ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى ۇندەۋى قوعامدا ۇلكەن اڭگىمەنىڭ وزەگىنە اينالدى. ۇندەۋگە ءورىستىلدى ءباسپاسوز پەن ۇيىمدار ورە تۇرەگەلىپ، قارسى شىقتى. ال، ۇندەۋگە قول قويعان كەيبىر ازاماتتار «سىرتىمىزدان قولىمىزدى سۇيكەپ جىبەرىپتى» دەپ باسىن الىپ قاشىپ جاتىر. قازاق ءتىلىنىڭ ءحالى جازىلعان حاتقا قول قويعان ازاماتتاردىڭ ءبىرى - مۇحتار تايجاندى ءتىل توڭىرەگىندەگى تارتىسقا بايلانىستى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.

"اباي-اقپارات"

- مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ ۇندەۋىنە قاتىستى پىكىرىڭىز قانداي؟

- ەلىمىزدە مەملەكەتتىك ءتىل - ءبىر ءتىل - قازاق ءتىلى بولۋى كەرەك. ورىس ءتىلى - ءبىز ءۇشىن وزگە ءتىل.

قاراپ تۇرساق، الماتىنىڭ وزىندە تىلدىك ورتا جوق. تەلەارنالاردىڭ بارلىعى دەرلىك ورىس تىلىندە حابار تاراتادى. باسقا دا تىلدىك ماسەلە جەتەرلىك. مىنە، سول ءۇشىن دە اشىق حاتتى قولدايمىن. ودان باس تارتپايمىن.

- ال، وسى ماسەلەگە ءورىستىلدى ءباسپاسوز مەن ورىس قاۋىمىنىڭ قارسى شىعىپ جاتقانىنا قالاي قارايسىز؟

- ولاردىڭ قارسى شىعۋعا ەشقانداي قۇقىعى جوق. ويتكەنى، قازاقستان - قازاقتىڭ مەملەكەتى. «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىندا بۇل انىق جازىلعان. ءارى قازاقستان ۇلتتىق مەملەكەت.

ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى ۇندەۋى قوعامدا ۇلكەن اڭگىمەنىڭ وزەگىنە اينالدى. ۇندەۋگە ءورىستىلدى ءباسپاسوز پەن ۇيىمدار ورە تۇرەگەلىپ، قارسى شىقتى. ال، ۇندەۋگە قول قويعان كەيبىر ازاماتتار «سىرتىمىزدان قولىمىزدى سۇيكەپ جىبەرىپتى» دەپ باسىن الىپ قاشىپ جاتىر. قازاق ءتىلىنىڭ ءحالى جازىلعان حاتقا قول قويعان ازاماتتاردىڭ ءبىرى - مۇحتار تايجاندى ءتىل توڭىرەگىندەگى تارتىسقا بايلانىستى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.

"اباي-اقپارات"

- مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى ۇلتتىق ۇيىمداردىڭ ۇندەۋىنە قاتىستى پىكىرىڭىز قانداي؟

- ەلىمىزدە مەملەكەتتىك ءتىل - ءبىر ءتىل - قازاق ءتىلى بولۋى كەرەك. ورىس ءتىلى - ءبىز ءۇشىن وزگە ءتىل.

قاراپ تۇرساق، الماتىنىڭ وزىندە تىلدىك ورتا جوق. تەلەارنالاردىڭ بارلىعى دەرلىك ورىس تىلىندە حابار تاراتادى. باسقا دا تىلدىك ماسەلە جەتەرلىك. مىنە، سول ءۇشىن دە اشىق حاتتى قولدايمىن. ودان باس تارتپايمىن.

- ال، وسى ماسەلەگە ءورىستىلدى ءباسپاسوز مەن ورىس قاۋىمىنىڭ قارسى شىعىپ جاتقانىنا قالاي قارايسىز؟

- ولاردىڭ قارسى شىعۋعا ەشقانداي قۇقىعى جوق. ويتكەنى، قازاقستان - قازاقتىڭ مەملەكەتى. «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىندا بۇل انىق جازىلعان. ءارى قازاقستان ۇلتتىق مەملەكەت.

مەنىڭشە، ءتىل ماسەلەسىنىڭ بۇلاي ورىستەۋىنە بيلىك كىنالى. سەبەبى، جيىرما جىلدىڭ ىشىندە ورىستارعا جانە دە باسقا ەتنوستىق توپتارعا قازاقستاننىڭ قانداي مەملەكەت ەكەنىن تۇسىندىرە المادى. ال، قازاقستان دەگەنىمىز - ۇلتتىق مەملەكەت! ۇلتتىق يدەولوگيا بولماعان سوڭ، ءورىستىلدى قاۋىمدى قازاق تىلىنە قارسى شىققانى ءۇشىن كىنالاۋعا بولمايدى.

- قازاق ازاماتتارىنىڭ كەيبىرى «ۇندەۋگە قول قويماعان ەدىم، سىرتىمنان قول قويىپ جىبەرىپتى»، دەپ تايقىپ جاتىر. اتى دارداي ازاماتتاردىڭ بۇل ارەكەتتەرىنە نە دەيسىز؟

- قوعام الدىندا قادىرى بار ادامداردىڭ مۇنداي ىستەرىن قۇپتامايمىن. ءتىپتى، وپپوزيتسيالىق پارتيادا باس تارتتى. ەگەر ونداي ساياسي پارتيا بيلىككە كەلسە، ءتىل ماسەلەسى كۇردەلى كۇيدە قالا بەرەدى دەگەن ءسوز.

- تىلگە قاتىستى كوتەرىلىپ جاتقان ماسەلەلەردەن بيلىك قانداي دا ءبىر قورتىندى شىعارادى دەپ ويلايسىز با؟

- جوق. بيلىك ەشبىر ناتيجە شىعارمايدى. سەبەبى، قازىرگى بيلىك كوممۋنيزم زامانىنان بەرى كەلە جاتىر. ال، سوۆەت وكىمەتىنىڭ وتارلىق بيلىگىن جۇرگىزىپ ۇيرەنگەن بيلىك تاۋەلسىز ەلدىڭ ساياساتىن جاساي المايدى.

- قازاق قوعامى ۇزبەي كوتەرىپ كەلە جاتقان مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسىنىڭ سوڭى قالاي بولادى دەپ بولجايسىز؟

- قازاقتىڭ جەڭىسىمەن اياقتالادى. بىراق، قازىر ەمەس. ويتكەنى، ءبىز، قازاقتار كوپپىز. قازاقستانداعى قازاقتاردىڭ ورتا جاسى - 27, ورىستاردىڭ ورتا جاسى - 47. جانە قازاقتار ەل حالقىنىڭ - 70 پايىزىن قۇراسا، ورىستار - 23 پايىز عانا. 2020-نشى جىلعا قاراي قازاقتىڭ سانى - 80 پايىزعا كوبەيىپ، ورىستار - 10 پايىزعا ازايدى دەپ بولجانىپ وتىر. الايدا، ءبارىبىر بيلىك وزگەرۋى كەرەك. ونسىز ۇلتتىق ماسەلەلەردە ورگە باسۋشىلىق بولمايدى.

«اباي-اقپارات»