Біз 1991 жылы қазақ тілін мемлекеттік тіл, орыс тілін ресми тіл мәртебесімен белгілеген Заң қабылдаған болатынбыз. Бұл шешім, менің ойымша өте орынды болды және алдағы уақыттардағы заңның қолданыс аясын тарылтпауымыз қажет. Алайда қазақ тілі жаңа мәртебеге иеленіп, өзінің мемлекеттік тілге лайық қызметтерін толық орындауы үшін, оны дамыта түсуіміз дұрыс.

Мемлекеттік тіл мәртебесіндегі қазақ тілі, оның қалыптасуы мен тұрақты дамуы біздің мемлекеттік әрі саяси егемендігіміздің еңселі нышаны болып табылады.

Өйткені тап осы тілдік тәуелсіздік, біздің еліміздің азаттыққа деген ұмтылысының іргетасын құрайды.

Қара сөздің атасы Абайдан бастап, қазақ әдебиетінің негізін қалаушылар – Мұхтар Әуезов, Сәбит Мұқанов, Ілияс Есенберлин  және т.б. дейінгі алып тұлғалардың тілдері де, қазіргі біздің мемлекеттік тәуелсіз еліміздің шұрайлы қазақ тілі болған. Заманауи қазақ әдебиетшілері мен ғалымдары бағалы ғылыми және әдеби шығармаларды жарыққа тудырып, қазақ тілі өзінің лайықты орынын иеленіп, заманауи әлемдегі қазақ ұлтының мінсіз тіл құралы болып танылды.  

Халқымыздың ежелгі тарихының айнасы ретіндегі ұлттық рухани мұрамыз болған – Қазақ тілі, біздің мемлекеттігіміздің және салтымыздың, дәстүріміздің, ұлттық ғұрыптарымыздың шымылдығын ашатын да, шаңырағын тірейтін де негізгі құрал болды.

Бабаларымыздың тілге деген мақтанышы олардың өте жоғары сезімдерін тулатып, барлық уақыттарда да оның қастерлі ұғым екенін көрсетіп берді.

Бұл мәндегі мемлекеттік тіліміз, күдіксіз, ежелгі қазақ халқының телегей теңіз тарихының тұмары болып табылады.

Барлық халықтар мен әлем елдерінің тілі ғасырлар бойы ұрпақтар жалғастығымен бірге күрделі де қиын кезеңдерден өткен рухани мұра болып есептеледі. 

Мақтанышымызға орай, біздің де ұлтымыз өз бабаларынан қалған өзге де құндылықтармен бірге сабылып жеткен бағасыз мұраны сақтай алды және оны бұл күнге дейін жеткізді.

Бүгінде қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде  саясат, ғылым, мәдениет, заңнамалар, дипломатиялық қарым-қатынастар, сауда және басқа да байланыс құралдарының тілдік мәртебесіне ие.

Ең маңыздысы, біздің еліміздегі мемлекеттік тіл, бүгінде Қазақстанның барлық тұрғындарының бірлігі мен ұйытқысының символына айналды.

Тілдің дамуы мен эволюциясы мемлекет пен ұлттың процесстік көрсеткіші болып табылады.

Бұл мазмұндағы еліміздің тәуелсіздігі кезеңдерінде, мемлекеттік тілдің қолданысы шеңберінде, оның мемлекетті басқару істерінде де, саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени сахналардағы қызметтік аясы кеңи түсті. 

Тәуелсіздік кезеңіндегі қолайлы мүмкіндіктерді тудырған қоғам өмірінің барлық аспектілерінде мемлекеттік тілді қолдану шеңберін кеңейту үшін, баршамыздан өмірдің барлық салаларындағы мемлекеттік тілдің қалыптасу саласын кеңейту, оның сөздік қорын жүйелі түрде байыту, сондай-ақ мемлекеттік тілдің тазалығы мен ұқсастығын сақтау әрі қорғау талап етіледі.  

Бұл істе елеулі көзге түсетіндер қатарына ұлттық тіліміздің шүбәсіз айнасы есептелетін БАҚ, олардың тілге деген қамқорлықтары болуы орынды.

Бұл процесстерде біз жаһандану кезеңінде өмір сүріп жатқанымызды естен шығармауымыз қажет, өйткені жаһандану процессі ұлттар мен халықтардың рухани мұраларына үлкен қауіп тудырады.  

Тұрғындардың ең бір дара қорғаныс жолы мемлекеттік қасиеттердің негізін қорғауға барынша ұмтылу, ал мемлекеттік тіл ұлттық қасиеттердің басты тірегі.

Тіл әрбір ұлттың тұрмысын анықтайтын маңызды элемент болып табылады.

Сондықтан мемлекеттік тіл ретіндегі ұлттық тілдің қолданысына, дамуы мен шарықтауына ұмтылыс пен мемлекеттің барлық ұйымдары мен мекемелеріндегі оның нормаларының сақталуы, өте заңды және маңызды шаруа болып табылады.

 Тіл ұлт кесенесін қалаудың алғашқы "кірпіші"-десек артық емес. Ұлттық тілі құрыған елдің, ерте ме, кеш пе ұлттық ой-санасы құрып, ізінше өзі жойыларына тарих куә.

Сондықтан мемлекеттік тілдің қорғанысы, құрметі және сыйы әрбір адамның парызы болып табылады. Төл мәдениеті мен тілін құрметтейтін әрбір саналы әрі ұлтжанды адамның ұлы парызы, бұл бағасыз мұраның тазалығын сақтау және шұрайлы да шешен тілді келешек ұрпаққа табыстау болып есептеледі.

Қазақстан халықтарының тілдер Күнімен барша отандастарды және бір мәрте құттықтаймын, біз мемлекеттік тіл - өркениетті қазақ ұлтының бай  тарихы мен мәдениетінің маңызды құралы екенін естен шығармауымыз қажет, әрбір шаңыраққа бақыт пен тыныштықты, қымбатты елімізге - үздіксіз прогрессті, ал тәуелсіз мемлекетіміздің тіліне - мәңгілік өмірді тілеймін.

Қымбатты отандастар, Қазақстан тілдері Күні құтты болсын!

***

Баршаңызды Қазақстан Тәуелсіздігінің 25-жылдығымен құттықтаймын!

Біз бұл айтулы күнді ширек ғасыр бұрын референдум бюллетендері түрінде көрген болатынбыз, және әрбіріміздің бұл таңдауды жасағанымыз ұжымдық жадымызда сақтаулы. Біз өз таңдауымызды Алаш бабамыздың дәуірінде-ақ, садақ пен жебенің заманында жасап қойғанбыз. Бүгінде, 21-ші ғасырда қару түрі өзгергенімен, өз еркіндігін қорғау қасиеті өзгерген жоқ.

Әрине, мінсіз әлемдегі құқық - қуатты күшті тудыруы керек. Бүгінде заман мінсіз әлемнен әлдеқайда алыста. Қуатты күштердің құқықты жаншып жатқан жайлары толастар емес. Ал бізде өз құқықтарымыз бен бостандықтарымыздың қорғанысына лайықты әскеріміз бар, өз күшіміз бар. Азаттық пен еркіндік тек сыртқы қауіптердің қорғанысына мұқтаж емес.

Біздің азаматтарымыз да еркін өмір сүрулері керек, өйткені еркін адам мен азат қоғам сөзсіз өте тиімді қызмет етеді. Біз еркін адам мен азат қоғамды қорғайтын елді құруды жалғастыра бергеніміз жөн. Тәуелді адамның қолынан бәрі келгенімен, ол бақытты құра алмайды.

Өткен 25 жыл ішінде біз өз бақытымызды, бейбіт әрі шығармашылық әлеуетімізді құрып келеміз. Прогрессіміздің құпия формуласы қарапайым - ол еңбек, еңбек және еңбек. Біз өз жетістіктерімізді өз еңбегімізбен еселеп, өз күштерімізбен қорғауымыз шарт. Қазақстан шекарасының әр қарысын қорғайтын батыр ұлдарымыз бен қыздарымыз аман болсын, олар біздің еркін өміріміздің басты кепілі!

Қазақстан Республикасының әрбір азаматы - шаруасы мен құрылысшысы, дәрігері мен мұғалімі, шахтёры мен кәсіпкері, мемлекеттік қызметкері мен мәдениет қайраткері жасасын! Қазақстан тұрғындарының жаңа құндылықтарын құрушыларға шексіз құрмет болсын!
Қазақстан-диаспорасының бірлігі жасасын: біз, біз ойлағаннан да ұлы істерді жасай аламыз!

Жылулықтың, бақыттың, білімге деген құштарлықтың, батырлардың қайнар бұлағы - қаймағы бұзылмаған дәстүрлі қазақы отбасы жасасын!

Құрметті отандастар!

Біз, мемлекеттің іргетасы қуатты экономика екенін білуіміз қажет, қуатты экономика барда, тәуелсіздіктің іргесі де берік болады. Ел экономикасының көрсеткішін еселеу үшін, ең алдымен сапалы да сандық ретте экономиканың өсімін қамтамасыз етуіміз керек. Экономиканың сапалы өсімі, жоғарытехнологиялы экономика, ал сандық өсім отандық тауарларымызды еселеу қажет дегенді білдіреді. Экономика өсімін қамтамасыз ету үшін біз, ең алдымен, протекционистік саясатты жүргізіп, өнімдік эмиссияны жасап, кәсіпкерлер үшін салықтық салмақты жеңілдетіп, өнім дамуына елдің қаржылық ресурстарын ұтқырлауымыз керек. Біз ел экономикасының индустриалануын қолдап, инновацияларды ендіруіміз қажет. Денсаулық сақтау, мәдениет, білім және ғылым салаларын белсенді дамытуымыз, агроөнеркәсіптік кешендерді жаңартуымыз өте орынды, себебі бұл салаларсыз кемел болашақты елестету мүмкін емес.  

Қазақстандықтарды, елімізден тыс аймақтардағы ағайындарды Қазақстан халқының мемлекеттігінің ширекғасырлық мерейтойымен, тағы да құттықтаймын! Қазақстан Республикасы жасасын!

Рүстем Досымкулов

Abai.kz