دۇيسەنبى, 30 قىركۇيەك 2024
46 - ءسوز 3938 6 پىكىر 20 ءساۋىر, 2020 ساعات 17:07

داعدارىس باستالدى. نە ىستەۋ كەرەك؟

دۇنيەجۇزىن، ءبىزدى ءالى تالاي سىن كۇتىپ تۇر. الدا تەرەڭ، جان- جاقتى ەكونوميكالىق داعدارىس بولۋى ىقتيمال. داعدارىس باستالدى دەسە دە بولادى. ءبىز ءالى سەزىنگەن جوقپىز. مامىر ايىنىڭ اياعىندا سەزىلە باستاۋى ىقتيمال.

دۇكەندەردە ازىق- تۇلىككە باعا ءوسىپ كەتتى، تەڭگەنىڭ قۇنى ءتۇسىپ بارادى، ادامداردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى تومەندەيدى. ساتىپ الۋ تومەندەگەندىكتەن تاۋار اينالىمى باسەڭدەيدى. ادامداردىڭ الەۋمەتتىك دەڭگەيى وسىدان تومەندەي باستايدى. توڭازىتقىشتىڭ ءىشى ازىق - ءتۇلىككە ازايعان سايىن، ادامداردىڭ اشۋ-ىزاسى جوعارىلاي بەرەرى انىق. ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك تەمپەراتۋراسىنىڭ جوعارىلاۋى وسىلاي باستالادى. حالىقتا ناقتى كۇيزەلىس باستالۋى مۇمكىن.
اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى. ءبىز وسىعان دايىن بولۋىمىز كەرەك.

نە ىستەۋ كەرەك؟

1) حالىقتىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىن ۇستاپ تۇرىپ، كوتەرۋ كەرەك. بۇگىندە، مەملەكەتتىڭ حالىققا ادرەستى كومەگىن جان- جاقتى جاساۋى كەرەك. قوعامدىق جۇمىستاردى كوبەيتىپ، (مىسالى، جەڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرىن ءوندىرۋ), مەملەكەت ءار- ءتۇرلى قىزمەت تۇرلەرىن قازىردەن ويلاستىرعانى ءجون.

2) ءىرى قۇرىلىس وبەكتىلەرىن (جالپى حالىقتىق قۇرىلىس) سالۋعا حالىقتىڭ ءار-ءتۇرلى ساناتتارىن ادرەستى تۇردە تارتۋدى ۇيىمداستىرۋ.

3) "تسيفرلى قازاقستان" باعدارلاماسىن جانداندىرۋ ءۇشىن ەلدىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىنە كابەل تارتۋ كەرەك. نەگە وسىنداي جۇمىستارعا جەرگىلىكتى حالىقتى تارتپاسقا.

4) ەلىمىزدى گازداندىرۋ وتە وزەكتى ماسەلە. وسىنداي داعدارىس كەزىندە ءىرى ينفراقۇرىلىمدىلىق جوبالار ازاماتتاردىڭ ءۇن-جۇرقاسىن كوتەرىپ، ازاماتتاردىڭ قالتاسىن تولتىرۋعا قابىلەتتى. ەلدى كەشەندى گازداندىرۋدىڭ حالىقتىق باعدارلاماسىن جاساۋ وزەكتى.

5) ميكرو، جانۇيالىق بيزنەستى دامىتۋعا ارزانداتىلعان كرەديتتەر ۇيىمداستىرۋ وتە ماڭىزدى.

6) ەلىمىزگە پايداسى از، بيۋدجەتتەن قىرۋار قارجى جۇمسالاتىن قۇرىلىمداردى جويۋ كەرەك. مىسالى، ءدال قازىر "استانا" قارجى ورتالىعى "بەش تيىنعا" قاجەتى جوق.

7) سامرۇق-قازىنانى دا ترانسفورماتسيالايتىن كەز كەلدى. بۇل كومپانيانى باسەكە ورتاسىنا تەزدەتىپ جىبەرۋ كەرەك. بيۋدجەتتىڭ ماسىلدارى. كۇندەرى ءبىزدىڭ كوپ بالالى انالاردان دا تومەن.

8) مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولاردىڭ تەرريتوريالىق قۇرىلىمدارىن قىسقارتۋ وزەكتى. بيۋدجەتتىڭ قىرۋار بولىگى سولارعا كەتەتىنى بەلگىلى.

ەلىمىزدەگى مەنشىك ماسەلەسىن قايتا قاراۋ كەرەك. بىزدە حالىقتىڭ 95-% مەنشىكتەن جۇرداي، ولاردى ەلىمىزدىڭ قوعامدىق يگىلىگىنىڭ ءبىر "پۇشپاعىنا" يە بولۋعا جاعداي جاساۋ كەرەك. كىشى، ۇساق مەنشىك يەلەرىن قۇراستىرىپ، تاربيەلەۋ وتە ماڭىزدى ونسىز، ەلىمىزدە الەۋمەتتىك تىنىشتىق، تۇراقتىلىق بولمايدى.
بۇل ءىس-شارالار باستاپقى اسپەكت.

ۆيرۋستان كەيىنگى الەۋمەتتىك لاندشافتى وزگەرتۋ وتە تەرەڭ جانە جان- جاقتى وزگەرىستەردى تالاپ ەتەدى.

ەرلان سايروۆتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz

6 پىكىر