كوروناۆيرۋس ىندەتى تۇتاس دۇينەنى جايلاپ بارادى. اتالعان ۆيرۋستى الەمدە ەكى ميلليونعا جۋىق ادام جۇقتىرىپ الدى. ءجۇز مىڭنىڭ ۇستىنە ادام قايتىس بولدى. ال ەلىمىزدەگى جاعدايعا كەلسەك، قازىرگە دەيىن سەگىز ءجۇزدىڭ ۇستىنە ادام ۆيرۋس جۇقتىرعانى بەلگىلى بولدى. 

كوروناۆيرۋستىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ەلدە شۇعىل شارالار قولعا الىنىپ، ناقتى شارۋلار جالعاسۋدا. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ باستاماسىمەن قازاقستان حالقى قاۋىپتى ۆيرۋسپەن قايمىقپاي كۇرەسىپ جاتىر. ەلدە 16 ناۋرىزدان باستاپ توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، كوپتەگەن قالالار كارانتينگە جابىلدى.

ءبارىمىز بىلەتىندەي، الماتى، نۇر-سۇلتان سەكىلدى ءىرى قالالاردىڭ ماڭىنداعى اۋىلداردا تۇراتىن تۇرعىنداردىڭ ىشىندە قالاعا كىرىپ جۇمىس جاسايتىندارى كوپ. ولار كۇندە تاڭەرتەك قالاعا كىرىپ جۇمىس ىستەپ، كەشكە قالادان شىعىپ ۇيىنە قايتادى. ءىرى قالالاردا كارانتين جاريالانۋىنا بايلانىستى بۇل تۇرعىندار قالاعا كىرىپ-شىعۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلدى. دەمەك قالا مەن قالا ماڭى اراسىنداعى ءجۇرىپ-تۇرۋ شەكتەلدى دەگەن ءسوز. ونىڭ ۇستىنە قالا ماڭىنان كەلىپ قالادا وقيتىن ستۋدەنتتەر دە بار. بۇنى ءبىر دەڭىز.

توتەنشە جاعداي كەزىندەگى ەكىنشى ءبىر كوشى-قون لەگى ءىرى قالالارعا الىس اۋىلداردان جانە وبلىستان كەلگەن جۇمىس كۇشى بولاتىن. ماسەلەن، الىس اۋىلدار مەن وبلىستاردان قالاعا كەلىپ جۇمىس ىستەيتىندەر قالا ماڭى وڭىرلەرىنىڭ تۇرعىندارىنا ۇقسامايدى. ولاردىڭ تاڭەرتەك قالاعا كىرىپ، كەشكە شىعىپ كەتۋگە مۇمكىندىكتەرى جوق. سوندىقتار ولار قالادا پاتەر جالداپ تۇرادى. ەلدە توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى كوپتەگەن جۇمىس توقتادى. كوپتەگەن ازاماتتار جۇمىسىنان ۋاقىتشا ايىرىلدى. وسى كەزدە جاڭاعى قالادا پاتەر جالداپ تۇرىپ جاتقان وزگە ءوڭىردىڭ ازاماتتارى ءوز اۋىلدارىنا بەت الدى. ارينە وعان مۇمكىندىك تە قاراستىرىلعان. رەسمي مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، قالالار كارانتينگە جابىلعانعا دەيىن ەكى كۇندە قالدان شىققاندار سانى ءجۇز مىڭنان اسقان كورىنەدى.

ءۇشىنشى ءبىر ءجۇرىپ-تۇرۋ، كوشى-قون لەگى شەتەلدەن كەلەتىن وتانداستارىمىز بەن شەتەلدىكتەر. جانە ەلدەن كەتەتىن وزگە ەلدىڭ ازاماتتارى. بۇلاردىڭ دا ەلدەن كەتۋىنە نەمەسە كەلۋىنە توتەنشە جاعداي اسەر ەتپەي قالمادى. ماسەلەن بۇكىل الەمدە كارانتين جاريالانۋىنا بايلانىستى شەتەلدە تۇرىپ جاتقان نەشە ءجۇز مىڭ وتانداسىمىز ەلگە ورالدى. تيىسىنشە ەلدەگى كوپتەگەن شەتەلدىك ازامات ءوز ەلىنە بەت تۇزەدى.

ەندى وسى ءۇش باعىت بويىنشا جەكە-جەكە توقتالايىق. الدىمەن قالا ماڭىنداعى اۋىلداردا تۇراتىن ازاماتتار جايلى. رەسمي مالىمەتتەرگە سەنسەك، ءبىر الماتىنىڭ وزىنە كۇنىنە بەس ءجۇز مىڭعا جۋىق ادام كىرىپ-شىعادى ەكەن. بۇل ۇلكەن قالانىڭ قىزۋىن قايناتاتىن ۇلكەن سان. بۇنىڭ ىشىندە قالاعا تۇراقتى كەلىپ جۇمىس ىستەيتىندەرى دە وتە كوپ. قالاعا تاڭەرتەك كىرىپ، كەشكە قايتاتىن وسى ادامدار شوعىرى ءجۇرىپ-تۇرۋدىڭ ۇلكەن كوشىن قۇرايدى. بۇعان باستا ايتقانىمىزداي قالادا وقيتىن ستۋدەنتتەدى قوسىڭىز. ماسەلەن الماتى قالاسى ماڭىندا، 20-30 شاقىرىمداعى اۋىلداردا تۇراتىن ستۋدەنتتەرگە جاتاقحانا بەرىلمەيتىندىكتەن، ولار كۇندەلىكتى قاتىناپ وقيدى. توتەنشە جاعداي كەزىندە بۇل ءجۇرىس تە توقتادى.

ەكىنشى، قالادا كارانتين جاريالاناتىنى بەلگىلى بولا سالا الىس اۋلىدار مەن وبلىستاردان كەلگەن كوپتەگەن ازاماتتار ءوز ۇيىنە قايتتى. ولاردىڭ سانى بەلگىسىز بولعانىمەن، الماتى قالاسىنا كىرەبەرسكە بلوكپوستتار قويىلعان العاشقى ەكى كۇندە قالادان 100 مىڭنان اسا ادام شىققان. بۇل تۋرالى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرلان قوجاقاپانوۆ حابارلاعان بولاتىن.

- 19 ناۋرىز كۇنى قالاعا 3884 كولىك كىرسە، قالادان 4383 كولىك شىقتى. 20 ناۋرىز كۇنى قالادان 10272 كولىك شىعىپ، قالاعا 17 810 كولىك كىرگەن. بۇل كولىكتەرمەن قالاعا 19 كۇنى 47 325 ادام كىرىپ، 45 956 ادام شىقتى. ال 20 كۇنى 54 700 ادام شىقسا، 49 018 ادام كىرگەن, – دەدى اكىم ورىنباسارى.

الماتى قالاسىندا بلوكپوستتار قويىلعان العاشقى كۇن، 19 ناۋرىز تۇنگى ساعات 00.00-دەن باستاپ ەكى كۇندە قالادان 27 032 ادام وزگە وڭىرلەرگە كەتكەن. ال الماتىعا كىرگەندەردىڭ سانى بۇدان ەكى ەسەگە جۋىق كوپ - 47 325 ادام.

- بلوكپوستتار قويىلعالى بەرى قالاعا 17 810 كولىك پەن 663 ميكرواۆتوبۋس، سونداي-اق، 1 109 جۇك كولىگى كىردى، - دەيدى قالا اكىمدىگىنىڭ وكىلدەرى. بۇلار تەك الماتىدا تۇراتىندار. ال قالادا تۇرمايتىن 2 347 كولىك الماتىعا كىرگىزىلمەدى.

ءۇشىنشى، شەتەلدە جۇرگەن قازاقستاندىقتار مەن قازاقستاندا جۇرگەن شەتەلدىكتەر جايلى. العاش الەمدە كوروناۆيرۋس تاراي باستاعان ساتەن باستاپ شەتەلدە جۇرگەن وتانداستارىمىز ەلگە قايتارىلا باستاعان. ال توتەنشە جاعداي ەنگىزىلۋىنە بايلانىستى شەتەل ازاماتتارىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا كىرىپ-شىعۋىنا شەكتەۋ قويىلدى.

ەل اۋماعىندا توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، شەتەلدىكتەردىڭ كىرىپ-شىعۋىنا شەكتەۋ قويىلۋىنا بايلانىستى ولاردىڭ ەلدە ءجۇرىپ-تۇرۋ ەرەجەلەرىنە وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنى ءسوزسىز. وسىعان وراي الماتى قالاسى پوليتسياسى توتەنشە جاعداي كەزىندە شەتەلدىكتەردىڭ قازاقستان اۋماعىندا ءجۇرىپ-تۇرۋ ەرەجەلەرىن ارنايى ءتۇسىندىرىپ بەردى.

- شەتەل ازاماتتارىنىڭ كوشى-قون سالاسىنداعى زاڭنامانى ولاردىڭ ىقپالىنان تىس سەبەپتەرمەن بۇزۋىنىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۆيزاسىز كىرۋدىڭ جانە ەلدە ءجۇرىپ-تۇرۋدىڭ ءتارتىبى تۋرالى كەلىسىم جاساسقان. ونىڭ ارقايسىسى ءاربىر كۇنتىزبەلىك ءجۇز سەكسەن كۇن ىشىندە توقسان كۇنگە دەيىن قر اۋماعىندا بولۋدى تالاپ ەتەدى. كوشى-قون قىزمەتتەرى ورتالىعى ۋاقىتشا تۇرۋعا رۇقساتتى 30 كۇنگە دەيىن ۇزارتا الادى. قازاقستانعا ءارتۇرلى ساناتتاعى ۆيزامەن كەلگەن جانە مەرزىمى اياقتالعان شەتەلدىكتەردىڭ ەلدە ءجۇرىپ-تۇرۋىن الماتى قالاسىنىڭ كوشى-قون قىزمەتى توتەنشە جاعداي اياقتالعانعا دەيىن سوزىپ بەرەدى، – دەدى الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى كوشى-قون قىزمەتى باسقارماسىنىڭ باسشىسى اسحات بۋتۋنچينوۆ.

سونىمەن قاتار، كوشى-قون ەرەجەلەرىنە ساي شەتەلدىك ازامات رۇقسات ەتىلگەن 30 كۇننىڭ ىشىندە نەمەسە بەرىلگەن ۆيزانىڭ ۋاقىتى اياقتالعان ۋاقىتتا قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋماعىنان شىقپاسا، قر-نىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋ تۋرالى كودەكسىنە ساي اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ قاراستىرىلعان. بىراق ەلدەگى توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى ءبىزدىڭ ەلدە جۇرگەن شەتەلدىك ازاماتتار بەلگىلەنگەن ۋاقىتىنان بۇرىن ەلدەن كەتىپ قالعانى ءۇشىن ەشقانداي اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلمايتىنىن ايتا كەتەيىك.

Abai.kz