«Руханият» жасылдар партиясының төрағасы Серікжан Есенғосұлы Мәмбеталин мырза интерент-конференция барысында келіп түскен сұрақтарға жауап беріп отыр. Төмендегі жауаптарының бірінде ол «Қазақстанда қазақтардың мемлекеттілігі құрылып жатыр.  «Қазақстандық ұлт»  деген идея біздің партияның тұғырнамасына мүлдемге сәйкес келмейді» дейді.

«Абай-ақпарат»

- Серік мырза, сіздердің партияларыңызға неге жасылдар партиясын қосылды. Менің білуімше, осыдан 5 жыл бұрын "Менің Қазақстаным" экологиялық партиясы"-деген атпен жасылдар партиясы құрылған еді. Ол партиядан сіздердің айырмашылықтарыңыз қандай? Әлде бір елде 2 жасылдар партиясы болуға бола ма? 2 қошқардың басы бір қазанға симай жүрмесін.

-  «Менің Қазақстаным» экологиялық партиясын» құру жөнінде бастамашыл топ болған, бірақ партия мемлекеттік тіркеуден өткен жоқ. Сондықтан біздің «Руханият» жасылдар партиясы еліміздегі бірден-бір экологиялық мәселелерге ерекше басымдылық беретін саяси күш.

«Руханият» жасылдар партиясының төрағасы Серікжан Есенғосұлы Мәмбеталин мырза интерент-конференция барысында келіп түскен сұрақтарға жауап беріп отыр. Төмендегі жауаптарының бірінде ол «Қазақстанда қазақтардың мемлекеттілігі құрылып жатыр.  «Қазақстандық ұлт»  деген идея біздің партияның тұғырнамасына мүлдемге сәйкес келмейді» дейді.

«Абай-ақпарат»

- Серік мырза, сіздердің партияларыңызға неге жасылдар партиясын қосылды. Менің білуімше, осыдан 5 жыл бұрын "Менің Қазақстаным" экологиялық партиясы"-деген атпен жасылдар партиясы құрылған еді. Ол партиядан сіздердің айырмашылықтарыңыз қандай? Әлде бір елде 2 жасылдар партиясы болуға бола ма? 2 қошқардың басы бір қазанға симай жүрмесін.

-  «Менің Қазақстаным» экологиялық партиясын» құру жөнінде бастамашыл топ болған, бірақ партия мемлекеттік тіркеуден өткен жоқ. Сондықтан біздің «Руханият» жасылдар партиясы еліміздегі бірден-бір экологиялық мәселелерге ерекше басымдылық беретін саяси күш.

Біздің партияның екі басымдығы бар - ол руханият мәселелері: қазақтың төл мәдениетін сақтап қалу, соның ішіне оралмандардың мәселесі кіреді және еліміздегі экологиялық проблемалар. Мәдениет мәселесі де, экология мәселесі де, дүниежүзінде жүріп жатқан жаһандық  процесстерге тікелей балйанысты, осы тұрғыда біз әр-түрлі халықаралық ұйымдармен  қарым-қатынаста жұмыс жасаймыз. Мысалы, биыл күзде Европаның жасылдар бірлескен партиясына мүше болуға дайындалып жатырмыз. Қазір Еуропада 35 елде жасылдар партиясы бар, оның ішінде ТМД мемлекеттерінде: Ресейде, Украинада, Беларусияда, Әзербайжанда, Грузияда, Қырғызстанда. Соңғы Еуропарламент сайлауында жасылдар партиясы  50 орын алды, ол Парламент депутаттарының 8,5%. Әлемнің барлық жасылдар күшін қолдауға шақырып біздің экологияны бұзып жатқан трансұлттық корпорацияларға сөздерімізді өткізе аламыз.

- Серік мырза, сіз партияңызды 200 мың $-ға сатып алды дегені рас па? Партияларыңыз мемлекеттік партия ретінде тіркелген бе?

- Біз  ресми тіркелген  ең байырғы партиялардың біріміз.    Руханият партиясының бағдарламасына жасылдар қоғамдық бірлестіктерінің талабын партиялық деңгейде  жүргізу  талабын енгіздік. Партияның мүшелері  негізінен бұрынғы азаматтар. Ал Руханият партиясының төрағасымен кездесіп, келісімге келуіміз, бірігуіміз ол Алланың қолдауы деген шындыққа келеді. Алтыншаш Джаганова апамыз көреген,  терең ойшыл адам екен, ол саясаткер ретінде қоғамдағы құбылыстарды талдай білді. Біз партия ашуды қалай ұйымдастырамыз деп, шаршап жүргенде құдай Осы  тұлғамен кездестірді, келістірді. Біз оған Кұрметті Қалаушы деген атақ беріп, партияның атын сақтап, оралмандардың мәселелерін биліктің алдына қойып отыруды уәде еттік.

- Серік мырза, оралмандарға қатысты қандай мәселелерді атап айтар едіңіз? Өзіңіз оралман емессіз бе?

Оралмандар мәселесіне қатысты қысқаша айтарым. Бірінші, Қазақстанда  қандастарымыз елге оралғаннан кейін оларды бейімделу мәселесі әлі шешілмеген.

Екінші, оралмандардың қазақ мәдениеті мен рухани мәселелеріне өте жетік екендігін барлығымыз білеміз. Олардың осы қасиетін неге пайдаланбасқа? Бізде төрт-бес тілді еркін меңгерген, медицина, тарих, басқа салаларда өзінің майталман маман екендігін әйгілеген  оралман азаматтар бар. Солар қасиетті елім деп, тәуелсіздік алғаннан кейін еліне қайтты. Ал қазір солардың көбі киоскі мен ларектерде сауда жасап отыр. Біздің қазаққа бұл таңба болып қалады ғой. Мені осы мәселе толғандырады.

Үшінші, Қажығұмар ақсақалдың  тағдыры әр-бір қазақ ұшін үлкен сын. Бүкіл мемлекет болып ақсақалды елге қайтара алмай отырмыз.

- Сіз бұрын саясаттан көрінбеген адам екенсіз. Бірден саяси партияның басшылығына келген екенсіз. Саяси қызметтік жолыңыз қандай? Қазақшаңыз қалай?

- Менің  Еурпаның партияларының жұмыстарына  қатысып  көп жақтарын Қазақстанның партияларымен салыстыра отырып анықтадым. Әрине, көргенімнің көбі қуанышты емес, намысқа тиетіндей. Бұл жағдай да мені сөзден іске көшіп, ойларымды нақты жұмыспен іске асыруға итермеледі. Қазақстанда саяси қызметтен тәжірибем жоқ. Негізі саясаткердің мақсаты, ниеті таз болуы керек сияқты. «Көкірек таза болмаса, көз тазасы не керек»- дегендей. Қазақшаңыз қалай деген сұрағыңыз, дұрыс сұрақ? Бұл әр қазақтың алдына қойылатын сұрақ, міндет.

- Қазақстанда партияны қос-қостан құру мода болып барады. Мысалы; "Ауыл партиясы" мен "Аграрлық партия" және М. Елеусізов пен мына С. Мәмбеталиннің "Жасылдар партиясы". Алғашқы екеуінің илейтіні бір пұшпақ - ауыл мәселесі, ал басшыларының кімдер екенін көпшілік біле бермейді. "Жасылдардың" да. Күлкілі!

- Руханият жасылдар партиясы  туралы айтатын болсақ, ол әлемдегі   қазіргі қоршаған ортадағы ахуалдың нашарлауына байланысты Батыста кең тараған беделді  жасылдар партияларының бағдарламасын қолдайтын партия. М. Елеусізовтың партиясы жоқ, ол  «Табиғат» атты қоғамдық бірлестікті басқарады. Ауыл партиясы бар, ал Аграрлық партия бүгін жоқ,

- Жасылдар партиясының оралмандарға қандай қатысы бар? Секе, екі сөзіңіздің бірінде оралмандар туралы айтады екенсіз, өзіңіз екі ауыз сөзді қазақша әрең сөйлейді екенсіз, қазақшадан ағылшыншаныз жақсы екен. Балаларыңыз мүлдем қазақша білмейді тіптен олар Қазақстанды менсініп тұрғысы келмейтін сияқты. Күндердің бірінде  билік қолыңызға тие қалса, қазақ байғұсты сатып жібермейсізбе шетелдіктерге?

- Қазақстаннан қашып, тұрмыстық жағдайын жақсартамын деген адамдар шет елге қашып жатса, мен керісінше, жақсы тұрмыстық жағдайымнан елімдегі жағдайға қайттым. Әке - шешемнің берген тәрбиесі бойынша, мен аяғымның ұшынан шашымның ұшына дейін қазақпын. Жұбайым  Оңтүстік Қазақстан облысы, Сарыағаштан,  қызым да қазақша оқып тәрбиеленген. Шет елде жүріп, балаларға қанша жақсы озық тәрбие берсең де, мен алған тәрбиеден балаларымның айырылып қалатынын сездім. Сондықтан дер кезінде оларды еліме қайтармасам, олардың тағдырына қиянат жасайтындай болатынымды сездім. Сондықтан да елге қайттым. Ал елімдегі жағдай аса жақсы емес екенін айту артық. Елім - жерім деп менің күйінуім, еліме қайтып, саясатқа араласуым, бұның барлығы баларымның болашағына қосатын менің еңбегім. Осы жер үшін мен  тер төкпесем, балаларға қалайша Отаныңды сүй деп айта аламын.

Балаларды қазақ қылу үшін олардың бойына Отанын құрметтеу сезімін  сіңіру керек, сосын тіл, дәстүр балаларға ата- анасының қасында жүріп сіңеді.

Мен қазақша жақсы сөйлесем де, соңғы кезде көптеген саяси, ғылыми, әлеуметтік терминдерді  қолдануға мәжбүрмін. Менің кәзіргі қажетіме лайықты, әдетті  болып кеткен қазақша терминдер аз, сондықтан біраз кедергілер бар.Ал партия төрағасы барлық сұраққа жедел жауап беруі қажет болады. Сондайда терминдерді дұрыс қолдану үшін, қазақша біраз баяу сөйлеймін.

Ал оралмандарға келсек, Руханият партиясының өзегін құрған оралмандар болған. Оған себеп болған Алтыншаш Жағанованың оралмандармен тікелей жұмыс істеуі.

Менің бірінші орынбасарым оралман - Башир Жаңалтай, Индияда туып өскен, Тайвань, кейін Турцияда білім алып, Лондонда жұмыс істеген. Сол кісі оралмандар жұмысына жауапты. Қажет болса, осы жерге сол кісіні шақырыңыз, толық баяндама жасап береді.

Сол сияқты менің қасымда басқа да салаларды басқарып, жұмыс атқарып жатқан адамдар бар.

- Шет елдік банкте немесе шетелдік қаржы орталығында қызмет еттіңіз? Сол шетелдік банктерде тыққан ақшаңыз көп шығар, ия?

- Менің өмірбаяныма көз салып қарасаңыз, мен Дүниежүзі банкінде  қызмет атқардым. Дүниежүзі банкі деген коммерциялық емес банк. Негізгі функциялары, дамушы елдерге қаржылық көмек көрсету. Мен осы банкіде экономист болып еңбек еттім. Басқа қаржылық институттарда еңбек еткен емеспін. Сондықтан, тыққан қаржым жоқ. Бірақ сол қаржылық институттарда істей жүріп, мен жүйелі түрде ойлай білу, басқару ісіне машықтанып үлгердім. Осы тұрғыда ол маған үлкен өмір мектебі болды деп айта аламын

- Елімізде тек бір ғана партияға, яғни "Нұр Отанға" басымдық берілгені белгілі. Кезінде президент ешқандай партияда болмасын деген позиция болып, кейін бұл ереже бұзылды. Өзіңіз басқарған партияның "Нұр Отанмен" салыстырғандағы әлеуеті қаншалықты мықты деп ойлайсыз?

- Партияның төрағасы болғаныма әлі бір жыл толған жоқ. Осы аз уақытта  Руханият партиясы газет бетінен түспеді, көптің аузында болды. Егер сол аз уақыттағы белсенділігімізді салыстырсақ, мықтымыз Ал енді «Нұр-Отан» партиясына келетін болсақ, біз саясаттағы заңдылықтарға байланысты, кейбір бағыттармен келісеміз, кейбір бағыттармен түбегелі түрде келіспейміз. Оралмандар мәселесіне байланысты, партия аралық кеңесте өзіміздің ұсыныстарымызды жеткізгенбіз. Егер бүгінгі билік партиясы осы мәселелер бойынша өзінің позициясын айқындайтын болса, олармен жұмыс істеуге әзірміз.

Біздің өзіміздің электорат, қолдаушыларымыз бар, соған байланысты «Руханият» партиясының өзіндік әлеуеті  бар деп ойлаймын. Бүгін біздің партияның толыққанды мүшелері 70 мыңнан асады. Бұл үлкен күш. Ал енді экология мәселелерін қосатын болсақ, электоралдық қолдау одан да жоғары болуы ықтимал.

Сондықтан біз өзімізді Қазақстан қоғамының әр-түрлі топтарының мүддесін қорғай алатын, жүйелі саяси күш деп есептейміз.

-  Серікжан Мәмбетәлин деген адамды не көрген, не білген, не есіткен (саясаткер ретінде) жан жоқ. Сонда Сіз қалай партия құрмақсыз? Елім деп еңіремесеңіз, жерім деп атой салмасаңыз, ұлтым деп ауыз ашпасаңыз сонда өзі сіз кімсіз? Ұйғыр-қазақ арасындағы кикілжіңде, "қазақстандық ұлтқа" бастайтын доктринаны талқылағанда, Қытайға 1 млн га жерді береміз дегенде қайда болдыңыз? Бұндай жағдайларда бұғып өтіп партия құруға бола ма?

-  Бауырым, мен ешкімнің алдында ақталмаймын! Біздің партияның сенің көтеріп отырған мәселелеріңе қатысты өзіндік мақсаты айқын. Қазақстанда қазақтардың мемлекеттілігі құрылып жатыр.  «Қазақстандық ұлт»  деген біздің партияның мәдени-рухани мәселелер бойынша тұғырнамасына мүлдемге сәйкес келмейді. Біздің қазақтың рухани әлемі Қазақстанның мәдени дамуының негізгі  тетігі болуы керек деп ойлаймыз.  Басқа ұлттар осы қазақтың рухани әлемі негізінде топтасуы керек. Ал қытайға жер беруге келетін болсақ. Сол жерді оралман қазақтарға неге бермеске? Біз өзімізге келгенде ата-бабаларымыздан қалған жерді де аяймыз ғой деймін. Ал сол жер шетелде жүрген қандастарымыздың да үлесі ғой.

Қазақстанның саясатына өткен жылдың 16-ші наурызынан бастап араласып жатырмын. Егер кез келген іздеу жүйесіне менің атымды енгізсең,  жинайтын ақпаратың аз болмайды. Сонда сол ақпаратты көбейту менің ісім болса, оны байқамау сіздің ниетіңіз болады.

-  Мынадай сұрақтарға жауап қайтару үшін темірдей төзім керек болар?

Мен еш нәрсе сұрамай-ақ қойғаным дұрыс шығар, өзін де, партиясын да жете білмейді екенмін. Оның үстіне Ғабекеңнен басқасы адам екен демеді, сұрақтарымнан аттап кетті.

Білмегенімді өзіміздің Серікжаннан сұрармын, керек болса...

-  Сұрақтардан аттап өту құқын маған берген жоқ. Бар сұрақтарды көшіріп жауап беріп жатырмын. Еліміздегі соңғы күндері орын алып жатқан құбылыстарға байланысты уақытым біраз тапшы болды. Сұрақтан қашқан емеспін, менің мекен жайым жоғарыда жазылған, келіп те сұрауға болады.

- "Қазіргі саяси жағдаяттарға өз пікіріңізді білдірсеңіз. Тіпті саясатқа ақындар да араласа бастады. Мәселен,Маралтай Райымбекұлы жыр жазды, оның артынан ерген  ақындар да патша жайлы жыр жазсам деп жанығып жүр. Оған не дейсіз?"

Тілеуі Қазақ

-  Жалпы адам баласы өмір жолын таңдағанда болашақтан үміт етеді,  маман таңдап жоғарғы оқы орынына түседі, маман болған соң маманның үздігі болғысы келеді.  Ал ақындарға келетін болсақ, ол Жасағанның адамға дарытқаны. Ақын болу - маман емес, ақын болу Құдай алдында сол дарын үшін жауап беру деп түсінемін. Кейде білімі жоқ ақынның ауызынан шыққан  сөздерге таң қаласың. Бүл ерекше интуиция, сезімталдықтан бола ма екен.  Құдай берген дарындығын жаратпай, тартпасына жазып жүрген адамдар да бар. Қалай болса да ақындық шеберлікті, шешендікті талап ететін болғандықтан, елмен, басқа да ақындар мен жүріп, көріп, сөйлеп дамытуды талап етеді. Ақындықтың ең басты мақсаты бір адамның жүрегіне есік ашып, сонымен сырласу, жақсы сезімдерді  ояту.  Егерде ақын сөзіне жүрек есігін ашқан адам көп болса, онда ол ел ақыны болып аталады.

Ал саясат әр бір адаммен айналысады, ақынсың ба, ақын емессің бе деп сұрамайды. Сондықтан саясатпен айналысуға ешкімге тиым салынбайды.   Ал беделді ақын саясатпен айналысса, онда оның саясатта да қабілетті екендігін аңғартады. Ақын да, саясаткер де адам болғандықтан  қателеспейді деп айтуға тағы  болмайды.

Кімде кім қателесіп жатса, оның қатесін талдап, түзеуге болады. Қателестің деп ешкімді жазалауға болмайды. Бұл жерде саясаттық мәдениетті қалыптастыру қажет. Қандай да дұрыс-бұрыс ойлар айтылып жатса, оның барлығы бұқара елге арналады, олардың сана сезіміне әсер етеді. Сол бұқара елдің  санасының ой сүзгіші дұрыс болса, жалпы қоғам қателеспейді.

Сөзден,  ойдан сүрінуге болады, оны талдап түзеп жатсақ,  істен сүрінбейміз.

-Бұдан бірер ай шамасы бұрында осы сайтта "Түскөргіштер партиясын құрайық!" деген сықағым болды. Бүгінгі партия атаулыға пікірім сонда айтылды.Сауалыңа жауабым деп қысқаша қайталасам: дәл бүгін бізде халықтың мұң-мүддесін ойлап, бар мүмкіндігін халықтың ауыр тұрмысын жеңілдетуге жұмсап отырған партия жоқ. "Нұр Отан" болса, өзінің нұрсыз екенін білмейді, биліктің жаршысына айналды. Егер өйтпесе: қымбатшылықтың ай санап өршу, тұрмыстық төлемақылардың үнемі өсу, көптеген ауылдардың қылаяғы ауызсусыз қалу,қылмыстың көбею, жемқорлықтың іс жүзінде тиымсыз кету ,жателдік және өзіміздік обыр-миллиардерлердің еркінсу... себептеріне бір уақ назар аударар еді, парламенттің күнтәртібіне ұсынып талқылатар еді. Ойлы-қырлы жолмен мүшелерінің санын көбейтіп, қаржысын молайтып алған бұлпартия президентті, билікті беталды қолпаштаудан басқа не бітіріп келеді? Дәнеңе! Ал билікшіл басқа партиялар (кешегі "Руханият" - бүгінгі "Жасылдар", мысалы)"Нұр Отанның" аузына қарағаннан басқа нетындырды? Ештеңе! Оппозициядағы партиялар сөзге ғана бай және өзара ынтымақсыз, ол лагерьдегі саясаткерлердің біразы бірін бірі жамандап сөз сөйлеп, мақала жазып ,күлшашқыш болып алды. Осындай жағдай да мынау "Жасылдар" экологиямен баяғыдан айналысып келе жатқан Меліс Елеусізовпен хабарлас па екен? Меніңше, жоқ! Яғни біздің қоғам егіз партия туа бастады. "Ауыл" мен "Аграрлы" партия ғана егіз болмасын деген шығар. Аты бар, заты жоқтың барынан жоғы жақсы! Ғаббас.

Осы сұрақтың өзі күл шашудың бір көрінісі. Біздің партияның басқа партиядан ерекшелігі келесі деп тізіп өтсем деймін:

1. Біздің партия - басқару тізгінін еркімен жастарға тапсырған алғашқы партия;

2. Менің артымда не бір коррупциялық заң бұзу болған жоқ, мен  лауазымды билікте жүрген атқамінер есмеспін ;

3. Осы заманның озық білімін алып, шет ел тәжірибесін көріп келдім. Соның барлық жақсы жақтарын біздің елде жасауға ат салыссам деймін. Олардың ішінде ең маңыздысы - заң түрінде әрекет ету.

4. Көптеген трансұллтық компаниялармен жасалған келісім шарттарды  Еуропа экологиялық заңдарына лайықты келтіру үшін, біз Еуропа Жасылдар партияларының бірлестігіне кіреміз. Сол арқылы Каспийді, басқа да еліміздің табиғатын қорғауға мүмкіндік аламыз.

Ел мүддесін қорғауға қолданатын құралдың ең белсенді де, тиімдісі де партия. Біз күл шашуды құрал етпейміз, тек заңды бұзған жерін тек заңмен дәлелдейміз, қажет болса.

Мына сұрақты ұстанған адам  - биліктің құлы болады. Сондықтан осы сұрақтың қателігін ашып беруге тырыстым. Санаға жетсе, онда саясаттық мәдениеттің қалыптаса бастағаны. Ол қалыптасады да, заман солай.

- Бізге осындай көп партияның қажеті бар ма? Жабыла көтерген жүк жеңіл, жабылып барлығы неге халықтың қамын ойламайды?   Жасылдар партиясының қызылдар партиясынан не айырмасы бар?

- Көз ауруларының ішінде туа біткен түс айыра алмаушылықты, монохромазия деп атайды. Сіздің жасылды қызылдан айыра алмауыңыз сол ауруға ұқсайды. Дегенмен біреу болғаннан көп болған  жақсы, жаңа жас мемлекетпіз, партия құруда да тәжрибеміз жоқ. Бірақ Сіздің сөзіңіздің жаны бар, бәрінің айтатын ұраны бір сияқты болып кетеді. Бірінен бірінің айырмашылығы аз сияқты.

- Секе, «Руханияттың»  танымал  болуы мүмкін емес. Одан да басқа партияға,мысалы Ақ жолға қосылсаңыз парламентке өтуге болар еді. Осыған не дейсіз ?

- Біздің алдымыздағы кәзір мақсат, бұрынғы «Руханияттың» пәрменсіз деген атынан айырылып, саясатта белсенді партияға айналу болып отыр. «Руханият»  жасылдар партиясы жаңа ғасырдың партиясы. Болашақта әлемдегі мемлекетердегі билікте жасылдар партиясының мүшелері болады. Басқа партиялар қосыла берсін біз ешкімге қосылмаймыз. Біздің электоратымыз осы бұзылған қоршаған ортада қалай жан сауғалаймыз, болашағымыз қалай болады дейтін азаматтар. Біз өзіміздің ұстанымызды халыққа жеткізе алсақ парламентке өтуге болады.

- Dawer talabinan tuwghan partiya, eger duniyedegi baskha uksas partiyalardan talim alip jakhsi jumistar atkarsa , Memlekettik biylewge talasta akhir jengip shighatinina seniwge boladi. Aweli awil sharwashilghida bul partiyaning ujimina kirse sonda kemeldi jasil partiya bolarma edi.Sizder nege awel, bayerghi el ruwhi partiyalari jane Aral,Semey apattarining janashirlarimen birigip ulken partiya kurmaysizdar? Alen

- Men jogharida aittyp kettym, Europa jasildar partiyasimen jumistar atkaru kelisimimis bar.

Aral,Semey apattarining janashirlarimen birigude ojimisda

- Ертіс пен Іле дариясы мәселесі Қазақстан үшін өте өзекті екені белгілі, арамдығы алқымына тығылған алдамкөс қытай жымырайып алып, ештеңені сыртына шығармай, екі ұлы өзеннің негізгі суын өз өңірлеріне қарай бұруда. Келісімге барған Қазақстандық билік өкілдерінің қойны қоншын ақшаға толдырып, қарнын араққа толдырып, бәрі дұрыс екен дегізіп қайтарғаны да жасырын емес! Жасыл болу үшін су керек. Ал су болмаса қайдағы жасылдық?  Ендеше қытаймен болған осы мәселеде биліктің іс-қимылдарына қалай баға бересіз? Сіздердің бұл туралы   нақты іс-шараны  қолға алғандарыңызды естімедік. Бұл сіздердің партияның тек көше тазалығына ғана мән беретін қатардағы шолақ  белсенді екенінен дәлел.  Әлде өз жұмыс ережелеріңізге осы мәселенің шешілуіне қарата белгілі бір жауапкершіліктерді еңгіздіңіздер ме? Бұл туралы не істедіңіздер, не істемекшісіздер? Ақырғы есепте Қазақстан не істеуі керек?

- Іле мен Ертіс тағдыры Қазақстан үшін өте өзекті.  Сондықтан да біз осы сауалдармен айналысатын барлық қоғамдық орындарымен бірігіп жұмыс істеуді жөн көреміз. Көптеген БАҚ-тар мені Табиғат қоғамдық бірлестігінің төрағасы Мелс Елеусізовқа қарсы қойып, қақтығысты қызықтағысы келді. Мен ол кісіге қарсы шықпаймын, ол кісінің істеген жұмыстарын бағалап, жұмыстарына қосылу мақсатымен осы жылы Іле регатасына қатысып, 2-ші оры алып келдік. «Балқаш - Нұрсая» -халқаралық туристік емдеу орталығының жұмысын зерттеп, оларды қолдап, бірігіп жобалар жасап жатырмыз. Ол үшін Приозерске барып, Балқаш пен Іленің  жағдайларын толық зерттеп келдік. Бұл жобаларда  Ілемен Қытайдан кемелерді жүргізу маршруттарын жасау жоспарлануда. Егер бұл жобалар іске асса, Қытай өзі үшін Ілені толтырып отырады. Сол арқылы Іленің көптеген мәселелерін шешуге болады.

Сол сияқты көптеген экологиялық мемлекеттік емес ұйымдардың жұмыстарын да зерттеп, бірігіп істерімізді қарқындату  жолдарын бірге қарастырып жатырмыз.

- Секе, қазақ ақын-жазушыларын оқисыз ба?

Менің  экологиядағы көзқарасымды қалыптастырған  Арал теңізінің,  елдің азаматтарының тағдырын жазған Әбдіжамил Нұрпейісовтің  «Соңғы парыз» романы. Мұхтар Әуезовтың «Абай жолы» эпопеясының соңғы аудармасын оқыдым.

- Сіз дұрыс жауап берген күнде де сол сауалға қатысты мәселелер дұрыс шешілмейді ғой, жауаптарыңыз тек елді алдап жұбату, өз ұпайларыңызды түгендеу ғана болады ғой! Сондықтан сіздің, сіз секілділерді осы тектес интернет конференцияларының не керегі бар, өйткені мәселені сөз емес, іс шешеді, ал сіздер отырып алып іске емес, құр сөзге берілесіздер! Солай емес пе?

- Біз халықты жұбатып жатқан жоқпыз, халықтың «үйдегі» әңгімесін үкімет, биліктегілер естісін, олардың істеген істеріндегі кемшілікті айту, түзету үшін ресми мінбеден сөйлеу қажеттігін, көппартиялы парламент қажеттігін айтып жатырмыз.Ал менің ішімдегіні біл дегеннен не болады. Қазіргі уақытта ақпараттың ең тиімдісі - интернет. Осы интернетті пайдаланып бір- бірімізбен пікірлесейік,  ортақ ойға, шешімге келейік. Бір кісінің ойы, пікірі болып жүрмесін; халықтың,  көпшіліктің пікірі болсын; қалай шешуді де ойласайық.

(Жалғасы бар)