Солтүстік Корея, Куба, Венесуэла, Ресей, Белоруссия сынды елдерге ортақ не бар?

Бұл елдерде АҚШ-ты және батыстың өмір салтын, яғни либерал-демократиялық құндылықтарды жек көреді. Неге? Мұнда қандай заңдылық бар?

Бұл Шығыс елдері болғандықтан бар мәселе Батыс пен Шығыс арасындағы текетіресте ме? Алайда АҚШ пен Еуропаға жақын елдердің арасында шығыс елдері де бар. Бұл Жапония, Оңтүстік Корея, Таиланд, Малайзия және т.б. Керісінше, Американы жақтырмайтын елдердің арасында шығысқа қатысы жоқ Ресей, Белоруссия, Венесуэла бар. Демек, мәселе мұнда емес. Шығыс елі батысқа жақын болуы мүмкін. Мүмкін мәселе отаршылдық тарихта болар? Әлде Батыс елдерінің бұрынғы отарлары өкпелі болып, бұрынғы метрополияны жақтырмай ма? Мүлде олай емес. Ресей мен Белоруссия батыс елдерінің отарында ешқашан болған емес. Ұлыбритания мен бұрынғы колониясы Үндістан қазір жақсы қарым-қатынаста. Кезінде Американың оккупациясында Жапония қазір жақын серіктестер.

Сонымен мәселе неде? АҚШ пен Америкаға дұшпан елдерге ортақ не бар?
Ал оларға ортақ бір дүние бар – авторитарлы режим. Авторитарлы режимдер қожалығына еркіндік пен демократия рухы енгенінен қорқады. Себебі еркін қоғамда неге елді ондаған жылдар бойы бір адам басқарады, неге билік шағын топтың қолында шоғырланған, неге елде оппозиция жоқ, неге адамдар өз ойын айтуға сескенеді деген сұрақтар туындайды.

Халықтың санасында мұндай сауалдар туындамас үшін билік батысқа, демократияға деген жеккөрінішті сіңіреді. Сондықтан да пропаганда адамдарға манипуляция жасап, еркін қоғамның ең нашар, болмашы тұстарына ғана назар аударады. Адамдарды гомосексуалистермен, жезөкшелермен, нашақорлармен қорқытады. Еркін қоғамның басты жетістіктері ретінде осыларды көрсетеді де, отбасылық және дәстүрлі құндылықтарды, мемлекеттің азаматтарға деген қамқорлығын қарсы қояды.

Халықтың кедейлігі және шетелге шыға алмауы билікке пайдалы болып тұр. Ал батыс көргендер әдетте бірден өз ойын өзгертеді. Олар қоғамның кемшіліктерін авторитарлы режим әсірелеп көрсеткенін, ал артықшылықтары басым екенін түсінеді. Бұл автокөліктер қоршаған ортаға газ лақтырып, жаяу жүретіндерге қауіпті, сондықтан арбамен жүру керек деп мыжығанмен тең. Ұялы телефондар ағзаға зиян, сондықтан сымды телефондарға көшу керек деген сияқты. Бір рет те болсын көлікпен жүріп немесе ұялы телефонмен сөйлесіп көрген адам ешқашан арба мен сымды телефонға оралмайды.

Авторитарлы режимдерді сыртқы жауды ойлап табуға итермелейтін екінші фактор – халықты өз айналасында жұмылдыру. Бұл ежелден келе жатқан ескі әдіс. Сыртқы жауды ойлап тапсаң, ру-тайпа ішіндегі қарсыластар да ортақ қауіпке қарсы тұру үшін бірігеді. Сондықтан барлық авторитарлы режимнің сыртқы жауы бар. Халықтың назарын сыртқы жауға аудару қажет. Сыртқы жау табылмай жатса, пропаганда жауды ойлап тауып, оған жеккөіріншті қоздыра бастайды. Тіпті сырттан жау табылмай жатса, іштен жау іздейді, мысалы, ортағасырдағы мыстандар бейнесі, троцкист-сатқындар, еврейлер, олигархтар және т.б. Барлығы үрей тудырып, жұртты жұмылдыру үшін. Авторитарлы режимдердің пропагандасы айнала толған жау, олар еліміздің шаңырағын шайқалтқысы келеді деп жар салып жатса, айналаға байыппен қарап, фактілерді саралап, өз тұжырымыңызды жасаңыз.

Марат Толыбаев

Abai.kz