ەل قۋاتتى بولسا، قۋا­نىش تۇراقتى بولادى. عاسىرلاردى ۋا­قىت ۇر­شىعىندا ءيىر­گەن مىڭ­جىلدىقتار توعى­سىندا ۇلى دالا توسىندە جاڭا تۇرپاتتى جاس مەملە­كەت قۇرىلدى. اتاسى الاش، كەرەگەسى اعاش قا­زاق­تىڭ زار زاماندا جو­عالتقان قۇندىلىقتارى قايتارىلدى، بارى ءبۇ­تىندەلدى، ازاتتىقپەن بىرگە ساۋلەلى ساتتەرگە تولى شۋاق­تى شەجىرەسى تۇزىلە باس­تادى.

وسى ءبىر مەرەيلى ميسسيانى ورىنداۋ مەملەكەتىمىزدىڭ نەگىزىن قالاۋشى ۇلى پەرزەنتى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ماڭ­دايىنا جازىل­عانى – الەمدە اۋماعى جاعىنان الىپ ەلدەردىڭ العاشقى وندىعىنا ەنەتىن، ۇلان-بايتاق جەرىنىڭ استى دا، ءۇستى دە تابيعي رەسۋرستارعا باي، كەشەگى كەڭەس وداعىنان ىرگە ءبولىپ شىققان كەزدە قولىندا جالىن اتقان وت قارۋى بار ستراتەگيالىق ماڭىزى زور ەلگە ۋاقىتتىڭ ءوزى سىيلاعان ەرەكشە باعى. «اقىلدى باسشى الدىرماس» دەگەن، وتكەن عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلدارى الەم كارتاسىندا ورىن العان تەكتونيكالىق ۇلكەن سايا­سي وزگە­رىس­تەردىڭ سالماعىن سارالاي وتىرىپ، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ءمۇد­­دەسىن سىنالاپ ەنگىزە بىلگەن ەل­باسى وسى ءبىر وتىز جىل­دىڭ ءىشىن­دە جاس مەملەكەتتى الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قا­تارىنا قوسۋ ماقساتىمەن كوش باستادى. كوشىمىز كولىكتى بولدى. ۇلتىمىزدا «باس بولماق وڭاي، باستاماق قيىن» دەگەن ءسوز بار. بۇل ورايدا قازاقستان – قالىپتاسقان قوعامدىق قۇرىلىستار اۋىسقان الماعايىپ كەزەڭدە كەمەڭگەر باسشىسىن تابا بىلگەن ەل.

تاريح جولى تاقتايداي تەگىس، ءتۇزۋ بولا بەرمەيدى. بۇرىلىسى مەن قالتارىسى ءجيى كەزدەسەتىن ءداۋىردىڭ سىنشىسى دا كوپ. ال ناقتى ءارى باتىل ءىس-ارەكەتكە بارا الاتىن ادام­دار سيرەك. مۇنداي تۇلعالار تا­ريح­تى تۇزەدى، جاڭا زاماندى العا جەتەلەيدى. مىنە، نۇرسۇلتان ءابىش­ۇلى – وسىنداي ايرىقشا ەرىك-ءجى­گەرىمەن ەرتەڭگى كوكجيەككە باتىل قاراي بىلگەن بىرەگەي رەفورماتور، الەم مويىنداعان مەملەكەت قايراتكەرى! ول – تاۋەلسىز ەلدىڭ ءتول تاريحىن ءوز قولىمەن جاساعان تەگەۋ­رىندى تۇلعا! ەلباسىمىز الەم­­نىڭ ەڭ ازۋلى ەلدەرىنىڭ باسشىلارى مەن ساياسي قايراتكەرلەرى قۇرمەت تۇتاتىن بيىك­كە كوتەرىلىپ، ەلىمىز حالىقارالىق قوعام­داستىقتىڭ بەلدى دە بەدەلدى مۇشەسىنە اي­نالدى. بۇل – كۇرمەۋى قيىن كۇر­دەلى كەزدەردە حالىقتى ءاۋىزبىر­شىلىك پەن تاتۋلىققا جۇمىل­دىرىپ، ەسكى تۇسىنىكتەن نارىقتىق قوعام­عا ءوت­كىزگەن جانە الەمدىك ەكونومي­كا­نىڭ بەلسەندى قاتىسۋشىسىنا اينال­دىرعان نۇرسۇلتان نازارباەۆ فەنومەنى.

مەنىڭ ەلباسىن العاش كور­گەنىمە دە 35 جىلدىڭ ءجۇزى بولىپ­تى. نۇرسۇلتان ءابىشۇلى 1985 جىل­دىڭ قىركۇيەگىندە قازاق كسر مي­نيسترلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى كەزىندە قىتايعا كەلگەن ەدى. ول كەزدە ەلشىلىكتە جۇمىس ىستەيتىنمىن. سون­دا ۇكىمەت باسشىسىنىڭ قى­تاي­لىق­تار­مەن كەلىسسوزدەر بارىسىندا باي­قالعان مول بىلىمىنە، توتاليتاريزم تۇسىن­دا قا­لىپ­تاسقان جايلار جونىندەگى باتىل ويلارىنا، ءسوزىنىڭ جۇيەلىلىگىنە ءبارى­مىز قاتتى رازى بولعانبىز. ەلشىلىك قىزمەت­كەرلەرىمەن باس-اياعى ەكى جارىم ساعاتقا سوزىلعان بەيرەسمي اڭگىمەدەن كەيىن باس قوس­قانىمىزدا مەن ارىپتەستەرىمە قاراپ: «تە­گىندە، ءبىز قازاقستاننىڭ بولاشاق باس­شى­سىمەن سويلەسكەن شىعارمىز» دەدىم. ارادا بەس جىل وتكەندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ باس­­شى­لىعىنا كەلدى.

قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزي­دەنتىنىڭ تاۋەلسىزدىك تاڭىنداعى العاشقى كادرلىق شەشىمدەرىنىڭ ءبىرى مەنىڭ دە تاعدىرىمدى اي­قىن­داپ بەردى. «بەلاسۋ» اتتى كىتا­بىمدا: «بۇل ۇلكەن جۇرەكتى ادام مەنىڭ قابىلەتىمە سەندى، سەندى دە ونى ءوزىم تۋىپ-وسكەن قازاق­ستان يگى­لىگى ءۇشىن اياماي جۇمساۋىما جول اشتى» دەپ جازعان بولاتىنمىن.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس حات­­شى­­سىنىڭ ورىنباسارى بول­عان جىلدارىمدا الەمگە ايگىلى ساياسات­كەر­لەردىڭ نۇرسۇلتان نازارباەۆقا بيىك با­عا بەرگەن سوزدەرىن تالاي ەس­­­تى­­دىم. حالقىمىز ءۇشىن مەرەي­لەن­دىم.

ەلدىڭ پرەزيدەنتىنە عانا ەمەس، ەمىرەن­گەن ەتەنە پەرزەنتىنە اينالا بىلگەن نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازار­باەۆ قارا­پايىم ەڭبەك ادام­دارىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى، قازاق مەكتەبىندە ءبىلىم الدى، ەڭبەك جولىنىڭ باستاۋىندا شويىن قورى­تىپ شىڭدالدى. ءوزى تۋىپ-ءوس­كەن الاتاۋدىڭ اسقاق شىڭ­دارىن­داي اسقارالى ارمانىنا ەرتە قول سوزدى. جاستايىنان جۇرتتىڭ جا­يىن ويلادى، ءوزى دە دومبىرا شەر­تىپ، حالىق مۇراسىن جاقسى بىلگەن­دىكتەن، زيالى قاۋىمعا جاقىن بولدى. ۇيىمداستىرۋشىلىق قابى­لەتى مەن ەڭبەككە دەگەن ەرەن ءسۇيىس­پەن­شىلىگى جاس جەتەكشىنى باسقارۋ جۇيەسىنىڭ ەڭ بيىك شىڭىنا الىپ كەلدى. 1989 جىلى ماۋسىم ايىندا ول قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كومي­تەتىنىڭ ءبىرىنشى حات­شىسى بولدى، ال 1990 جىلى ءساۋىر ايىندا جوعارعى كەڭەس ونى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەتىپ سايلادى. وسىلايشا، سول كەز­دەگى الەمدىك گەوساياساتتاعى ەڭ ىقپالدى ەلدىڭ ءبىرى سانالاتىن كسرو كولەمىندەگى ەڭ جاس ءارى ىقپالدى باسشى رەتىندە كوزگە ءتۇستى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ كا­نىگى ساياساتكەر رەتىندە الىپ ەلدىڭ كەتەۋى كەتىپ، شا­ڭىراعى شاي­قا­لىپ تۇرعانىن جاقسى سەزىندى. سون­دىقتان دا سول سىندارلى شاق­تا وداق باسشىلارى ورتاسىندا ءجۇرىپ جاتقان ويىننان تىس بولىپ، ينتەگراتسيالىق ءۇردىس­تەردىڭ جاقتاۋشىسى رەتىندە كورىندى. بۇل ۇستانىمى قاھارلى ەلدىڭ قابىرعاسى ءسو­گىلگەن كەزدە تمد ۇيى­مىن قۇرۋعا نەگىز بولدى. جا­ڭا مەملەكەتتەردىڭ قۇرىلۋىنا بايلا­نىستى «يۋگوسلاۆيالىق ستسە­­ناريدىڭ» بولعانىن ەسكەرسەك، بۇل شىن مانىندە ىقتي­مال قانتوگىستىڭ الدىن العان سارابدال شەشىم بولاتىن.

تاۋەلسىزدىك العان قازاق­ستاننىڭ الدىندا تاعدىرشەشتى تاڭداۋ تۇردى. جاس مەملەكەت الەمدىك گەوساياساتتاعى ورنىن انىق­تاپ الۋعا ءتيىس ەدى. بۇل تۋرالى ەلباسى بىلاي دەپ ەسكە الادى: «قازاقستان قانداي ەل بولادى؟ ازيا مەن ەۋروپانىڭ اراسىنا كوپىر بولا ما؟ نەمەسە «سولتۇستىك – وڭتۇستىك» وسىنە اينالا ما؟

مەملەكەت باسشىسى جۇرگىزگەن قاي­تا قۇرۋلاردىڭ ماڭىزى مەن تاريحي اۋقىمىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن سول كەزدەگى ەل­دىڭ احۋالىن كوز الدىمىزعا ەلەستەتىپ كور­سەك تە جەتكىلىكتى. كەڭەستىك قوعامنان ءتا­ۋەلسىز قازاق ەلىنە تۇرالاعان ەكونوميكا، توقتاعان كاسىپورىندار مەن اۋىل شارۋا­شىلىعى، كەدەي­شىلىك، جۇمىسسىزدىق ءما­سەلەلەرى «مۇراعا» قالعان-دى. مۇنىڭ ءبارى الەۋمەتتىك قىسىمدى كۇشەيتە ءتۇستى، كەز كەلگەن ۋاقىتتا ەل ءىشىن­دە تۇراقسىزدىق بەلەڭ الۋى ابدەن مۇمكىن بولاتىن. سونداي-اق سول كەزدەگى كوپتەگەن ساياساتكەرلەر مەن ساراپشىلار ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا ءۇل­كەن كۇمانمەن قاراعانى دا شىندىق. ولاردىڭ پايىمىنشا، قازاقستانداعى ەكو­نوميكالىق، دەموگرافيالىق قيىن­دىقتار مەن شەكارانىڭ زاڭدى تۇردە بە­كىتىلمەۋى ەلدىڭ شىنايى تاۋەلسىزدىگىنە نۇق­سان كەلتىرەدى-ءمىس. الايدا تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ پاراساتپەن جۇرگىزگەن ءپار­­مەندى ساياساتى الگىندەي سەنىمسىزدىك تا­نىت­­قان تۇجىرىمداردىڭ تاس-تالقانىن شىعاردى. ءبىر عانا شەكارا بەلدەۋىن شەگەندەپ بەرۋدىڭ ءوزى قانشاما قاجىر-قايراتتى قاجەت ەتتى دەسەڭىزشى.

البەتتە، نۇرسۇلتان ءابىشۇلىن جاھان­دىق ساياساتتا تانىمال ەتكەن ەڭ العاشقى قادامداردىڭ ءبىرى – سەمەي يادرولىق سىناق الاڭىن جابۋ تۋرالى جارلىعى بولدى. سول جىلدارى كسرو سياقتى اسكەري الەۋەتى زور مەملەكەتتىڭ يادرولىق قارۋ-جاراعىنا يە بولىپ قالۋ قازاقستانعا قانشالىقتى ار­تىقشىلىق بەرمەك، الدە جاڭا ءبىر شيەلەنىستىڭ وشاعى تۇتانا ما دەگەن ساۋالدار كۇن تارتىبىندە تۇرعان-دى. ويتكەنى ەلىمىزدىڭ قولىنداعى يادرولىق ارسەنال وسى ساناتتا الەمنىڭ العاشقى تورتتىگىنە قو­سىلۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ەدى. الايدا، ەلباسىنىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرى ارقىلى قازاق ۇلتى الەمدە يادرولىق سىناقتان قاتتى زارداپ شەككەن حالىق رەتىندە جويقىن قارۋدى تاراتپاۋ تۋرالى باستاما كوتەردى.

تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ توق­تامىن حالىقارالىق قا­ۋىم­داستىق تا وڭ قا­بىلدادى. بۇگىنگە دەيىن قازاقستاننىڭ باس­تاماسىن قۋاتتاعان بىرقاتار مەملەكەتتەر اشىق كۇندى توزاققا اينالدىرعان يادرولىق پوليگوندارىن جاۋىپ، قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى.

ايتالىق سەمەي پوليگونى جابىلعاننان كەيىن رەسەيدىڭ جاڭا جەردەگى سىناق پوليگونى، اقش اۋماعىنداعى «نەۆادا» پوليگونى، فران­تسۋزداردىڭ تىنىق مۇحيتتاعى پوليگونى جانە قىتايدىڭ لوبنور يادرولىق سىناق الاڭى جۇمىسىن توقتاتتى. جەر شارىنىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسىنە جەتەرلىك ءبىر مىڭ ەكى ءجۇز يادرولىق وقتۇمسىعى بار 110-نان استام بالليستيكالىق زىمىراندى قۇرايتىن مولشەرى جاعىنان الەمدەگى ءتورتىنشى يادرولىق الەۋەت اقش جانە رەسەيمەن بىرلەسە وتىرىپ، زالالسىزداندىرىلدى. 2006 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە ايماقتاعى وزگە دە ەلدەرمەن بىرگە ورتالىق ازيانى يادروسىز ايماق دەپ جاريالاعان سەمەي كەلىسىمىنە قول قويىلدى. كەلىسىمگە قازىردىڭ وزىندە 200-گە جۋىق مەملەكەت قوسىلىپ، 150-دەن استامى راتيفيكاتسيالاندى. قازاقستاننىڭ بۇل بەيبىتشىل يدەيا­سى نەگىزىندە پرەزيدەنت جارلىققا قول قويعان 29 تامىز – دۇنيەجۇزىلىك يادرولىق قارۋعا قارسى ءىس-قيمىل كۇنى رەتىندە اتالىپ وتەدى. وسى بەيبىت باستامانى ءالى دە بەلسەندى جالعاستىرۋىمىز قاجەت.

ەلباسى – بۇۇ مىنبەرىنەن ارىپتەستەرىن اتومدى بەيبىت ماقساتقا قولدانۋعا ۇندە­گەن ساليقالى ساياساتكەر. بۇل ماسەلە 1946 جىلى العاش شاقىرىلعان باس اسسام­بلەيادا قوزعالعانىمەن الەم ەلدەرى جانتالاسا قارۋلانۋىن توقتاتپاعان بولاتىن. سوندىقتان تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ تەگەۋرىندى ءسوزى مەن ءىسى ءبىر ارنادان تابىلىپ، ول جاھانداعى جويقىن قارۋدى تاراتپاۋ جولىنداعى جۇيەلى جۇمىستى باستاپ بەردى. سونداي-اق نۇرسۇلتان نازارباەۆ عالامدىق جىلىنۋ ماسەلەسىنە دە بەيجاي قاراماي، الەم نازارىن ورتالىق ازيانىڭ عانا ەمەس، ادامزاتتىڭ باس اۋرۋىنا اينالعان ارال پروبلەماسىنا اۋداردى. ويتكەنى تەڭىزدىڭ قۇرعاعان تابانىنان ۇشقان تۇز سولتۇستىك جارتى شارعا جەتكەن بولاتىن. بۇگىندە كىشى ارالدىڭ ارناسى تولىپ، تۇزدىلىعى ازايىپ، بالىق شارۋاشىلىقتارىنا قايتادان قان جۇگىردى، تەڭىز تابانىنان كوشكەن قۇمدى توقتاتۋ ءۇشىن ۇلكەن اۋماققا سەكسەۋىل ورماندارى ەگىلۋدە. ول وسى ورايدا ەكولوگيالىق اپاتتارمەن كۇرەسۋگە جاردەمدەسۋ ماقساتىندا الەم­دىك ەكونوميكالىق ماسەلەلەردىڭ رەەسترىن دايىنداۋ سىندى وتە وزەكتى ۇسى­نىس ءبىلدىردى. سول ارقىلى بۇۇ-نىڭ الەمدىك قارىم-قاتىناستاردى، ادامزاتقا ورتاق ماسەلەلەردى رەتتەۋدەگى ورنىن كۇشەي­تۋگە دە ۇلەس قوستى.

ول ۇلتتى بىرىكتىرۋشى ۇلى تۇلعا رە­تىندە تاۋەلسىزدىك تۇجىرىمىن بەكىتۋگە جانە نىعايتۋعا بار كۇش-جىگەرىن ارنادى. ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى الىپتاردىڭ ورتاسىندا وتىرىپ، دوستىق ءراۋىشتى ديپلوماتيا ارقىلى مامىلەگەرلىك جولدى ۇستاندى. «ەل ۇستاما، ەل ۇستاساڭ، كەك ۇستاما» دەگەن بابالار سوزىمەن بەرىك بايلام جاسادى. البەتتە، دۇنيەنىڭ ەكى بولىگى – ەۋروپا مەن ازيانىڭ اراسىنان، ەكى وركەنيەت – باتىس پەن شىعىس مادەنيەتىنىڭ ورتاسىنان، ەكى جۇيە – توتاليتاريزم مەن دەموكراتيانىڭ ارالىعىنان جول تاۋىپ شىعا ءبىلۋ – سۇڭ­عىلالىقپەن، كورەگەندىكپەن سيپاتتالاتىن ساياسي زور قابىلەت. ەلباسى وسى ءبىر الشاق دۇنيەتانىمداردىڭ اراسىنان قوعامعا ورتاق قاسيەتتەر – ازيالىق ءداستۇر مەن باتىس جاڭاشىلدىعىن جىمداستىرا وتىرىپ، جاڭا تۇرپاتتى مەملەكەتتىڭ ۇستىنىن قالىپتاستىردى. بۇگىندە بارشا الەم قازاقستاندى قارقىندى ينتە­گراتسيانىڭ قاتىسۋشىسى جانە بەيبىت ەل رەتىندە بىلەدى. بۇل – ەلباسىنىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن ەرەكشە كورەگەندىلىگىنىڭ ءنا­تي­جەسى. وسى جولدا ول اقش، رەسەي، قىتاي سياقتى الپاۋىت ەلدەردىڭ، ەۋروپا، ازيا ەلدەرى باسشىلارىنىڭ بىرنەشە بۋىنىمەن رەسمي-بەيرەسمي بايلانىس ورناتىپ، قازاقستاننىڭ حالىقارالىق قاۋىمداستىقتاعى ورنىن ايقىنداۋعا ايرىقشا ەڭبەك ءسىڭىردى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ بارلىق رەفور­مانىڭ قوزعاۋشى كۇشى دە، كەپىلى دە ءوزى بولدى. سوندىقتان دا قولعا العان ءىس-قيمىلىنىڭ دەنى ساتىمەن جۇزەگە اسىرىلدى. ونىڭ باستاماسىمەن ەلىمىز جوسپارلى ەكونوميكادان نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشتى. بارلىق مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردا تۇبەگەيلى رەفورمالار جۇرگىزىلدى. دەمو­كراتيا داستۇرلەرى ورنىقپاعان، قۇقى­قتىق ءتارتىپ بەكي قويماعان ەلدە قاتاڭ ورتا­لىقتاندىرىلعان جۇيەدەن ەركىن نارىققا كوشۋ ۇزدىك-سوزدىق، اۋىر ءارى كۇردەلى بولدى. بۇل نۇرسۇلتان ءابىشۇلى تاراپىنان جاسالعان تاۋەكەلى زور، ۇلكەن قادام ەدى.

ناتو-نىڭ باس حاتشىسى دج. روبەرت­سون بۇل تۋرالى كەيىن: «پرەزيدەنت نازارباەۆقا وتكەندى بۇزۋ جانە ەل ىشىندە شىنايى رەفورمالاردى جالعاستىرۋ، تەز وزگەرەتىن حالىقارالىق جاعدايعا بەيىم­دەلۋدىڭ قانشالىقتى قيىنعا ءتۇس­كەنىن جاقسى تۇسىنەمىز» دەپ ەسكە الادى. مىنە، وسىنداي وتپەلى كەزەڭدە ەلباسىنا ءبىر مەزگىلدە ءبىر-بىرىنە قايشى كەلەتىن ماسەلەلەردى شەشۋگە تۋرا كەلدى. ول ءبىر جاعىنان حالىقتىڭ كۇندەلىكتى ءومىر سۇرۋىنە قاجەتتى نارسەلەرمەن – قالالار مەن ەلدى مەكەندەردەگى جىلۋ، جارىق ماسەلەلەرىن شە­شۋمەن، ەكىنشى جاعىنان مەملەكەتتىڭ ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيالىق دامۋ جوس­پارلارىن ايقىنداۋمەن اينالىستى. ءبىرىنشى كەزەڭدە قاتاڭ بيلىك جۇيەسىمەن استاسقان ەكونوميكانى ليبەرالداندىرۋ مىندەتى تۇردى. ويتكەنى مەيلىنشە از شىعىن مەن كۇش جۇمساي وتىرىپ، جوسپارلانعان وزگەرىستەردى جاساۋ ءۇشىن قۋاتتى اتقارۋشى بيلىك جانە حالىق الدىنداعى، تاريح ال­دىنداعى جەكە جاۋاپكەرشىلىك كەرەك ەكەنىن جاقسى ءتۇسىندى. ەڭ قيىن رەفورمالار وسى ۋاقىتتا جۇرگىزىلدى. جەكەشەلەندىرۋدىڭ بىرنەشە كەزەڭى وتكىزىلدى. ناتيجەسىندە وندىرىسكە جان ءبىتتى، قارجىلىق جانە ماكرو­ەكونوميكالىق تۇراقتاندىرۋ ىسكە اسىرىلدى، بيۋدجەت پەن سالىق جۇيەسى قۇرىلدى، ينفلياتسيا جۇگەندەلدى، حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنىڭ ەڭ تومەنگى جەتكىلىكتى دەڭگەيى قامتاماسىز ەتىلدى.

پرەزيدەنتتىڭ باس بولىپ اتقارعان ۇلكەن ءبىر قىزمەتى – ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ قول­دانىسقا ەنۋى. وزىندىك قارجىلىق-ەكونوميكالىق جۇيە قۇرىلدى، بيلىكتىڭ اتقارۋشى ورگاندارىنىڭ بىرىڭعاي ۆەر­تيكالى بەكىتىلدى، قارۋلى كۇشتەر جانە باسقا دا كۇشتىك قۇرىلىمدار جاساقتالدى، مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى نىعايا ءتۇستى. سونىمەن قاتار كوپپارتيالى جۇيە جاسالىپ، ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزى قالاندى، ءباسپاسوزدىڭ ەركىندىگىنە جول اشىلدى. قازاقستان ءوزىنىڭ وركەنيەتتى دامۋ جولىن تاڭدادى.

قول جەتكىزىلگەن جەتىستىكتەر مەملەكەت­تىك دامۋدى جوسپارلاۋدىڭ كەلەسى كەزەڭىنە وتۋگە، ستراتەگيالىق سيپاتتاعى مىندەتتەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەردى. وسىلايشا پرە­زيدەنتتىڭ باستاماسىمەن قازاقستاندى دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى جوسپارى جاسالدى. بۇل قۇجات ەلىمىزدى جاھاندىق دامۋدىڭ كۇردەلى وتكەلدەرىنەن، سىندارلى ساتتەرى مەن داعدارىستارىنان امان الىپ وتۋگە جول سىلتەدى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىز. 2012 جىلى ەلىمىزدىڭ جاڭا «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى قابىل­داندى. وسى ارقىلى ءححى عاسىرداعى جاھاندىق ون سىن-قاتەرگە دايىن بولۋ جونىندەگى نەگىزگى باعىتتار بەلگىلەنىپ، ەلى­مىزدىڭ الدىنا الەمنىڭ دامىعان 30 مەم­لەكەتىنىڭ قاتارىنا قوسىلۋ مىندەتى قويىلدى.

نەگىزگى جەتىستىكتەرگە سىرتقى بايلانىس سالاسىندا كوپتەپ قول جەتكىزگەنىمىزدى ايتۋعا بولادى. جەتەكشى ەلدەردىڭ ارا­سىنداعى تەڭگەرىمدى ساياساتقا نەگىزدەل­گەن ديپلوماتيا ارقىلى ەلىمىز ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك الدى. ەلباسى الەمدە جان-جاقتى بايلانىستى جۇرگىزە وتىرىپ، كوپۆەكتورلى ساياساتتىڭ نەگىزىن قالادى، ونىڭ اۆتورى اتاندى. ول بۇرىنعى كسرو مەن تمد كەڭىستىگىندەگى ارىپتەستەرىنىڭ اراسىنان جاھاندىق دەڭگەيدە مويىندالعان الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ساناتىنا ەندى. بۇل جونىندە «پرەزيدەنت نازارباەۆ – كەڭەستىك ساياساتتاعى جارىق جۇلدىز، ءتۇرلى رەسپۋب­ليكالار اراسىنداعى ءىرى تۇلعا. قازاقستان ليدەرى – بەلگىلى دەڭگەيدە قاتال، تاجىريبەلى، جەدەل شەشىم قابىلداي الاتىن ادام. وداقتىڭ باسقا رەسپۋبليكالارىنىڭ ءوزى مويىنداعان جىلى شىرايلى، تالانتتى جانە تاباندى باسشى. نازارباەۆ ەلدى باسقارىپ تۇرعاندا، قازاقستاننىڭ تابىستارعا جەتۋ مۇمكىندىگى اناعۇرلىم مول بولادى» دەگەن سينگاپۋردىڭ ءبىرىنشى پرەمەر-ءمينيسترى، كورنەكتى ساياسي تۇلعا لي كۋان يۋدىڭ باعاسى ءادىل بولعانىن تاريح­تىڭ ءوزى دالەلدەپ وتىر.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءارتۇرلى مىنەزگە يە ادامدارمەن جاراسىم تابا الادى. ارينە ونىڭ حاريزماتيكالىق بولمىسى تۋرالى از ايتىلمايدى. مۇنداي سيرەك قاسيەت اركىمگە بەرىلە بەرمەيدى، بۇل – راسىندا دا ەڭ اۋەلى تابيعات سىيى، سودان كەيىن ادامنىڭ ءوزىن ءوزى ۇنەمى دامىتۋىنا تىكەلەي بايلانىستى قاسيەت. ۇزاق جىلدار بويى ەلباسىنىڭ ەڭبەگىنە شاكىرتى رەتىندە دە، سەرىكتەسى رەتىندە دە، ۇزەڭگىلەسى رەتىندە دە كوڭىل اۋدارا ءجۇرىپ، ءار كەز قابىلەتىنە تاڭعالاتىنىمدى جاسىرمايمىن. ول كوپ وقيدى، ۇلتتىق ادەبيەتكە عانا ەمەس، شەتەل ادەبيەتىنە دە كوڭىل بولەدى، بارلىق وقيعادان حاباردار بولىپ وتىرادى، ەلدىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىن جەتىك بىلەدى، اسىرەسە ەكونوميكالىق اقپاراتقا ءجىتى دەن قويادى.

سىرتقى ساياساتتا قىزمەت ەتكەن ادام رەتىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ شەتەلدىك باسشىلارمەن كەزدەسۋگە وتە تىڭعىلىقتى ازىرلەنەتىنىن بىلەمىن. ول سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مەن باسقا دا ۆەدومستۆولار دايىنداعان اقپاراتتىق ماتەريالدارمەن مۇقيات تانىسقان، سودان سوڭ جەكە قويىن داپتەرىنە ءوزىنىڭ تەزيستەرىن جازعان ەدى. ونى بارلىق نارسە قىزىقتىرعان دەۋگە بولادى: سول ەلدىڭ ەكونوميكالىق جاع­دايى، كەزدەسەتىن تۇلعانىڭ مىنەزىندەگى ەرەكشەلىكتەر، ىسكەرلىك قاسيەتتەرى جانە باسقالار. وسىنىڭ ءبارىن مىقتاپ كوڭىلگە تۇيەتىن تۇڭعىش پرەزيدەنت بارلىق ءارىپ­تەستەرى، ءتىپتى باق وكىلدەرى ءۇشىن دە تارتىمدى، قىزعىلىقتى اڭگىمەلەسۋشىگە اينالادى. ەڭ ەرەكشە قاسيەتىنىڭ ءبىرى – ءازىل ءسوزدى ورىندى قولدانادى. ەلباسىنىڭ تاۋىپ ايتاتىن ءازىل-قالجىڭى ءار كەزدەسۋ سوڭىنان الەمدىك ساياسات وكىلدەرى اراسىنا بىردەن تاراپ كەتەدى. ونىڭ تاپقىرلىعىن شەتەل ساياساتكەرلەرى ۇنەمى جوعارى باعالايدى.

بۇل قاسيەتتەرى ونى ۇدايى جەتىستىككە جەتكىزىپ كەلەدى. دەگەنمەن، ساياسي تۇلعا­سىنىڭ ءجونى بولەك. ول الەمدىك وقيعالار تۋرالى، ونى ءوز ەلىنە ولشەپ-ءپىشۋ ارقىلى زاماناۋي قارىم-قاتىناستاعى قۇرىلىمعا ۇيلەستىرۋ تۋرالى ۇنەمى ويلانادى. ءيا، ەلباسى قازاقستاننىڭ الەمدىك ساياساتتان شەتكەرى قالماۋى ءۇشىن دە شەتەلدەرگە كوبىرەك شىققان، رەزيدەنتسياسىندا شەتەلدىك قوناقتاردى ءجيى قابىلداعان.

نۇرسۇلتان ءابىشۇلى ۋينستون چەر­چيلل­دىڭ «قيىن ۋاقىتتا ەلدى مىقتى باسشى باسقارۋى كەرەك» دەگەن ءسوزىن باسشىلىققا الادى. قازاقستانعا قاتىستى قاراساق، ساياسات الىبىنىڭ بۇل تۇجىرىمى وتە وزەكتى، ويتكەنى مۇنداي باسشىلىقسىز ەل وڭ وزگەرىستەر جاساي الماس ەدى. ەلباسى ءوزى اتاپ وتكەندەي، رەفورمالاردىڭ ناتيجەسىندە ەڭ باستى ماقساتقا – ادامداردىڭ پسيحولوگياسىن وزگەرتۋگە قول جەتتى. سوندىقتان فرانتسيانىڭ ەكس-پرەزيدەنتى، كورنەكتى ساياساتكەر جاك شيراك: «فرانتسيا 1991 جىلدان بەرگى وزگەرىستەردى وتە ماڭىزدى ءارى شەشۋشى وزگەرىستەر سانايدى. بەلگىسىزدىك جانە كۇردەلىلىك جاعدايىندا ءسىزدىڭ ەلىڭىز مەملەكەتتىك قۇرىلىستىڭ كەرى اينال­مايتىن جولىنا ءتۇستى، ءوزىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارى مەن ۇزاق تاريحىنا ادال­دىق تانىتىپ، ادامزاتتىڭ ورتاق دەمو­كراتيالىق قاعيداتتارى مەن قۇقىقتىق مەملەكەتكە بەيىلدىلىگىن كورسەتتى» دەپ زور باعاسىن بەرە وتىرىپ، نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ازياداعى ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەسىن شاقىرۋ، ءدىن مەن مادەنيەتتەر اراسىنداعى ديالوگتاردى دامىتۋ ىسپەتتى باستامالارىن قولدايتىنىن جەتكىزدى.

ەلباسىنىڭ ارقاسىندا قازاقستان ينتەگراتسيالىق ۇدەرىستەرگە اشىق ەل رە­تىندە تانىلدى. ماسەلەن، شانحاي ىن­تىماقتاستىق ۇيىمى، ەۋرازيالىق ەكونو­ميكالىق وداق، يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى، ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، ۇجىمدىق قا­ۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمى، تۇركى كەڭەسى جانە ت.ب. حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ بەل­سەندى مۇشەسى ءارى باستاماشىسى رەتىندە ەلىمىز ايماقارالىق، مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناستاردى ءتيىمدى دامىتۋدىڭ جاقتاۋشىسى بولىپ كەلەدى.

ەلباسىنىڭ ەل استاناسىن ارقا توسىنە كوشىرۋ تۋرالى يدەياسى قازاقستاننىڭ دامۋىنداعى ماڭىزى زور تاريحي بەتبۇرىس بولدى. ونىڭ ەلوردانى ەسىلدىڭ جاعاسىنان سالۋ جونىندەگى باستاماسى ەلىمىزدىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرىنە دە، الەمدىك قا­ۋىم­داستىق الدىنداعى بەدەلىنە دە ايتارلىقتاي سەرپىلىس اكەلدى. بۇل ەلىمىزدىڭ گەوساياسي باعىتىن نىعايتۋعا ۇلكەن ۇلەس قوستى. قازاقستاننىڭ ءبىرتۇتاس ەل رەتىندەگى دامۋىن ايقىنداي ءتۇستى. استانانى كوشىرۋ يدەياسى ەلدى بىرىكتىرۋشى فاكتورعا اينالدى. بۇگىندە ەلوردامىز – حالقىمىزدىڭ ماقتانىشى ءھام سۇيىكتى شاھارى. بىلتىر مەن استانا اۆتورىنىڭ ەلوردانى سالىپ، دامىتۋعا قوسقان وراسان زور ۇلەسىن ءادىل باعالاي وتىرىپ، قالاعا نۇر-سۇلتان اتاۋىن بەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىم. بۇل دۇرىس شەشىم بولعانىنا ەش كۇمان جوق. بۇل قادام قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحى مەن ەلباسى ەسىمىنىڭ ءبىرتۇتاس ۇعىمعا اينالعانىن بىلدىرەدى.

جاڭا استانامىز الەمدە بەيبىتسۇيگىش قالا رەتىندە يۋنەسكو-نىڭ ارنايى باعا­سىنا يە بولدى. نۇر-سۇلتان قالاسى قازىر قازاق ەلىنىڭ عانا ەمەس، الەمدىك وي­تالقىلاردىڭ ورتالىعى، حالىقارالىق باسقوسۋلاردىڭ ايتۋلى الاڭى رەتىندە قا­لىپتاستى. استانامىزدا 2010 جىلى ەقىۇ ءسامميتى ءوتىپ، الەم ەلدەرىنىڭ باسشىلارى باس قوستى. ەلوردا 2011 جىلى قىسقى ازيا ويىندارىن الماتى قالاسىمەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىردى. 2017 جىلى ەكسپو حا­لىقارالىق كورمەسى كوز الدىمىزدا زور تابىسپەن ءوتتى. قازاق ەلى اتالعان كورمەدە الەمدەگى وزگەرمەلى جاعدايدى ەسكەرە وتىرىپ، بالامالى قۋات كوزدەرىن دامىتۋ تۋرالى باستاما كوتەرگەنى ءمالىم. بۇگىندە بۇل باعىتتا جاڭا تەحنولوگيالار قولدانىسقا كەڭىنەن ەنگىزىلۋدە. وسىلايشا جاس مەم­لەكەتىمىز جەر شارىنىڭ تابيعي رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋعا جانە قورشاعان ورتانى بارىنشا قورعاۋعا وزىندىك ۇلەسىن قوستى. الەمدەگى ءداستۇرلى دىندەر مەن كون­فەسسيالار كوشباسشىلارىنىڭ سەزى تۇراقتى تۇردە ءوتىپ كەلەدى. جاھاندىق دەڭگەيدەگى ساياساتكەرلەر قازاقستاننىڭ ەتنوسارالىق تاتۋلىق ۇلگىسىن «نازارباەۆ مودەلى» دەپ اتايدى. ولار قازاقستاننىڭ بۇل تاراپتاعى تاجىريبەسىن ءجىتى زەردەلەپ، باسقا ەلدەرگە تاراتۋعا دا ىقى­لاستى بولىپ وتىر. ەلوردامىز سيريا داع­دارىسى بويىنشا استانا پروتسەسى اتاۋىمەن بىتىمگەرشىلىك ميسسياسىنا قىزمەت ەتتى. وسىنىڭ ءبارى شاھاردىڭ شىنايى كەلبەتىن قالىپتاستىرىپ، شىن مانىندەگى بەيبىتشىلىك قالاسى ەكەنىن جاھان جۇرتىنا دالەلدەي ءتۇستى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باسشىلى­عىمەن ەل ەكونوميكاسى قارىشتاپ العا باس­تى، يندۋستريالاندىرۋ باعدارلامالارى بويىنشا جەمىستى جۇمىس جۇرگىزىلدى. كوپ­تەگەن كاسىپورىن قۇرىلىپ، باسە­كەلەستىككە توتەپ بەرگەندەرى ەل يگىلىگىنە قىز­مەت ەتۋدە. تابيعي رەسۋرستاردى يگەرۋگە الەمنىڭ ماڭدايالدى كورپوراتسيالارى جۇمىلىپ، قازاقستان ەكونوميكاسىنا قوماقتى ينۆەستيتسيا قۇيدى. ولار بۇگىندە بيۋدجەتكە ايتارلىقتاي سالىق ءتۇسى­مىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى تۇرعىسىنان دا ەل ينفراقۇرىلىمىنا قاجەتتى نىساندار كوپتەپ سالىندى. مۇنىڭ ءبارى ەڭ اۋەلى حالىققا جۇمىس تاۋىپ بەرۋگە جول اشتى.

نەگىزى، بيزنەس ناعىز باسەكەلەستىك ورتادا داميتىنى بەلگىلى. ول ءۇشىن قولايلى ورتا قۇرىلىپ، قاجەتتى زاڭنامالىق-قۇقىقتىق قولداۋلار جاسالۋعا ءتيىس. ياعني سالىنعان ينۆەستيتسيانىڭ قورعالاتىنىنا، ءادىل باسەكەلەستىك ورتادا جۇمىس جۇرگىزىلەتىنىنە سەنىم بولۋى قاجەت. مەملەكەت كەپىلدىگى وسى ارادا كەرەك. بۇل مىندەتتەمەنى مەملەكەتتىك ينستيتۋت جوعارى دەڭگەيدە ورىندادى. قازىر قازاقستانعا ينۆەستيتسيا سالۋعا مۇددەلى شەتەلدىك ينۆەستورلارعا قاجەتتى جاعدايدىڭ ءبارى بار. جىل سايىن ەلگە تار­تىلعان ينۆەستيتسيا كولەمى ارتىپ كەلەدى. بۇل ءۇردىس حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى­نا، تۇراقتىلىعىنىڭ نىعايۋىنا سەپتىگىن تيگىزۋدە.

قازىرگىدەي اۋمالى-توكپەلى زاماندا كەز كەلگەن وزگەرىسكە دايار بولۋ، ۇنە­مى ىزدەنىستە ءجۇرۋ، ءوزىن ءوزى جەتىلدىرۋ وتە ماڭىزدى. بۇل رەتتە ەلباسىنىڭ «بو­لاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى قازاقستان قوعامىنىڭ وي-ساناسىن پراگماتيزمگە ۇندەۋگە زور ۇلەس قوستى. ەل رۋحانياتىنىڭ ايناسى ىسپەتتەس وسى باعدارلاما ارقىلى مادەنيەتىمىز بەن ونەرىمىزدىڭ جوعى تۇگەندەلىپ، بارى باعاسىن الدى. «رۋحاني جاڭعىرۋدا» مەملەكەتىمىزدىڭ جاڭا ساپالىق دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن قاجەتتى قادامدار ناقتى بەلگىلەندى.

«ەلۋ جىلدا ەل جاڭا، ءجۇز جىلدا – قازان» دەيدى حالقىمىز. نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەلىمىزدىڭ بيلىگىن قولعا العان 30 جىلدىڭ ىشىندە جاڭا مەملەكەت قۇرۋدىڭ بارلىق قيىندىعىن باستان وتكەردى. ەڭسەلى مۇراتتاردى ەڭسەرىپ، تولاعاي تابىسقا قول جەتكىزدى. قازاق جۇرتىن تورتكۇل دۇنيەگە تانىتىپ، بارشا الەمگە مويىنداتا ءبىلدى.

مەن ەلباسىنان كوپ نارسە ۇيرەندىم، ومىرلىك ونەگە الدىم. «تورەلى جەرگە ەل توقتايدى، توبەلى جەرگە مال توقتايدى». بىلتىر ەلىمىزدىڭ تاريحىندا ۇلكەن بەتبۇرىس بولدى. تۇڭعىش پرەزيدەنت بيلىكتىڭ اۋىسۋى بارىسىندا ماعان ولشەۋسىز سەنىم ارتتى. بۇل تاعى دا ەلباسى ەل مۇددەسى جولىندا كەز كەلگەن شەشىمگە بارا الاتىن ەرەكشە باتىلدىعىن بايقاتتى. ەڭ باس­تىسى، ءبىز بيلىكتىڭ اۋىسۋىن تۇراقتىلىق جاعدايىندا وتكىزە بىلدىك. بۇل – ەلباسىنىڭ پاراساتى مەن كورەگەندىلىگىن كورسەتكەن تاريحي وقيعا. بىلتىرعى پرەزيدەنت سايلاۋىندا حالىق ەلباسىنىڭ ستراتەگيالىق باعدارىن قولداپ داۋىس بەردى. سوندىقتان بۇل جەڭىس – حالقىمىزدىڭ جەڭىسى!

مەنىڭ «يگىلىك – بارشاعا! ساباقتاس­تىق. ادىلدىك. ورلەۋ» اتتى سايلاۋالدى باعدارلامام ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەردى ەسەلەۋگە، تۇڭ­عىش پرەزيدەنتتىڭ باعىتىن جالعاس­تىرۋعا نەگىزدەلگەن. وسىلايشا ەلىمىزدە ساباقتاستىق سالتانات قۇردى. بۇل باعىتتا «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋدامىز. ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى ەل ىشىندەگى كۇردەلى ماسەلەلەردى بيلىك تارماعىنا جەتكىزۋشى الاڭعا اينالدى.

بيىلعى العاشقى جارتىجىلدىق بار­لىق الەم ەلدەرى سەكىلدى قازاقستانعا دا وڭاي تيمەدى. جاھاندى ابىگەرگە سالعان پاندەميا ءبىزدى دە اينالىپ وتپەدى. بۇل سىن-قاتەرلەر حالقىمىزدى بىرىكتىرە ءتۇستى. نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «ءبىز تاۋەل­سىزدىكتى ءسات سايىن قورعاۋىمىز كەرەك!» دەگەن قاناتتى ءسوزى بار. جەر شارى­نىڭ تۇرعىندارىنا قاۋىپ توندىرگەن قاتەرلى دەرتتەن ازاماتتارىمىزدى قورعاۋ – تاۋەل­سىزدىگىمىزدى دە قورعاۋ دەپ بىلەمىن.

ىندەتپەن كۇرەس شارالارى ءالى جال­عاسادى. ەلباسى وسى سىندارلى كەزەڭدە دە ەلىمەن ەتەنە ەكەنىن ءبىلدىرىپ، ءوزى جە­تەكشىلىك ەتەتىن Nur Otan پارتياسىنىڭ جالپىحالىقتىق «ءبىز بىرگەمىز!» اكتسيا­سىن جاريالادى. ۇندەۋ تاستاپ، ۇنەمى ءبىر-بىرىمىزگە قولداۋ كورسەتۋگە شاقىردى. كۇللى ەل ەلباسىنىڭ ىزگىلىككە شاقىرۋىن قابىل الىپ، كۇردەلى كەزەڭدە بەرەكە-بىرلىكتىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋدە. بۇل يگى باس­تاما نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ حالىقتى مەملەكەتتىك مۇددەگە جۇمىلدىرۋشى تۇلعا ەكەنىن تاعى دا ايقىن تانىتتى.

ەلدەگى الەۋمەتتىك احۋالدى وڭالتۋ – ءبىزدىڭ نەگىزگى مىندەتىمىز. الەۋمەتتىك قولداۋمەن بىرگە حالىقتى ەڭبەككە تارتۋ­دىڭ ماڭىزى زور. سوندىقتان جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا كۇش سالاتىن بولامىز. قازاقستاننىڭ ءبىلىمى مەن عىلىمىن دامىتۋعا دەن قويامىز. بۇل – ەل ەكونوميكاسى مەن كەلەشەگى جولىنداعى ناقتى قادام. بولاشاقتا قازاقستاندىقتاردىڭ ادامي الەۋەتى جوعارى بولۋى قاجەت.

ەلباسى – ەلىمىزدىڭ نەگىزىن قالاۋشى، ەلدىگىمىزدىڭ سيمۆولى، تاۋەلسىز قازاق­ستان­نىڭ ءتول تاريحىنىڭ باستاۋىندا تۇر­عان تۇعىرلى تۇلعا! قازاق ەلى قارىمدى قايراتكەرگە ۇنەمى قۇرمەت كورسەتىپ كەلەدى. سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە سەرگەك جەتكەن ساياساتكەردىڭ ەل مەن جەر الدىنداعى ۇشان-تەڭىز ەڭبەگى – ۇرپاققا ۇلگى، بارشاعا ونەگە! تاۋەلسىزدىكتىڭ باستاۋىنداعى ۇي­قىسىز تۇندەر مەن تىنىمسىز كۇندەردەگى اتقا­رىلعان ىستەردى كەيىنگى بۋىن كەلەشەكتە ءالى تالاي رەت زەردەلەيدى، ءادىل باعاسىن بەرەدى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بار عۇمىرى تاۋەلسىزدىكتىڭ ەلەڭ-الاڭىنان باستاپ بۇگىنگە دەيىن قازاق مەملەكەتىن نىعايتۋ ىسىمەن بىتە قايناسىپ كەلەدى. شەتەلدىكتەر ونى زاماناۋي قازاقستاننىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە كوشباسشىسى رەتىندە جاقسى بىلەدى، سىيلايدى. تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىزدىڭ مەملەكەت قايراتكەرى رەتىندەگى قارىم-قابىلەتى تالاسسىز مويىندالعان. مەن ەلبا­سىمىز بەن شەتەلدىكتەر اراسىنداعى كوپتەگەن حالىقارالىق كەزدەسۋلەر مەن كەلىسسوزدەردىڭ كۋاسى بولعاندىقتان، وسىنى زور جاۋاپكەرشىلىكپەن ايتۋعا حاقىم بار دەپ ويلايمىن. ول – شىن مانىندە جاھان جۇرتىنا كەڭ تانىمال، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا ايرىقشا بەدەلدى، الەمدىك دەڭگەيدەگى ساياسات ساردارى. ەلباسى بۇل بيىككە قاجىرلى ەڭبەگىمەن، پاراسات-پايى­مىمەن، ماڭداي تەرىمەن جەتتى.

ەندەشە، ءبىز وسكەلەڭ ۇرپاقتى بارشا جۇرت ماقتان تۇتاتىن تاريحي تۇلعانىڭ تاعىلىمى ارقىلى تاربيەلەۋىمىز كەرەك.

قاسىم-جومارت توقاەۆ

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى

Abai.kz