ەلدەگى جاعدايعا ءبىزدىڭ «ميلليونەر» فۋتبولشىلاردىڭ رەاكتسياسى قانداي؟
كوروناۆيرۋس دەرتى تۇتاس دۇنيەنى تابانىنان تىك تۇرعىزدى. الەمدى الاڭداتقان اتى جامان اۋىرۋ وكىنشكە وراي ءبىزدىڭ ەلدى دە اينالىپ وتكەن جوق. ەلدە توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، الماتى مەن نۇر-سۇلتان كارانتينگە جابىلدى.
توتەنشە جاعداي كەزىندە بارلىق مەرەكەلىك-سپورتتىق شارالار ۋاقىتشا توقتاتىلدى. ءبىزدىڭ ەلدە عانا ەمەس، بۇكىل الەمدە سپورتتىق جارىستار كەيىنگە شەگەرىلدى. الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە ءوتىپ جاتاتىن مىڭداعان تۋرنيرلەر توقتاپ، ميلليونداعان سپورتشىنىڭ قولى بوساپ، ۇيلەرىندە وتىر.
جاي وتىرعان جوق، دۇنيەنى دۇرلىكتىرگەن دەرتپەن حال-قادىرىنشە كۇرەسىپ جاتىر. ءبىرى ادامزاتتى تازالىق ساقتاۋعا شاقىرىپ، الەمدىك چەللەندج ۇسىنسا، ەندى ءبىرى قايىرىمدىلىق قورىن ۇيىمداستىرىپ، اۋىرۋمەن كۇرەسۋگە ميلليونداپ اقشا بولۋدە.
ءبىر مىسال رەتىندە، گەرمانيالىق «باۆاريا» فۋتبول كلۋبىنىڭ ويىنشىلارى يوسۋا كيمميح پەن لەون گورەتسكانىڭ كوروناۆيرۋستان زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتۋ ءۇشىن قارجى جيناپ جاتقانىن ايتساق بولادى. قوس فۋتبولشى وزدەرى ۇيىمداستىرعان We We Corona قورىنا ارقايسىسى 500 مىڭ ەۋرودان اۋداردى. ولارعا بىردەن «مانچەستەر سيتي» ويىنشىسى لەروي سانە قوسىلدى، ول دا ءدال وسى سوما مولشەرىندە اقشا بەردى.
ءدال وسى كوماندادا دوپ تەبەتىن شابۋىلشى روبەرت لەۆاندوۆسكي دە اۋرۋدان زارداپ شەككەندەرگە كومەكتەسۋگە بىلەك سىبانا كىرىستى. پولياك فۋتبولشىسى ايەلىمەن بىرگە وتباسىلىق بيۋدجەتتەن مەديتسينالىق تەحنيكا ساتىپ الۋعا 1 ميلليون ەۋرو ءبولدى.
الادوپ قۋعان ازاماتتاردىڭ ادامگەرشىلىگى جايلى ايتىلار اڭگىمە بۇل عانا ەمەس. جىلىنا بىرنەشە ميلليوننان باستاپ، 30-40 ملن. ەۋروعا دەيىن جالاقى الاتىن ەۋروپالىق فۋتبولشىلار وسىناۋ قىسىلتاياڭ كەزدە جالاقىسىن قىسقارتۋعا دا قارسى ەمەس. اتاپ ايتقاندا ليونەل مەسسي باستاعان «بارسەلونا» فۋتبولشىلارى كلۋب باسشىلارى ۇسىنعان كارانتين كەزىندە جالاقىنى ازايتۋ ۇسىنىسىنا كەلىسىم بەردى.
بۇل جەردە كاتالونيالىق كلۋبتىڭ پرەزيدەنتى حوسەپ بارتومەۋدىڭ ويىنشىلارمەن ورتاق ءتىل تابىسا بىلگەنىن ايتا كەتۋ كەرەك. بارتومەۋ مىرزا فۋتبولشىلارمەن ارنايى كەزدەسىپ، كوماندامەن ورتاق ءتىل تابىسا ءبىلدى. ماتچتار توقتاپ، كلۋبتىڭ كىرىسى ازايعان كەزدە، شىعىندى قىسقارتۋ كەرەك ەكەنىن فۋتبولشىلارعا تۇسىندىرە ءبىلدى.
ەندى ءوز ەلىمىزدەگى جاعدايعا ورالايىق. ءبىزدىڭ ەلدە دە الادوپ قۋعانداردىڭ الاتىن ايلىعى از ەمەس. ەۋروپاداعىداي 10-20 ملن. بولماسا دا، ءبىر جىلدا بىرەر ملن. ەۋرونى قالتاعا باساتىن «قوماعايلار» بىزدە دە بار (ارينە، مۇنداي جالاقى لەگيونەرلەرگە تولەنەدى). حالقى قوڭىر قالتا كۇن كەشەتىن قازاقستان شەتەلدىك سپورتشىلارعا جالاقى تولەۋدە الەمدە ۇزدىك 20-30 ەلدىڭ قاتارىندا. ونىڭ ۇستىنە بۇل قارجىنىڭ ءبارى مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن بولىنەدى.
ءبىز بۇعان دەيىن دە بيۋدجەت قارجىسىنىڭ ءبۇيىرىن سورىپ وتىرعان كاسىپقوي سپورت كلۋبتارى جايلى جازدىق. اتاپ ايتقاندا، فۋتبولدان پرەمەر-ليگادا باق سىنايتىن 12 كومانداعا ەل بيۋدجەتىنەن جىل سايىن 30-40 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنى، 2018 جىلى ءدال وسى فۋتبولشىلارعا جالاقى تولەۋگە 80 ملن. ەۋرو (33,5 ملرد. تەڭگە) جۇمسالعانى، ەلوردالىق «بارىس» حوككەي كلۋبىنا 2019 جىلى 3,6 ملرد. تەڭگە بولىنگەنى جايلى...
ەندەشە ەل بيۋدجەتىنىڭ مايلى جىلىگىن ءمۇجىپ وتىرعان قازاق فۋتبولىنىڭ كارانتين كەزىندەگى كۇيى قانداي؟ ارينە، توتەنشە جاعداي جاريالانعالى فۋتبول ءتۋرنيرى توقتاتىلعان. كوماندالار جەكەلەي جاتتىعۋعا كوشتى.
ەلدەگى توتەنشە جاعدايعا ءبىزدىڭ «ميلليونەر» فۋتبولشىلاردىڭ رەاكتسياسى قانداي؟ ەۋروپاداعىداي قور قۇرىپ، قارجى جيناۋ، مەديتسينالىق تەحنيكا ساتىپ الۋعا اقشا ءبولۋ دەگەن سەكىلدى ادامگەرشىلىكتىڭ ۇلگىسىن ءبىزدىڭ فۋتبولشىلاردان كۇتپەي-اق قويىڭىز. قالتاسىنان قارجى شىعارعاندى قويىپ، جالاقىنى قىسقارتۋعا قارسى بولىپ، شۋ شىعارىپ جاتىر.
ماسەلەن، پرەمەر ليگادا باق سىنايتىن «ەرتىس» پەن «كاسپي» فۋتبول كلۋبى ويىنشىلار مەن قىزمەتكەرلەرگە توتەنشە جاعداي كەزدە جالاقى ەلدەگى ەڭ تومەنگى ەسەپتىك كورسەتكىشكە تەڭەستىرىلەتىنىن حابارلاعان. بۇل حاباردى ەستي سالا ىڭىرشاعىن باۋىرىنا الا تۋلاعان فۋتبولشىلار جوعارى-تومەن ارىز جازا باستادى.
«ەرتىس» فۋتبول كلۋبىنىڭ جاتتىقتىرۋشىلارى، اكىمشىلىك قۇرامى جانە كلۋبتىڭ فۋتبولشىلارى پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى ابىلقايىر سقاقوۆقا رەسمي حات جولداپ، كلۋب باسشىلىعىنىڭ جالاقىنى تومەندەتۋ شەشىمىنە ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى ەكەنىن مالىمدەدى.
ال «قىزىل-جار» فۋتبول كلۋبىندا دوپ تەبەتىن ليتۆا قۇراماسىنىڭ قورعاۋشىسى ۆيتاۋتاس اندريۋشكياۆيچيۋس چەمپيونات توقتاعان كەزدە دە جالاقى تولەنۋى مىندەتتى دەپ ەسەپتەيدى.
«سپورتپەن اينالىسىپ جۇرگەن ادامدار قازىرگىدەي كەزدە سپورتتىق بابىن قالاي ساقتاۋدى بىلەدى. كەيدە مۇنداي دەمالىستار سپورتشىنىڭ جاراقاتىنان ايىعۋىنا پايداسىن تيگىزەدى.
ماتچتار ءوتۋ-وتپەۋىنە قاراماستان، كلۋب ءبىزدىڭ قازاقستاندا جۇرگەن ءاربىر كۇنىمىزگە جالاقى تولەۋگە مىندەتتى».
ءبىزدىڭ ەلدە ونەر كورسەتەتىن شەتەلدىك فۋتبولشىنىڭ توتەنشە جاعداي كەزىندەگى ۇستانىمى وسىنداي ەكەن. لەگيونەرلەرگە مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ ميلليوندارىن ساناپ بەرۋدەن شارشامايتىن شەندىلەردىڭ نازارىنا ۇسىنىپ وتىرىمىز مۇنى.
ءادىل بولۋ ءۇشىن «بارسەلونا» فۋتبولشىلارىمەن «ەرتىس» پەن «كاسپي» ويىنشىلارىنىڭ تابىسىن سالىستىرۋعا كەلمەيتىنىن ايتا كەتەيىك. يسپانيالىق كوماندانىڭ ويىنشىلارى ءبىزدىڭ ەلمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا مول جالاقى الادى. ونىڭ بەلگىلى مولشەرىن قىسقارتقانىمەن، ءبارىبىر ءتاپ-ءتاۋىر تابىس تابارى ءسوزسىز. ال ءبىزدىڭ كلۋبتار بىردەن ەڭ تومەنگى ەسەپتىك كورسەتكىش (42 مىڭ تگ.) بويىنشا تولەگەلى وتىر. ەلدەگى ورتاشا ايلىق مولشەرىنەن 100 ەسە جوعارى جالاقى الىپ ۇيرەنگەن فۋتبولشىلار مۇنداي از اقشاعا ارينە قارسى بولادى.
تاعى ءبىر ماسەلە، ءبىزدىڭ ەلدەگى باسشى قىزمەتكەرلەردىڭ وزىمبىلەرمەندىگى، كسرو كەزىندەگىدەي باسا بيلەپ، شەشىم شىعارۋى بولىپ وتىر. ءبىز جوعارىدا «بارسەلونا» پرەزيدەنتى حوسەپ بارتومەۋدىڭ ويىنشىلارمەن ارنايى كەزدەسۋ وتكىزىپ، كەلىسىمگە كەلگەنىن ەرەكشەلەپ ايتتىق. ءبىزدىڭ باسشىلارعا وسى قادام جەتىسكەن جوق. مۇمكىن بىلىكسىزدىكتەن، مۇمكىن جاۋاپكەرسىزدىكتەن بولار. فۋتبولشىلارمەن ەش كەلىسپەي، سىرتتاي شەشىم شىعارعان.
فۋتبولشىلار جازعان اشىق حاتتار الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالاندى. بۇل بەرىسى قازاق فۋتبولىن الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ الدىندا كۇلكىگە قالدىرىپ، فۋتبول الەمىندەگى ابىرويىنان ايىردى. ءارىسىن ايتساق، مۇنداي ارىز-شاعىمدار حالىقارالىق قاۋىمداستىققا جەتسە، كلۋبقا ايىپپۇل سالۋ، ەۋروكۋبوكتاردان شەتتەتۋ جانە چەمپيوناتتاعى ۇپايىن كەمىتۋ سىندى جازا قولدانىلادى (قازاقستان فۋتبولىندا مۇنداي جاعداي بىرنەشە رەت قايتالانعان).
باسشىلار اقىلدى بولىپ، ءساتتى كەلىسسوز جۇرگىزە بىلسە ءبارى باسقاشا بولار ما ەدى؟! ءبىزدىڭ فۋتبولشىلار دا شەتەلدەگىدەي جالاقىسىنىڭ ءبىر بولىگىنەن باس تارتىپ، ءتىپتى ەۋروپاداعىداي ۆيرۋسپەن كۇرەسۋگە قارجى بولەر مە ەدى؟ بۇلاي بولماعان كۇننىڭ وزىندە «جاۋ جاعادان العاندا، ەتەكتەن تارتار ءبورى» بولىپ، ارىز جازباس ەدى عوي...
قۋانىش قاپپاس
Abai.kz