ءبىزدىڭ ەلدە نەگە ەكەنى بەلگىسىز، زاڭدى دا دۇرىس قويىلعان تالاپقا ەشتەڭەنىڭ ءمانىن تۇسىنبەستەن ورە تۇرەگەلەتىن ادەت پايدا بولعان سەكىلدى. بۇل باعىتتا اسىرەسە مىنا جۇرگىزۋشەر دەگەن قاۋىم تىم بەلسەندى، تىم ايقايشىل، تىم وركوكىرەك پە دەپ قالدىق. ماسەلەن، بيىلعى جىلدىڭ باسىندا وسى ەلدە شەتەلدىڭ نومىرلەرىن تاعىپ الىپ، ەركىن ويقاستاپ جۇرگەن، بۇل ءۇشىن نە باج سالىعىن، نە باسقا دا سالىقتاردى تولەمەيتىن الگىندەي اۆتومومبيل يەلەرىن وسىندا تىركەۋگە قويۋ جونىندە شەشىم قابىلدانعان-دى.

بىلاي قاراعاندا ءادىل دە قيسىندى شەشىم. ودەرىنشە قۋلىق جاساپ، شەتەلدەن ارزان كولىك ساتىپ الىپ، ەش جەرگە تىركەمەستەن، ەلىمىزدىڭ زاڭدى تالاپتارىنا مۇرنىن شۇيىرە قارايتىن مۇنداي بەيباستىقتى باياعىدا تيۋ كەرەك ەدى. وسىنداي «ەركىندىكتىڭ» كەسىرىنەن بيۋدجەت قوماقتى قارجىدان ايىرىلىپ جۇرگەندىگىن ايتپاعاندا، جول ەرەجەلەرىن كوپ بۇزاتىن دا، جول اپاتىنا دا ءجيى ۇشىرايتىن دا وسىنداي «شەتەلدىكتەر» ەكەندىگى انىقتالدى. مىسالى، تەك بىلتىرعى جىلى عانا وسىنداي «قوناقتار» عانا جول ەرەجەسىن وزگەلەردەن ءبىر مىڭ رەت ارتىق بۇزعان كورىنەدى. ءبىر قىزىعى، نە ىستەسە دە بۇلارعا ەشبىر «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» جوق. ويتكەنى بۇلار ءبىزدىڭ زاڭعا باعىنبايتىن «قۇرمەتتى قوناقتار» عوي.

ەندى مىنە وسىنداي كەلەڭسىزدىكتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋدى ويلاستىرىپ، بەلگىلى ءبىر شارا قابىلداۋعا نيەت ەتكەنى سول-اق ەدى، ەلىمىزدەگى شوفەر دەگەن قاۋىم قاتتى شوشىنىپ، «ءبىز قارسىمىز!» دەگەن ۇرانمەن كوشەگە شىعا كەلدى. مۇنداي «شەتەلدىكتەر» اسەرەسە اقتوبە مەن ورال قالارىندا ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتىپ، ۇيىمداسا قالعاندىعىن قايتەرسىڭ.

سول شوفەرلەردىڭ شولاق بەلسەندىلەرى ءبىزدىڭ وبلىسىمىزدا دا «بىزگە نە ىستەي الاسىڭدار؟» دەگەندەي وزدەرىنشە قىر كورسەتىپ باقتى. ولار وتكەن اپتانىڭ اياعىندا وبلىستىق اكىمدىك الدىنا 100 شاقتى جاقتاستىرىن شاقىرىپ،  وزدەرىن ەركىن سەزىنگەندىكتەرى سونشالىقتى «اكىم، شىق!» دەپ ايقايلاپ تۇرىپ الدى. ءبىر قىزىعى، انشەيىندە ەشكىمنەن دە ايىلىن جيا قويمايتىن،  ءوز اقشاسىنا العان پاتەرلەرىنىڭ كىلتىن سالتاناتتى تاپسىرۋ مەن ساۋدا ورىندارىن اشۋعا عانا كەلەتىن اكىمىمىز ءبىر اۋىز سوزگە كەلمەستەن جۇرگىزۋشىلەر الدىنا لەزدە شىعا كەلدى. ونىسىمەن قويماي بۇلاردى دالادا سۋىقتا ەمەس، جىلى ورىنعا - وبلىستىق فيلارمونيا زالىنا شاقىردى.

جۇرگىزۋشىلەردىڭ ىعىنا جىعىلىپ، سولارمەن ءتىل تابىسۋعا ۇمتىلۋ ءۇردىسى وسى زالدا ودان ءارى جالعاستى. اكىمىمىز العاشىندا: «سىزدەردىڭ كوشەگە بۇلايشا جينالۋلارىڭىز جاقسىلىققا سوقپايدى»، - دەپ ەسكەرتۋ جاساۋعا تىرىسقان. الايدا ولاردىڭ بىرىنەن: «ءبىز ءبارىبىر ءسىزدى بىزگە كەلۋگە ءماجبۇر ەتتىك قوي»، - دەگەن قارسى جاۋاپ ەستىگەن سوڭ، ماسەلە وسىمەن تىندىعا ساناعان بولار.

اكىمىمىز مۇنىمەن دە شەكتەلىپ قالمادى. مۇمكىندىگىنشە، ولاردىڭ كوڭىلىن تابۋعا تىرىستى. جۇرگىزۋشىلەردىڭ بارلىق تالاپتارىن تىڭداپ بولعان سوڭ، ولاردىڭ اراسىنان ىنتالى توپ قۇرىپ، كەيىن دەپۋتاتتارمەن بىرگە بۇل ماسەلەنى تالقىلاۋدى ۇسىندى.

- بۇل ماسەلەنى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار شەشە المايدى، - دەدى ارحيمەد مۇقانبەتوۆ مىرزا. - الايدا، سىزدەرگە كومەكتەسۋگە قاشاندا ءازىرمىز. مەن دە سول ءۇشىن كەلدىم. سىزدەردىڭ وتىنىشتەرىڭىزدى تالقىلاۋعا ۇنەمى دايىنبىز. مەن سىزدەردىڭ وكىلدەرىڭىزبەن كۇندە كەزدەسۋگە دايىنمىن.

الايدا ءبىز اكىمنىڭ مۇنداي بەلسەندىلىك تانىتۋىنىڭ سىرىن مۇلدەم تۇسىنە المادىق. سوندا وبلىسىمىزدا جۇرگىزۋشىلەردىڭ شەتەلدىك نومىرلەرىن وزدەرىندە ساقتاپ قالۋدى شەشۋدەن باسقا ەش پروبلەما قالماعانى ما؟ ونىڭ ۇستىنە بۇل بارىپ تۇرعان ادىلەتسىز دە زاڭسىز تالاپتار ەكەندىگى ايدان انىق قوي. بۇل بىرىنشىدەن.

ەكىنشىدەن وزەلەرگە قولداناتىن زاڭ تالابى نەگە وسى جۇرگىزۋشىلەرگە قولدانىلمايدى؟ ولار نەگە زاڭدا بەلگىلەنگەن تالاپ بويىنشا ميتينگى وتكىزۋگە الدىن-الا ءوتىنىش بەرىپ، سونىڭ شەشىمىن كۇتۋدىڭ ورنىنا، ۋلاپ-شۋلاپ، اكىمدىك الدىنا جينالادى؟ ونىسىمەن قويماي، وزدەرىنە كەلگەن وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارىن مەنسىنبەستەن، تەك اكىمنىڭ عانا شىعۋىن تالاپ ەتەدى؟ ولار زاڭدى بەلىنەن باسقاندا كمىگە، نەگە سەنىپ وتىر؟ ولاردىڭ زاڭسىز اركەتتەرىن ءتيىستى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى نەگە قاتاڭ ەسكەرتپەيدى؟ مۇندايدا وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى كەلىپ، ەڭ بولماسا ءتارتىپتىڭ ساقتالۋى كەرەكتىگىن ەستەرىنە سالمايدى؟ بۇل نە دەگەن قورقاقتىق؟ شوفەرلەردىڭ بۇل تالابىنىڭ وبلىس دەڭگەيىندە شەشىلمەيتىندىگىن بىلە تۇرا، بۇلايشا جالپاقتاۋ كىمگە كەرەك؟

بىزدىڭشە، بۇل بوي كورسەتۋدى جاي عانا دۇنيە دەپ قاراۋ - ۇلكەن قاتەلىككە اپارىپ سوعادى. بۇگىن زاڭدى جالپاعىنان باسىپ شوفەرلەر قۇتىرادى. كۇنى ەرتەڭ «قۇقىعىمىز بۇزىلىپ جاتىر» دەپ ويدان الدەنەنى شىعارىپ الىپ، وزگەلەرى شىعادى. ار جاعىن ايتپاي-اق قويالىق، وزدەرىڭىز باجايلاي جاتارسىزدار. تەك وسىندايدا اتامىز قازاقتىڭ «الباستى قاباققا قاراپ باسادى» دەگەن ماقالى ەسكە تۇسە بەرەتىندىگىن قايتەرسىز.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz