تۇرعىمباەۆتىڭ تاپانشاسى ءھام مۇساباەۆتىڭ اتاقتارى
سەناتتاعى حالىقارالىق قاتىناستار، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆ سەناتور تالعات مۇساباەۆقا ماراپات رەتىندە قارۋ تابىس ەتتى، - دەپ حابارلايدى قر سەناتتىڭ رەسمي سايتى.
«ءسىزدى ەلىمىزگە سىڭىرگەن ەڭبەگىڭىزبەن قۇتتىقتايمىز جانە قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ شەشىمى بويىنشا تاپانشا تابىس ەتەمىز. ءسىزدىڭ اتىڭىز رەسپۋبليكامىزدىڭ تاريحىنا لايىقتى جازىلدى»، - دەدى مينيسترتۇرعىمباەۆ.
تالعات مۇساباەۆقا مەملەكەت الدىندا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسى بويىنشا ءيىر ويىقتى اتىس قارۋى تابىس ەتىلدى.
ول 1994 جىلعى 1 شىلدە – 4 قاراشا ارالىعىندا «مير» وربيتالىق كەشەنىنە «سويۋز تم-19» عارىش كەمەسىمەن ەو-16 ەكيپاجىنىڭ بورتينجەنەرى رەتىندە يۋ.مالەنچەنكو مەن ۆ.پولياكوۆپەن بىرگە عارىشقا ءبىرىنشى رەت ۇشتى. ۇشۋ ۇزاقتىعى 125 تاۋلىك 22 ساعات 53 مينۋت 36 سەكۋند قۇرادى. اشىق عارىشقا ەكى رەت شىقتى، جالپى ۇزاقتىعى 11 ساعات 07 مينۋتتى قۇرادى.
1998 جىلعى 29 قاڭتار – 25 تامىز ارالىعىندا «مير» وربيتالىق كەشەنىنە ەو-25 (ناسا-7/» پەگاس») باعدارلاماسى بويىنشا «سويۋز تم-27» عارىش كەمەسىنىڭ كومانديرى رەتىندە ن. بۋدارين، ل. ەيارتتس جانە ە. توماسپەن بىرگە عارىشقا ەكىنشى رەت ۇشتى. ۇشۋ ۇزاقتىعى 207 تاۋلىك 12 ساعات 51 مينۋت 02 سەكۋند قۇرادى. ۇشۋ كەزىندە اشىق عارىشقا 5 رەت شىقتى، جالپى ۇزاقتىعى 30 ساعات 08 مينۋت قۇرادى.
تالعات مۇساباەۆ وسىدان 19 جىل بۇرىن 28-ساۋىردە «سويۋز تم-32» عارىش كەمەسىنىڭ كومانديرى رەتىندە ءۇشىنشى مارتە عارىشقا ۇشىپ، العاشقى عارىش ءتۋريسىن وربيتاعا الىپ شىققان بولاتىن. مۇساباەۆتىڭ ەكيپاجى «سويۋز تم-31» كەمەسىمەن جەرگە ورالدى.
سونداي-اق وتكەن جىلى ت. مۇساباەۆتىڭ عارىشقا العاش ۇشقانىنا 25 جىل تولدى. 2017 جىلدىڭ شىلدەسىنەن بەرى سەنات دەپۋتاتى.
«قازاقستاننىڭ حالىق قاھارمانى» مەن «رف باتىرى» اتاقتارىنان باسقا 20-عا جۋىق وردەن-مەدالدەرمەن ماراپاتتالعان. اسكەري اتاقتارىن قوساقاندا 20-دان استام دارەجەلى اتاقتارى تاعى بار ەكەن. بىلە جۇرىڭىزدەر:
قازاقستاننىڭ جانە شەتەلدىڭ ماراپاتتارى:
- قازاق كسر جوعارى ناگراداسى. قازاق كسر جوعارى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ «قۇرمەت» گراموتاسى (1984),
- «كسرو حالىقتارىنىڭ دوستىعى» وردەنى (1991),
- «اۆستريا رەسپۋبليكاسى الدىندا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن» قۇرمەت وردەنى (1991),
- «رەسەي باتىرى» (1994),
- قر «حالىق قاھارمانى» (1995),
- «وتان» وردەنى (قر، 1998),
- «وتان الدىنداعى ەڭبەگى ءۇشىن» ءىىى دارەجەلى وردەنى (رف، 1998),
- «عارىشقا ۇشقانى ءۇشىن» NASA-نىڭ ارنايى مەدالى (اقش، 1998),
- «سالماعى ۇلكەن عارىش وبەكتىسىن قۇراستىرۋدىڭ الەمدىك رەكوردى ءۇشىن (248 673,7 كگ)» دە-لاۆو اتىنداعى FAI ارنايى مەدالى (حالىقارالىق اۆياتسيا جانە استروناۆتيكا فەدەراتسياسى، 1998),
- «استانا» مەدالى (1999),
- «بارىس» ءى دارەجەلى وردەنى (قر، 2001),
- «وتان الدىنداعى ەڭبەگى ءۇشىن» ءىى دارەجەلى وردەنى (رف، 2001),
- «ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن» قر ۇقك مەدالى (2007),
- «استاناعا 10 جىل» مەرەيتوي مەدالى (2008),
- «قۇرمەتتى لەگيون وردەنى» فرانتسيانىڭ جوعارى ناگراداسى (فرانتسيا، 2010),
- «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ۇلت كوسشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ» وردەنى (2011),
- «عارىشتى يگەرۋدەگى ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالى (رف، 2011),
- «قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل» مەرەيتوي مەدالى (2011),
- «قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنە 25 جىل» مەرەيتوي مەدالى (2016),
- «جاۋىنگەرلىك ايبىنى ءۇشىن» ءى دارەجەلى مەدالى،
- «ءمىنسىز اسكەري قىزمەتى ءۇشىن» مەدالى.
قۇرمەتتى اتاقتارى:
- رف ۇشقىش-عارىشكەرى (1994),
- قر ۇشقىش-عارىشكەرى (1995),
- جىل ينجەنەرى - قر ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەمياسى «ماشينا جاساۋ جانە عارىش سالاسى» نوميناتسياسىنىڭ جەڭىمپازى (2008),
- ءال-فارابي اتىنداعى عىلىم جانە تەحنيكا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى (2015),
- الماتى قالاسىنىڭ، الماتى وبلىسىنىڭ، بايقوڭىر قالاسىنىڭ، قازاقستاننىڭ، رەسەيدىڭ جانە اقش-تىڭ باسقا دا كوپتەگەن وبلىستارى مەن قالالارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى،
- ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، ق.ي.ساتباەۆ اتىنداعى قازعتۋ، ل. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ، م. قوزىباەۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان مۋ، كەڭەس وداعىنىڭ ەكى مارتە باتىرى ت. يا. بەگەلدينوۆ اتىنداعى اۋە قورعانىس كۇشتەرى اسكەري ينستيتۋتىنىڭ جانە قازاقستان مەن رەسەيدىڭ باسقا دا كوپتەگەن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قۇرمەتتى پروفەسسورى.
اسكەري اتاقتارى:
- زاپاستاعى لەيتەنانت-ينجەنەر (1974),
- زاپاستاعى اعا لەيتەنانت (1978),
- مىندەتتى اسكەري قىزمەتكە شاقىرىلعاننان كەيىن (كسرو قم),
- مايور (ەرەكشەلىك رەتىندە، كەزەكتەن تىس) (1991),
- پودپولكوۆنيك (مەرزىمىنەن بۇرىن) (1993),
- پولكوۆنيك (مەرزىمىنەن بۇرىن) (1995),
- رف قم ااك گەنەرال-مايورى (2003),
- قر اۆياتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى (2007).
عىلىمي قىزمەتتەرى:
- زىمىران-عارىش تەحنيكاسى سالاسىنداعى تەحنيكالىق عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور،
- قر ۇلتتىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت مۇشەسى،
- قر ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى،
- حالىقارالىق استروناۆتيكا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى،
- حالىقارالىق اقپاراتتاندىرۋ اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى،
- ك. ە. تسيولكوۆسكي اتىنداعى رەسەي عارىش اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى،
- رەسەي جاراتىلىستانۋ عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى.
ال قازاقتان شىققان ەكىنشى عارىشكەردىڭ ساياسي قىزمەتىنە قاتىستى ەل ىشىندە پىكىر دە ءارالۋان.
Abai.kz
