قازاق تەلەجۋرناليستيكاسىنا «توڭكەرىس» جاساعان تۇلعا ەدى
ەل-جۇرتقا ەسىم-سويى كەڭىنەن تانىلعان جۋرناليست، تەلەجۇرگىزۋشى بەيسەن قۇرانبەك 49 جاسقا قاراعان شاعىندا دۇنيەدەن ءوتتى.
«بەلگىلى جۋرناليست بەيسەن ابايۇلى قۇرانبەكتىڭ قايتىس بولۋىنا وراي، اماندىق باتالوۆتىڭ تاپسىرماسىمەن وبلىستىق كوميسسيا قۇرىلدى. اعامىزدى سوڭعى ساپارعا شىعارىپ سالۋ وبلىستىق دەڭگەيدە وتەتىن بولادى»، - دەپ جازدى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى عالىمۇرات جۇكەل.
بەيسەن ابايۇلى شىن مانىندە قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ، قازاق تەلەەفيرىنىڭ ساقاسىنا اينالعان ادام ەدى. «توعىز ۇلىم – ءبىر توبە، ەرتوستىگىم ءبىر توبە» دەگەندەي، قازاق تەلەەفيرىندەگى قىز-جىگىتتەردىڭ ىشىندە بەيسەن قۇرانبەكتىڭ ورنى بولەك بولدى. ونىڭ «ايتۋعا وڭايى» ەلدەگى تەلەباعدارلامالار اراسىندا توڭكەرىس جاسادى. قازاق تەلەۆيزيا سالاسىنداعى توك-شوۋ تۇسىنىگىنە انىقتاما بەردى. نەسىمەن دەرسىز؟ بۇل ساۋالعا «ايتۋعا وڭايدىڭ» ميلليونداعان كورەرمەندەرى وزىنشە جاۋاپ ايتار. دەگەنمەن، سول جاۋاپتاردىڭ تۇيىسەر تۇسى بىرەۋ – بەيسەن قۇرانبەكتىڭ «ايتۋعا وڭاي» - ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدىڭ شىن بەينەسىن، الەۋمەتتىك جاعدايىمىزدىڭ بوياماسىز شىندىعىن كورسەتتى، ايتا ءبىلدى.
«ءبىلۋ – بولەك، ءتۇسىنۋ – باسقا.
جىل باسىنان بەرگى ىشكى ارپالىسقا تولى كۇندەرىمدە، ۇيقىسىز تۇندەرىمدە ءۇش نارسەنى تەرەڭىرەك ءتۇسىندىم... ءبىرىنشى:
ۇستازىم ءجيى ايتاتىن «بۇل ومىردە اقشادان دا، بيلىكتەن دە قۇدىرەتتى دۇنيە بار. ول نيەتتىڭ، تىلەكتىڭ، باتانىڭ كۇشى» دەگەن ءسوزدىڭ راس ەكەنىن.
ەكىنشى، حالقىمىزدىڭ «باستى بايلىق – دەنساۋلىق» دەپ ءبىر اۋىز سوزبەن ايتا سالعان دانالىعىنا باس ءيدىم. ۇيقى تىنىش، تابەتىڭ جاقسى بوپ، ەرتەڭگىسىن ەش جەرىڭ اۋىرماي ويانۋدىڭ ءوزى جارتى باقىت ەكەنىن ۇقتىم.
ۇشىنشىدەن، بابالارىمىز قالدىرعان «بايلىق – قولعا ۇستاعان مۇز، باقىت – باسقا قونعان قۇس، بالا – ارتتا قالار ءىز، بۇل ءومىردىڭ قىزىعى – ءسىز بەن ءبىز» دەگەن ءسوزىنىڭ تۇتاس ومىرلىك فيلوسوفيا ەكەنىن، ءومىردىڭ ءمانى دە، ءسانى دە سىيلاستىقتا ەكەنىن ءار كلەتكاممەن سەزىندىم.
مەنىڭ ەشقانداي «زاسلۋگام» جوق تۋعان كۇنىمدە اقجارما تىلەگىن اقتارعان بارشاڭىزعا مىڭ قايتارا العىس ايتا وتىرىپ، ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ تىلەۋىمىزدى تىلەپ، دەنساۋلىقتىڭ قادىرىن ءبىلىپ، ءبىر-ءبىرىمىزدى شىن كوڭىلمەن قۇرمەتتەي بىلەيىكشى دەگىم كەلەدى.
بار بولىڭىزدار!!!»
بۇل بەيسەن قۇرانبەكتىڭ 48 جاسقا تولعان تۋعان كۇنىندە جازعان الەۋمەتتىك جەلىدەگى سوڭعى جازباسى.
بىلتىرعى جىلدىڭ سوڭىندا تەلەجۇرگىزۋشىنىڭ اۋىر دەرتكە شالدىققانى تۋرالى حابار تاراپ كەتكەن ەدى. ول 2019 جىلدىڭ اقپان ايىندا جەلىدەگى پاراقشاسىنا ءبىر جارىم جىلدىڭ ىشىندە دارىگەرلەردىڭ ەكى رەت امان الىپ قالعانىن جازعان. ال ارىپتەستەرى بۇل مالىمەتتى جوققا شىعارىپ، توقتاۋسىز جۇمىس ىستەگەندىكتەن جۇيكەسىنە سالماق تۇسكەنىن، ەم الىپ جاتقانىن، جاقىن ارادا جازىلىپ، جۇمىسىنا قايتا كىرىسەتىنىن ايتقان.
بەيسەن قۇرانبەكتىڭ وتباسىنا، تۋىستارى مەن جاقىندارىنا قايعىرىپ كوڭىل ايتامىز!
Abai.kz ۇجىمى
بەيسەن قۇرانبەك: مەنىڭ فورمۋلام
مەن وزىمە فورمۋلا جاسادىم. كەز كەلگەن ادام ون جىلدا ءوز سالاسىنىڭ مىقتى مامانى بولا الادى. مەيلى قاي سالانى تاڭداساڭدار دا، ءبəرىبىر ون جىلسىز جەتىستىككە جەتۋ قيىن. مىقتى مامان بولساڭدار، راحاتتانىپ ءومىر سۇرەسىڭدەر.
ال مىقتى مامان بولۋ جولىندا ءتورت نəرسە كەدەرگى. ونىڭ ءبىرازىن بابالارىمىز بۇرىننان ايتىپ كەتكەن. تاعى ءبىر كەدەرگى ءتۇرىن ءوزىم قوستىم.
ءبىرىنشىسى – كەجىرلىك. ياعني، كەرى تارتۋشىلىق. ادام تاڭەرتەڭ تۇرادى دا، جۇگىرىپ كەلۋدى ويلايدى. سىرتقا شىققان سəتتە «نەعىلاسىڭ جۇگىرىپ، بۇگىن دالا سالقىن، جاڭبىر جاۋىپ تۇر، بەرىك پەن سامات تا جۇگىرىپ جۇرگەن جوق قوي» دەگەن سياقتى جەلكەدەن تارتار وي كەلەدى.
ءسويتىپ، جۇگىرگەلى تۇرعان ادامدى كەرتارتپالىق الدى دا، ۇيگە كەرى قايتاردى.
ەكىنشى جاۋ – جالقاۋلىق. كەيدە ينتەرنەتتە 4-5 ساعات وتىراسىڭدار عوي، يə؟ كەيبىرەۋدى سەريال ۇستاپ وتىرادى. ءبىر نəرسە ىستەيىن دەيسىڭدەر دە، قولدى ءبىر سىلتەپ، ورىندارىڭنان تۇرعىلارىڭ كەلمەيدى.
ال ءۇشىنشىسى – ۇيقىشىلدىق. تۇندە ۇيقىلارىڭ قانعانشا ۇيىقتاڭدار. بىراق، ساباققا ۇيىقتاپ كەلىپ، ۇيىقتاپ قايتۋعا بولمايدى. وندايدا ويىڭ ساباقتا ەمەس، باسقا جاقتا وتىرادى. راس پا؟
تالاي ۋاقىت بۇرىن ءمəشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ «وسى ۇشەۋى جىگىتتى كەدەي قىلادى، سورلى قىلادى، ءومىرىن قور قىلادى»دەپ جازعان. بۇل ءۇش جاۋدان قالاي قۇتىلۋعا بولادى دەپ، ارنايى ترەنينگتەر دە وتكىزەدى.
سوندا ءبəرىبىر بىردەڭە جەتپەي قالادى. سويتسەك، جىگىتكە سەنىمسىزدىك پەن قورقاقتىق تا ۇلكەن كەدەرگى ەكەن. بىرنəرسەنى ۇيرەنۋدەن دە، جاساۋدان دا قورقامىز. باتىرلىق دەگەن توبەلەسۋ مەن ۇرىس ەمەس.
باتىرلىق دەگەن – ءوزىڭنىڭ قالاعان جۇمىسىڭدى ىستەي الۋ، اتا-اناڭا،قىزدارعا قامقور بولۋ، سوزىڭدە تۇرۋ،قيىندىققا شىعۋ، ءوز ماقسا-تىڭا جەتۋ جولىندا وزىڭە تالاپ قويا ءبىلۋ. ال وسى ءتورت كەدەرگىدەن قالاي قۇتىلامىز؟
ايتايىن. كەجىرلىكتەن قۇتىلۋ جولى – تىلالعىشتىق قاسيەتتى كۇشەيتۋ. اتا-اناڭ، مۇعالىمىڭ ايتقان تاپسىرمانى دəل سول سəتتە ورىنداپ تاستاۋ. ءبىر كۇن تۇگىلى، ءبىر ساعاتقا دا كەشىكتىرمەۋگە تىرىس. مəسەلەن، ەرتەڭ اپايىڭ ساعان يتالياعا جارىسقا باراسىڭ دەسە، نە ىستەر ەدىڭ؟ جانتالاسىپ، جينالا باستايسىڭ. ۇيقى دا، جالقاۋلىق تا جايىنا قالادى. سونداي وزىڭە ۇنايتىن، قالايتىن ءىسىڭ بولۋ كەرەك.
ال قورقاقتىقتان قالاي قۇتىلامىز؟ بالالار، ۇبت-دان، ەمتيحاننان قورقۋعا بولمايدى. قورقامىن دەگەنشە، جاقسىلاپ دايىندالۋ كەرەك. سول وقىعان سۇراقتارىڭ كەلەدى عوي. سوسىن جاس كەزدە جىلدام قيمىلداڭدار. Əبدەن تولىسىپ، بəرىنە قول جەتكەندە اسىقپاي جۇرسەڭدەر بولادى. اقىل ايتۋ وڭاي، əرينە. دەگەنمەن، تىرىسىپ كورىڭدەر.
(دۋمان بىقايدىڭ پاراقشاسىنان الىندى)
Abai.kz
