ەل تۇرعىندارىن ساپالى ءارى قولجەتىمدى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى ەشقاشان كۇنتارتىپتەن تۇسكەن ەمەس. ازاماتتار تۇرعىن ۇيگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ءتۇرلى مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا ارقا سۇيەيدى. ەل ۇكىمەتى باسپانا ماسەلەسى بويىنشا بىرقاتار ءتيىمدى شارالاردى قولعا الىپ، اتقارۋدا. بۇل جايلى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ۇنەمى جازىلىپ ءجۇر.

ءبىز بۇگىن ەلىمىزدىڭ تۇرعىن ءۇي ساياساتىن كورشى ەلدەرمەن، اتاپ ايتقاندا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنا مۇشە ەلدەرمەن سالىستىرىپ كورەمىز. ءبارىمىز بىلەتىندەي تمد ەلدەرى كەڭەس وداعى كەزىندە ەرىكتى-ەرىكسىز تۇردە ءبىر قازاندا قايناعان بولاتىن. جەتپىس جىل بويى ءبىر ورتالىققا باعىنىپ، ءبىر ساياساتتى جۇرگىزگەندىكتەن، بۇل ەلدەردىڭ قازىرگى ساياسي ۇستانىمىندا، ەكونوميكالىق باعىت-باعدارىندا، الەۋمەتتىك جاعدايىندا بەلگىلى مولشەردە ءالى دە ۇقساستىقتار بار. سول ءۇشىن دە ەلىمىزدىڭ ازاماتتاردى باسپانامەن قامتۋ ماسەلەسىن وسى ەلدەرمەن سالىستىرعالى وتىرمىز.

ەندى ناقتى مالىمەتتەرگە ورالايىق، قازاقستان ازاماتتارعا تۇرعىن ءۇيدى قولدانىسقا بەرۋ كورسەتكىشى بويىنشا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستى ەلدەرى ىشىندە ەڭ جوعارى كورسەتكىشكە جەتكەنىن ماقتانىشپەن ايتۋعا بولادى. ءبىز بۇل مالىمەتتى ويدان قۇراستىرعان جوقپىز. جاقىندا عانا ورتالىق كومۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا.قازاقستان رەسپۋبليكاسى يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى قۇرىلىس جانە تۇرعىن-ءۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ىستەرى كوميتەتىنىڭ توراعاسى مارحابات جايىمبەتوۆ وسىلاي دەپ مالىمدەدى.

- 2019 جىلى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا سالىنعان ينۆەستيتسيا كولەمى 17 پايىزعا ارتىپ، 1,4 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. ينۆەستيتسيالاردىڭ ايتارلىقتاي كولەمى «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى بويىنشا رەكوردتىق 13,1 ملن شارشى مەتر تۇرعىن ءۇيدى تاپسىرۋعا جانە رەسپۋبليكانىڭ تۇرعىن ءۇي قورىن 116 مىڭ باسپاناعا جاڭارتۋعا مۇمكىندىك بەردى، - دەدى قر يدم قۇرىلىس جانە تۇرعىن-ءۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ىستەرى كوميتەتىنىڭ توراعاسى مارحابات جايىمبەتوۆ.

كوميتەت باسشىسى جايىمبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ ەل ازاماتتارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ كورسەتكىشى بويىنشا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستى ەلدەرىنىڭ ىشىندە ەڭ ۇزدىك (قازاقستان – 0,71 شارشى مەتر، رەسەي - 0,54 شارشى مەتر، بەلارۋس - 0,40 شارشى مەتر، وزبەكستان - 0,36 شارشى مەتر) كورسەتكىشكە قول جەتكىزىپ وتىر.

ەندى مەملەكەتتىڭ تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ ىسىندە جوعارى كورسەتكىشكە جەتۋىنە سەبەپ بولعان ءتيىمدى باعدارلامالار تۋرالى جازايىق. اتاپ ايتقاندا، «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە قوسىلعان سوڭعى ءۇش جىلدا ەلۋ مىڭنان استام وتباسى (2,9 يلليون شارشى مەتر) الەۋمەتتىك باسپاناعا قول جەتكىزدى.

ال «7-20-25» يپوتەكالىق باعدارلاماسى اياسىندا 16 مىڭنان استام ازامات ءوز باسپاناسىنا قول جەتكىزدى. بۇل باعدارلاما بويىنشا ەڭ جاڭا مالىمەت 5 ناۋرىز كۇنى جاريالاندى. اتالعان سوڭعى مالىمەتكە سۇيەنسەك، «7-20-25» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا قارىز الۋعا جيىنى 317,2 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايتىن 27 940 ءوتىنىم قابىلدانعان. كەلىپ تۇسكەن وسى وتىنىشتەردىڭ اراسىنان ىرىكتەۋ جۇرگىزىلىپ، ناتيجەسىندە 16 506 ءوتىنىم ماقۇلدانعان. بۇل قارىز مولشەرى 189,2 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى تۇرعىندارعا جەكە باسپانا سالۋعا بەرىلەتىن 130 مىڭ جەر تەلىمى ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيالارمەن تولىق قامتاماسىز ەتىلدى.

ەندى «باقىتتى وتباسى» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار جايلى ايتامىز. اتالعان باعدارلاما اياسىندا وتكەن جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا بەرى ەسەپتەگەندە، بەس مىڭ مۇگەدەك بالاسى بار، از قامتىلعان تولىق ەمەس وتباسىلار جانە كوپبالالى وتباسىلارعا باسپانا ماسەلەسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك جاسالدى. بۇل باعدارلاما بويىنشا، الداعى ءتورت جىلدا، 2020-2023 جىلدارى تاعى قىرىق مىڭ وتباسىعا كومەك كورسەتۋ جوسپارلانعان. بۇل دەگەنىڭىز ءار جىل سايىن ون مىڭ وتباسىنىڭ تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقساترۋ دەگەن ءسوز. بۇل مالىمەتتەردىڭ ءبارى كوميتەت باسشىسىنىڭ سوزىنەن الىنعانىن ايتا كەتەيىك.

كوميتەت توراعاسى مارحابات جايىمبەتوۆ ءباسپاسوز جيىنىندا ءسوز ەتكەن تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە، ەل ازماتتارىنىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن قولداۋ ماقساتىندا دا كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىلىپ جاتقانىن ايتتى. اتاپ ايتقاندا مۇگەدەك مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار، جەتىم بالالار، سونىمەن قاتار باسقا دا الەۋمەتتىك ءالسىز توقا جاتاتىن تۇرعىنداردىڭ باسپانا ماسەلەسىن مەملەكەتتىڭ ەرەكشە نازاردا ۇستاپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

«مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ءۇش جىل ىشىندە اسىرەسە از قامتىلعان كوپبالالى وتباسىلاردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل ءۇشىن تۇرعىن ءۇي زاڭدارىنا زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. وسىلايشا «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى بويىنشا قارجىلاندىرۋ تەتىكتەرى كوزدەلدى. وسى ساناتتاعى 40 مىڭنان استام كەزەكتە تۇرعانداردىڭ ىشىندە 2019 جىلى ءتۇرلى تەتىكتەر بويىنشا 7 387 وتباسى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلدى»، - دەدى كوميتەت باسشىسى مارحابات جايىمبەتوۆ.

ءسوز سوڭىندا ەلدەگى تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ بويىنشا ساندى مالەمەتتەردى سويلەتە كەتەيىك. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، بيىلعى جىلدىڭ العاشقى ەكى ايى قاڭتار جانە اقپان ايلارىندا قازاقستاندا تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ جانە ساتۋ بويىنشا 44 643 مالىمەت تىركەلگەن ەكەن.

ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، 2020 جىلدىڭ اقپان ايىندا تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ مەن ساتۋ بويىنشا تىركەلگەن مامىلەلەرىنىڭ جالپى مولشەرى 22 977 بولدى. بۇل قاڭتار ايىمەن سالىستىرعاندا 6,1 پايىز اترىپ وتىر. ال بۇل مالىمەتتى، بيىلعى قاڭتار جانە اقپان ايلارىندا باسپانانى ساتىپ الۋ جانە ساتۋ كورسەتكىشتەرىن بىلتىرعى جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرار بولساق، بۇل كورسەتكىش 11,8 پايىزعا ارتقانىن بايقايمىز.

اتالعان ۆەدومستۆو دەرەكتەرىنە سەنسەك، ەلىمىزدە كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردەن پاتەر ساتىپ الۋ جانە ساتۋ مالىمەتتەرى كوبىنەسە نۇر-سۇلتان (3 027) جانە الماتى (3 845) قالالارىندا تىركەلگەن ەكەن. بۇل ەكى قالادان بولەك بۇل كورسەتكىش قاراعاندى وبلىسىندا (2 149) دا ايتارلىقتاي جوعارى. ال وتكەن ەكى ايدا جەكە تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ جانە ساتۋ بويىنشا شىعىس قازاقستان (443), تۇركىستان (529) جانە الماتى (952) وبلىستارى الدا تۇر.

Abai.kz