы. Бұған дейін президенттің тапсырмасынан кейін депутаттар бейбіт жиындар туралы заңды ырықтандырған болатын. Республиканың ірі қалаларында осындай акцияларға арналған арнайы қоғамдық алаңдар ұйымдастырылып, хабарлау тәртібі бес күнге дейін қысқартылды. Бұл ретте мемлекеттік орган бейбіт жиындарды өткізуге көмек көрсетуге міндетті. Тоқаевтың командасы саяси өмірдегі түбегейлі реформалар ең алдымен «Тәуелсіздік ұрпағы» - Тәуелсіз Қазақстанның құрдастары үшін жүзеге асырылатындығын баса айтады. Өткен жылы дәл осындай жастар үшін тағы бір саяси ноу-хау - 29 жасқа толмаған адамдар үшін, сондай-ақ әйелдер үшін саясатқа жол ашу мақсатында сайлау процесіне 30 пайыздық арнайы квота енгізілді. Қасым-Жомарт Тоқаев бұл бастамаға тоқтала отырып: «Біз  жоғалған ұрпақ  деп аталатындар туралы әңгіме болмауы үшін біз саяси құрамды жасартып, жаңартуымыз керек» деген еді.

Көптеген сарапшылар Қазақстанның стратегиясын Оңтүстік Азия жолбарыстарының эффектісімен салыстырды. Саясаттану саласында олар Оңтүстік Корея, Сингапур, Гонконг және Тайвань сынды елдердің даму қарқыны негізінде сипатталып келеді. Бұлар 1960-1990 жылдардағы жылдам және жоғары даму қарқынымен әлемді таң қалдырған елдер болатн. Олардың даму жолы ең алдымен осы саяси реформаларды жасау арқылы іске асқаны белгілі. Қазақстанның алға жылжуын талдап жүрген публицист Леонид Млечиннің пікірінше, «тарих саяси реформалар экономикалық дамумен қатар жүретіндігін көрсетеді». «Егер адамдар бір нәрсе өздеріне тәуелді, олардың өз мемлекетінің дамуына әсер етуі мүмкін деген ой пайда болса, онда олар болып жатқан жағдайға жауапкершілікті алады. Мен үшін Қазақстанның шығармашылық саяси қайта құрулар жолына түсіп, экономикалық қайта құруларды бастауы қисынды. Мысал ретінде мен салыстырмалы түрде Қазақстанға жақын орналасқан Оңтүстік Кореяны келтіремін. Бүгінде бұл ел керемет жетістіктерге жетті, тіпті онда қазба байлықтары да жоқ. Алайда, әлемнің жартысы оңтүстіккореялық машиналарды басқарады және оңтүстіккореялық компьютерлерді қолданады. Бірақ сарапшылар ғана Оңтүстік Кореядағы әсерлі экономикалық өсудің алдында сауатты саяси, демократиялық реформалар болғанын біледі», - дейді ол.

Қасым-Жомарт Тоқаев негізгі мемлекеттік мерекені, Тәуелсіздіктің мерейтойын мерекелік шаралармен емес, нақты істермен қарсы алуға шақырды. «Тәуелсіздіктің 30 жылдығы жан-жақты реформалар жүргізілетін болады. Біз күш-жігерімізді тиімді мемлекет пен әділетті қоғам құруға бағыттауымыз керек. Тәуелсіздігіміздің 30-жылын нәтижелі еңбекпен қарсы алу керек. Негізгі басымдық - азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту және әл-ауқатын арттыру. Халық толыққанды қайтарымды және әлеуметтік-экономикалық бағдарламалардың нақты нәтижелерін күтуде », - деп түйіндеді Қазақстан Президенті.

Көріп тұрғанымыздай еліміздегі саяси реформалар өз жалғасын табатын болады.  Бұл еліміздің тезірек дамуына септігін тигізетін болады.  Партиялардың сайлауға қатысуға жеңілдіктер алып, оппозициялық күштердің дамуға өз үлесін қоса алуы еліміздің жан-жақты дамуына өзінің ықпалын анық көрсететін болады. Бейбіт митингтер жаңа көзқарастар мен идеяларды естуімізге мүмкіндік береді. Сондықтан еліміздегі саяси реформалар дамуына үлкен үмітпен қарап, қолдау білдіруге тиіспіз.

Abai.kz