قىرعىزستان پرەزيدەنتى سوورونباي جەەنبەكوۆ قىتاي باسشىسى شي توراعامەن تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، قىرعىزستاننىڭ قىتايعا قارىزىن تولەۋ ءۇشىن از-كەم ۋاقىت سۇراپتى.

قازىر قىرعىزستاننىڭ سىرتقى قارىزى 3,8 ملرد. دوللار بولعان. ونىڭ باسىم كوپشىلىگى قىتايدىڭ «ەكسيمبانكىنەن» الىنعان كورىنەدى. 2019 جىلدىڭ قازان ايىنداعى مالىمەت بويىنشا، قىرعىزستاننىڭ اتالعان بانككە قارىزى 1,7 ميلليارد دوللاردى قۇراعان.

قازاقستاننىڭ دا سىرتقى بەرەشەگى از ەمەس. ونىڭ ىشىندە قىتايدىڭ دا الار اقشاسى بار ەكەنى امبەگە ايان. ساراپشىلار قازاقستان قارىز العان مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە قىتايدان الىنعان نەسيەلەر قوعامنىڭ تەرىس ەموتسياسىن كوبىرەك تۋعىزاتىنىن ايتادى. ال، ءىس جۇزىندە قىتاي قازاقستانعا ينۆەستيتسيا سالاتىن ەلدەر اراسىندا بەسىنشى ورىندا (2019 جىلدىڭ 1 قازانىنداعى دەرەك).

قازاقستان كىمدەرگە قارىز؟

Kursiv.kz سايتى قازاقستاننىڭ قىتايعا قارىزى 2019 جىلدىڭ قازان ايىندا 10,45 ملرد.دوللار بولعانىن جازادى. قىتاي الدىنداعى مىندەتتەمەلەردىڭ جارتىسىنان كوبى باسقا سەكتورلاردىڭ قارىزى، ياعني ناقتىلانباعان.

ال، قازاقستان ەڭ كوپ قارىز العان ەل – نيدەرلاندى. بۇگىندە بۇل ەلدىڭ الدىنداعى بەرەشەك – 45,19 ملرد. دوللارعا جەتكەن. نيدەرلاندىنىڭ جالپى سىرتقى قارىزىنىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن قازاقستان قۇرايدى.

ودان كەيىن – ۇلىبريتانيا. بۇل ەلدىڭ الدىنداعى قارىز – 24,22 ملرد. دوللار. سونداي-اق، بەرمۋد ارالدارىنداعى (ۇلىبريتانيانىڭ يەلىگىندە) قارىز دا 2,12 ملرد. دوللاردان 6,3 ملرد. دوللارعا ۇلعايعان.

ال، اقش قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى نەسيە بەرۋشىلەرىنىڭ ۇشتىگىنە كىردى. 2019 جىلدىڭ قازان ايىنىڭ باسىندا قازاقستاننىڭ اقش-قا قارىزى 13,03 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. بۇل نەگىزىنەن وتاندىق كاسىپورىنداردىڭ شەتەلدىك كومپانيالار الدىنداعى مىندەتتەمەلەرى.

ودان كەيىنگى ورىندا فرانتسيا. قازاقستاننىڭ بۇل ەلگە قارىزى $11,74 ملرد. فرانتسياعا قارىز نەگىزىنەن كورپوراتيۆتىك قارىز بولىپ تابىلادى.

ودان كەيىنگى بەستىكتە قىتاي تۇر.

ال، ەلدىڭ ءىرى نەسيە بەرۋشىلەرىنىڭ العاشقى وندىعىنا حالىقارالىق ۇيىمدار، رەسەي فەدەراتسياسى، جاپونيا جانە گونكونگ كىرەدى.

(kursiv.kz سايتىنان)

ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى ق.توقاەۆ سىرتقى قارىزدىڭ بىرىڭعاي رەەسترىن ازىرلەۋدى تاپسىرعان بولاتىن. ۇلتتىق سەنىم كەڭەسى وتىرىسىندا ءسوز سويلەگەن پرەزيدەنت سىرتقى قارىزدىڭ بىرىڭعاي ءتۇزىلىمىن 2020 جىلدىڭ 1 ساۋىرىنە دەيىن ازىرلەۋدى تاپسىرعان بولاتىن.

«ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ سىرتقى كرەديتورلار الدىنداعى ارتىق قارىزى تۋرالى الدىن-الا بولجام جاساۋدى توقتاتۋ كەرەك. 2020 جىلدىڭ 1 ساۋىرىنە دەيىن ۇلتتىق ەكونوميكا، قارجى جانە ۇلتتىق بانك مينيسترلىكتەرى ساندىق دەرەكتەر بازاسىندا سىرتقى قارىزدىڭ بىرىڭعاي ءتىزىلىمىن جاساۋى كەرەك»، - دەدى ول.

سىرتقى قارىز - 156,8 ملرد. دوللار

ال، LS سايتى سىرتقى قارىز وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 1,2%-عا ازايعانىن جازعان. ماسەلەن، 2019 جىلى قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىزى 158,8 ملرد. دوللاردى قۇراسا، 2020 جىلدىڭ 1-قاڭتارىندا 156,8 ملرد. دوللار بولعان. دەمەك، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا سىرتقى قارىز 1,2%-عا نەمەسە 2 ميلليارد دوللارعا ازايعان.

تاعى دا قارىز الامىز

الايدا، جۋىردا قارجى ۆيتسە-ءمينيسترى بەرىك شولپانقۇلوۆ بيۋدجەت تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋ ءۇشىن شەتەلدىك كاپيتال نارىقتارىنان 3 ملرد. دوللار قارىز الاتىنىن ايتتى. 

«بيۋدجەت تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋ ءۇشىن 2,4 تريلليون تەڭگە قارىز الۋ كەرەك. ونىڭ ىشىندە 3 ميلليارد دوللاردى شەتەلدىك كاپيتال نارىقتارىنان الۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز»، - دەدى شولپانقۇلوۆ.

سونىمەن قىرعىزستان قارىزدى قايتارۋ ءۇشىن ۋاقىت سۇرادى. ال ءبىز شە؟

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz