تۇرسىنبەك كاكىشەۆ تۇتاس بولمىسىمەن ۇلت ءۇشىن جارالعان دارا تۇلعا ەدى.

ول كىسىمەن 2006 جىلى 9 ماۋسىمدا الماتى قالاسىنداعى عالىمدار ۇيىندە وتكەن «ەلىنە ۇران بولعان ەر جانىبەك» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيادان كەيىن جاقىننان شۇيىركەلەسىپ كەتتىم. ول جايىندا ت.كاكىشەۆ كەيىننەن «قويان جىلعى ساياحات» ەستەلىگىندە: «وسىدان 5-6 جىل بۇرىن كەرەي ەر جانىبەك اتىنداعى حالىقارالىق قور قۇرىلىپ، جۇمىسقا كىرىستى. وعان تىكەلەي ارالاسىم بار. قازىر جۇرتتىڭ ءبارى اتا-باباسىن، رۋ-تايپاسىن ىزدەپ جاتقاندا ءبىر-بىرىمەن باستارى وڭايلىقپەن قوسىلا قويمايتىن كەرەيلەردى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن قىتايداعى اباق كەرەيدەن كەلگەن جىگىتتەر، اسىرەسە ءجادي شاكەن دەگەن ازامات قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ عالىمدار ۇيىندە عىلىمي كونفەرەنتسيا وتكىزدى. باردىم» دەپ ەسكە الادى.

سودان 2011 جىلى شىلدەدە استانا قالاسىنا كوشكەنگە دەيىنگى ارالىقتا كوپ بىرگە بولدىق. ونان كەيىندە ارا قاتىناسىمىز ۇزىلگەن جوق. ارينە، ءبىر ادامدى تانىپ-بىلۋگە 5-6 جىل ازدىق ەتەر، الايدا، «جولداسىڭدى جولساپاردا تانى» دەگەندەي كوپ رەتكى بىرگە ءجۇرىپ بىرگە تۇرعان ساپارلاستىق ارامىزدى جاقىنداتىپ جىبەرگەن ەدى.

باستىلارىنان – 2007 جىلى تۇرسىنبەك كاكىشەۆ، ءازىلحان نۇرشايىقوۆ، مەن ءجادي شاكەنۇلى – ءۇش كىسى ماۋسىمنىڭ باسىندا ءبىر اپتا شقو-دا، وسكەمەن قالاسىندا، جارما اۋدانىندا بولىپ قايتقان ەدىك. وسىدان كەيىن دە ەر جانىبەك بابامىزعا قاتىستى بارلىق ءىس-شارالاردا بىرگە بولدىق. ەكىنشى رەت 2010 جىلى تۇرسىنبەك كاكىشۇلى باستاعان، ماقسۇت تەمىرباەۆ، تەمىرحان ۇندەمەسوۆ، ءجادي شاكەنۇلى – ءتورت كىسى قىتايداعى باۋىرلار اراسىندا ارنايى ساپاردا بولىپ قايتقانبىز. ءۇشىنشى رەت وسى جىلى (2010) 2 قاراشادا تۇرسىنبەك كاكىشەۆ، ماقسۇت تەمىرباەۆ، مۇحامەتحان وماروۆ، مۇرتازا بۇلۇتاي، بايانعالي ءالىمجان، ءجادي شاكەنۇلى قىزىلوردادا وتكەن ءدىني-اعارتۋدىڭ كورنەكتى تۇلعاسى مارال يشاننىڭ 230 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى ءىس-شاراعا قاتىستىق.

ءتورتىنشى رەت 2011 جىلى 16-17 ماۋسىمدا تۇرسىنبەك كاكىشەۆ، نۇرقوجا وراز، سەرىك تۇرعىنبەكوۆ، ءجادي شاكەنۇلى باستاعان توپ – اقىن، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، ف.ع.ك،  ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى قوستاناي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى اقىلبەك شاياحمەتوۆتىڭ 60 جاستىق مەرەي تويىنا بارىپ قايتقان ەدىك.

وسىلايشا اعا-باۋىر رەتىندە جاقىنداسىپ، جاناسىپ قانا جۇرمەي، ادەبيەتتە دە ۇستاز بەن شاكىرت رەتىندە سىيلاسىمدى وتتىك. تۇكەڭ ادەبيەت جايىنداعى ءار ءبىر بولىمسىز نارسەگە ۇلكەن نازارمەن، ىنتامەن قارايتىن. 2008 جىلى مەنىڭ «ءبىر ۋىس ساۋلە» اتتى كىتابىم «جازۋشى» باسپاسىنان جارىق كورەردە قولجازبامدى ەرىنبەي-جالىقباي وقىپ، العىسوز جازىپ ەدى. العىسوزدىڭ تاقىرىبىن دا «داڭعىلىڭنان جاڭىلىسپا» دەپ ايعايلاتىپ، اق باتاداي قويعانى بار.

جىلدار ۋىسىمىزدا تۇرمادى. ءبارى دە سىرعىپ وتە شىقتى. ەندى ارتىما قايرىلا قاراسام، تۇرسىنبەك اتتى كەسەك تۇلعا، قايتالانباس بەينەنىڭ، الاتاۋداي ابىزدىڭ باۋىرىندا تالاي ءتاتتى كۇنىم وتكەن ەكەن.

ەندى سول وتكەن كۇندەر ەلەسىنەن بىرنەشە تۇيىنگە ەرەكشە نازار اۋدارعىم كەلدى.

ماعجاندى ەسكە الىپ جىلاۋى

ءومىردىڭ بۇرالاڭ كۇندەرىندە اقىلدان تارىققان نەمەسە الدە بىرەۋلەرگە وكپەلى بولعان شاعىمدا بىردەن تۇرسەكەڭە تارتاتىن داعدى قالىپتاستىرا باستاعانمىن. قاشان ەسىگىن قاقساڭ «كەلمە» دەمەيدى. قۇشاق جايا قارسى الادى. سەنى تىڭدايدى. اراسىندا «تاك» دەپ قويادى. قالاي جۋاسىتۋدى دا جاقسى بىلەدى. كۇلاش جەڭگەمىز دە ۇلكەن باسىن كىشىرەيتىپ داستارقانعا جۇگىرەدى.

داستارقاننان تۇرعان سوڭ اعامىز كوڭىلى قالاعان كىسىسىن مامىرلاي باسىپ كىتاپحاناسىنا باستايدى. سونداي كۇندەردىڭ بىرىندە تۇكەڭ ادەتىنشە وڭ قولىنىڭ سىرتىمەن كوزدەرىن سىقىرلاتا ۋقالاپ، سىعىرايعان كوزدەرىن ۇلكەن اشىپ قولىنا ماعجاننىڭ جىر جيناعىن ۇستادى. كىتاپ وقىعانداعى ادەتى – كىتاپتىڭ ۇناعان، ۇناماعان جەرىن سىزىپ، قالاممەن بەلگىلەر سالىپ وتىرادى.

– قاراشى، مىنانى. ماعجاندى. قايران ەسىل ەرلەر-اي. مىنا ءبىر ولەڭىن وقىپ بەرەيىن. تىڭدا! تۇركيسيپ تەمىر جولى تارتىلعاندا جازعانى.

وسىنى ايتقان تۇرسەكەڭ  ماعجاننىڭ الگى ولەڭىن وقي جونەلدى. ولەڭنىڭ اياعىنا جەتپەي سولقىلداپ جىلاي باستادى.

– قايران ەرلەر-اي.......حالقىن قالاي ءسۇيىپ وتكەن! ەڭكىلدەي جىلاپ ولەڭنىڭ سوڭىنا دا جەتتى. وڭ قولىنىڭ سىرتىمەن كوزىن تاعى دا سىقىرلاتا ۋقالادى. – قازاقتىڭ ناعىز جاناشىرلارى وسىلاي بولعان، قازاق جەرىنە كۇن سايىن سۇعى نا كىرگەن ورىس وتارشىلدىعىنا قارسى ايتىپ وتىرعانى عوي. قازىر قالايمىز! – الاقانىن جايىپ كوز جاسىن قۇرعاتتى.

ءسابيت جايىنداعى تولعانىسى

تۇرسەكەڭ ساكەن مەن ءسابيتتى شىن سۇيەتىن ەدى.

كەڭەس ءداۋىرىن جانە كەڭەسشىل قازاقتاردى جاقاتپايتىنىما ايتاتىن ءۋاجى دە كوپ:

– اينالايىندار-اۋ، سەندەر ىلعي «سابەت-سابەت» دەپ سوۆەت وداعىن جەك كورەسىڭدەر. ارينە اقتامايمىن. بىراق قازاققا جانە قازاق ادەبيەتىنە اكەلگەن وڭ ىقپالدارى دا از بولعان جوق قوي. ساكەن، سابيتتتەر ەشقاشان جەكە باسىنىڭ قامىن ويلامادى. حالقىن ويلادى، حالقىنىڭ ادەبيەتىن ويلادى. سول حالقىما كەڭەس وداعى سۇيەۋ بولادى دەپ سەندى.

ءسابيت جۇرت ويلاعانداي جەڭىل، زامان باققىش بولعان جوق. ءبارىن سەزدى، ءبارىن بىلەدى. ءبارى ءبىر ۇلتىن تىعىرىقتان الىپ شىعاتىن جولدى ىزدەدى. مۇحتار اۋەزوۆتى ءبىرىنشى بولىپ قولداعان دا، ول تۋرالى ارنايى ماقالالار جازعان دا ءسابيت بولدى. اششى سىندارعا بارعانى دا راس. ونى ەشقاشان كۇنشىلدىكپەن، باقتالاسىتقپەن ايتقان جوق.

ال، مۇحاڭ جارىقتىقتا دا پەندەشىلىك بولدى عوي. ءسابيتتتىڭ ماقتاۋىن قابىلداپ، سىنىن قابىلداي المادى. بەتكە كەلگەندە بىلدىرمەسە دە ىشتەي ەسە قايىرۋدى ويلاماي قالعان جوق. ءتىپتى الاششىلدار مەن قۋعىن-سۇرگىن زامانىندا مۇحاڭنىڭ باسقاداردىڭ ۇستىنەن قول قويىپ بەرگەنىنە نە ايتامىز!؟

اسىرەسە، دىنمۇحامەد قوناەۆپەن مۇحاڭ قۇدا بولعاسىن بۇل ماسەلەلەر اشىق كورىنىس بەردى. قوناەۆتىڭ ءوزى مۇحتاردى كوككە كوتەرىپ، ءسابيتتى ەلەمەگەنسىدى. ءتىپتى ادامسىنبادى دەۋگە دە بولادى. ءسويتىپ، ءۇنسىز قالدىرۋ ارقىلى وعان رۋحاني سوققى جاسادى. ءسابيتتى كۇيرەتۋگە جۇمىس جاسادى. مۇنىڭ ءبارى سابەڭە اۋىر ءتيدى.

– كوردىڭ بە، بۇلاردى  ءجايدان جاي ايتىپ وتىرعانىم جوق. بارلىعى ارحيۆ ماتەريالدارىندا بار. جازىپ جاتقان كىتاپتارىما دا كىرگىزدىم. ال قازىر بارىنە كەشىرىممەن قارايمىز. مۇحاڭا دا سابەڭە دە. ەندى بىرەۋلەردىڭ مۇحاڭنىڭ كولەڭكەسىنە ءمان بەرمەگەنسىپ سابيتكە جارماساتىنى بار. الدىمەن ۇلتىنا سابيتتەي ەڭبەڭ جاساپ، سابيتتەي مول دۇنيە جازىپ كورسىنشى، شىركىندەر!

الىستاعى اعايىن اراسىندا

تۇرسەكەڭ الىستاعى اعايىننىڭ رۋحاني اكەسى سياقتى ەدى. ەۋروپادان ابدۋاقاپ قارا; موڭعوليادان يسلام قابىش، سۇراعان راحمەت; قىتايدان ءشامىس قۇمار، زەينوللا سانىك، ت.ب. بىردەن تۇرسەكەڭنىڭ ۇيىنە سالەم بەرە كىرەتىن ەدى.

كوبى مەنىڭ ول كىسىگە جاقىن جۇرگەنىمدى ەسكەرىپ، جول باستاۋىمدى وتىنەتىن. تۇرسەكەڭ قانداي جۇمىس، ماجىلىستە جۇرسە دە «جوق» دەمەيدى. كۇلاش جەڭگەمىزدىڭ اعاش تاباقپەن تارتاتىن قازى-قارتا، جال-جاياسى دا دايىن تۇرادى.

اڭگىمە وزەگى ارعى-بەرگى بەتتى اقتارادى. ادەبيەت قانا ەمەس، الىستاعى، شەتتەگى 5ميلديون قازاقتىڭ حال-كۇيىن ارقاۋ ەتەدى. تۇرسەڭ تۋرا ءوزىنىڭ بىرگە تۋىسقان ادامدارى جەر بەتىنە شاشىلىپ قالعانداي ىستىق تۋىسقاندىقپەن ءسوز قوزعايدى. كوڭىلى بۇزىلعاندا كوزىن قايتا-قايتا سىقىرلاتا ۋقالاپ الادى.

ول كىسىمەن اڭگىمەلەسكەن ءار قازاق ءبالزام سۋىنا قانعانداي ءشولى قانىپ، جايدارلانىپ شىعادى. ۇكىمەتتىك جارىلقاۋ جاندارىنا جەتپەسە دە رۋحاني قولداۋشىسى بارىنا مارقايىپ قايتادى.

ەرەكشە ەستە قالارلىق تاريحي وقيعانىڭ ءبىرى – ت.كاكىشەۆتىڭ قىتايداعى باۋىرلار اارسىندا سااپردا بولۋى ەدى.

2010 جىلى تۇرسىنبەك كاكىشۇلى، ماقسۇت تەمىرباەۆ، تەمىرحان ۇندەمەسوۆ سىندى اعالارىمدى باستاپ ءور التايعا بەت الدىم. ۇرىمجىدە ءشامىس قۇمارۇلى باستاعان زيالى قاۋىم وكىلدەرىنە كەزىككەن سوڭ، 24 شىلدەدە جانىبەكتىڭ قارا شاڭىراعى وتىرعان شىڭگىلگە جول الدىق. الدىمىزدان باتىردىڭ 8-ۇرپاعى ءانشى ساعدات مىرزاحمەتۇلى شىعىپ، اۋىلعا باستادى.

25 شىلدە كۇنى تاڭەرتەڭ شىڭگىلدەن اتتانىپ، كوكتوعاي اۋدانىنداعى شىنجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى تۇلعاسى، ايگىلى اقىن اقىت ءۇلىمجىۇلىنىڭ، دالانىڭ كوكجالى اتانعان وسپان باتىردىڭ اۋىلىنا بۇرىلدىق.

ءبىزدىڭ وسى اۋىلعا ات باسىن تىرەگەنىمىزدى ەستىگەن اقىتتىڭ – قىزىر الداجارۇلى دەگەن نەمەرەسىنەن تۋعان سايران قىزىرۇلى، وسپان باتىردىڭ نەمەرەسى نۇرلان ءنابيۇلى باستاعان توپ الدىمىزدان شىقتى.

كوكتوعايدىڭ كوپ شەجىرەسىنىڭ ءبىرى ايگىلى زۋقا باتىردىڭ حيكاياسى ەكەنىن بىلەتىنبىز. ءۇرىمجى-التاي تاس جولىنىڭ جيەگىندە – الدىمىزداعى بەلقۇدىق دەگەن جەردە ۇلكەن قورىمدا زۇلىم ۇكىمەتكە قارسى شىققان قاس باتىردىڭ سۇيەگى جاتىر. بۇل كۇندەرى ۇلكەن زيراتقا اينالا باستاعان قالىڭ مازارلىقتى كورگەندە ەرىكسىز تىزگىنىمىزدى ىركىپ، تىزەمىزدى بۇكتىك. باتىر رۋحىنا دۇعا باعىشتادىق.

شىنجاڭ قازاق ادەبيەتىندەگى كورنەكتى تۇلعانىڭ ءبىرى – تاريحشى، جازۋشى اسقار تاتانايۇلى. ءبىزدىڭ سالەم بەرىپ، دۇعا وقيتىن شاڭىراعىمىزدىڭ ءبىرى دە سول اساەكەڭنىڭ بالاسى كوبەن اسقارۇلىنىڭ ءۇيى بولاتىن. 26 شىلدە كۇنى تاڭەرتەڭ ەرتە بىزگە امانداسا كەلگەن «التاي اياسى» اتالاتىن جۋرنالدىڭ باس رەداكتورى، اقىن بولات عازەزۇلى ءۇي يەلەرىنىڭ اسىعا كۇتىپ وتىرعانىن جەتكىزىپ، ءبىزدى سولاي باستادى.

ادەبيەتتىڭ التاي وڭىرىندەگى قارا شاڭىراعىنىڭ بىرىنە اينالا باستاعان بۇل ۇيدەگى اڭگىمەلەر ارينە، ادەبيەت جانە اسقار توڭىرەگىندە ءوربىدى. كوبەننىڭ ءوزى دە اقىندىعىنان قالسا تاريحشى، جازۋشى، اڭگىمەنىڭ دە مايىن تامىزىپ ايتادى.

ءبىز اڭگىمە قىزىعىمەن وتىرعاندا ەسىكتەن ات جاقتى، سۇڭعاق بويلى ءبىر ازامات سالەم بەرە كىردى. كوبەن:

– ەرجان كازىمۇلى ماڭكەي نەمەرەسى، التاي ايماقتىق ءۋالي مەكەمەسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى. التاي كۇنبەتىندە وتكەن ايگىلى ءمامي بەيسى جۇرتبايۇلىنىڭ شوبەرەسى، – دەپ تانىستىردى.

ءبىزدىڭ ىلعي دا ۇلى ادامدارعا تاعزىم جاساپ، ۇلكەن شاڭىراقتارعا سالەم بەرىپ كەلە جاتقانىمىزدى ەستىپ، ءۇي يەلەرى سالەمنىڭ ءساتىن ارنايى ورايلاستىرسا كەرەك. التايداعى قاسيەتتى ورىندار مەن قارا شاڭىراقتارعا دەپ الا كەلگەن شاپانىمىزدىڭ بىرەۋىن اسقار اتامىزدىڭ ورنىنداعى كوبەن اسقار ۇلىنا، بىرەۋىن ءمامي بەيسىنىڭ شوبەرەسى ەرجانعا جاپتىق.

اسقار تاتانايۇلىنىڭ شاڭىراعىنان شىققاننان كەيىن التاي قالاسىن ارالادىق. ونداعى قازاق ەمشىلىك ورتالىعىنان شىققاننان كەيىن قالانىڭ باسىنا تىرەلىپ جاتقان اق قايىڭدى «ءشارىپحان ارالىنا» باس سۇقتىق. ءشارىپحاننىڭ قابىرىنىڭ الدىنا قاتارلاسا تىزە بۇگىپ، مارقۇمنىڭ رۋحىنا باعىشتاپ دۇعا وقىدىق.

27 شىلدە تاڭەرتەڭ جول جوبامىز بويىنشا بۋىرشىن اۋدانىنا قاراي جولعا شىقتىق. التاي بەتىندە سايلانعان ءتورت ءبيدىڭ ەكەۋى – ايگىلى كۇيشى بەيسەنبى دونەنبايۇلى مەن قۇلىبەك جانتەلىۇلى وسى بۋىرشىندا جاتىر. بەيسەنبىنىڭ ۇلى ايگىلى قارا وسپان دا، قۇلىبەكتىڭ نەمەرەسى ءومىرتاي ءناشىنۇلى دا وسىندا وتكەن. ءارى بۇل جەر «التايدىڭ اقيىقتارى» رومانى ارقىلى كوپكە تانىس كورنەكتى جازۋشى ماعاز رازدانۇلىنىڭ دا اۋىلى.

بۋىرشىن ءبىزدىڭ التايداعى ساپارىمىزدىڭ سوڭعى ايالداماسى بولدى. وسىدان كەيىن ساۋىر، قارامايلىنى باسىپ، كۇيتۇنگە جەتتىك.

28 شىلدە تاڭەرتەڭ ەرتە كۇيتۇن قالامگەرلەرى بىزگە جولىعۋعا كەلدى. «ىلە حالىق باسپاسىنىڭ» جاۋاپتى رەداكتورى، جازۋشى، سىنشى سەرىك قاۋىمبايۇلى، باسپا رەداكتورى العا اقانۇلى، ىلە وقۋ-اعارتۋ ينسيتۋتىنىڭ وقىتۋشىسى تۇرسىنحان ءالحان، اقىن گۇلنار قۋانبەقىزى، قۇرىلىسقان تاليانقىزى، نۇرجان قوجەكەقىزى ت.ب. لارمەن ازدا بولسا ساز اڭگىمە دۇكەن قۇردىق.

الماتىعا قاراي بۇرعان ات باسىمىز وسى ەلدەگى سوڭعى ايالداما قۇلجا قالاسىنا تىرەلدى. ءبىز قۇلجا قالاسىنا كەشتەتىپ جەتسەك تە «ىلە ايدىنى» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، وبلىستىق جازۋشىلار قوعامى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، اقىن ماقسات نۇرعازين باستاعان ءبىر توپ ازامات الدىمىزدان شىقتى. كەشكى قوناقاسىدا الماتىدان بارعان تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءنابيجان مۇحامەتحانۇلى جانە ومارالى ادىلبەك، راحىم ايىپ، بازارالى ءارىپۇلى سەكىلدى ازاماتتارمەن بىرگە بولدىق.

شاعىن دەلەگەتسيامىزدىڭ وسى رەتكى ساپارىن قۇلجا قالاسىندا اياقتاپ، شىلدەنىڭ 29 كۇنى قورعاس كەدەنىنە كەلدىك. الماتىعا ورالدىق.

اتالعان ساپاردان اعامىزدىڭ تىكەلەي قولعا الۋىمەن ساپار ەستەلىگىن نەگىز ەتىپ كولەمدى ماقالا دايىندادىق. مەن ماقالاعا «قىتايداعى قازاقتار اراسىندا» دەپ ات قويىپ ەدىم، تۇرسەكەڭ «قىتايداعى باۋىرلاردىڭ رۋحانياتى» دەپ وزگەرتتى. سول وزگەرگەن اتاۋ بويىنشا اتالعان ماقالا «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىندە جانە «اباي.كز» سايتىندا جارىق كوردى.

جەر شارىنىڭ قاي تۇكپىرىندەگى قازاق بولسىن تۇرسەكەڭنىڭ ومەشەگى ءۇزىلىپ، ونى باۋىرىنا تارتىپ تۇراتىن. «باۋىر» دەگەن ءسوزدى كوبىرەك قولدانىپ، الاش بالاسىن ەش الالامايتىن ەدى.

ءوزىم كۋا بولعان جايلاردان قىتايدان جازۋشى ءشامىس قۇمارۇلى، موڭعوليادان اقىن سۇراعان راحمەتۇلى، تۇركيادان عالىم ابدۋاقاپ قارا ول كىسىنىڭ قارا شاڭىراعىنا ارنايى باس سۇعىپ، كوڭىلدى داستارقانمەن جاقسى سۇحباتتار قۇرعانى بار. ولاردىڭ ءار قايسىسىنا: «ءبارى دۇرىس پا؟» دەگەن ساۋال قوياتىن. «دۇرىس بولماعان» سۇراقتارى بولسا، تەلەفون ترۋپكاسىن قولىنا الىپ، قاجەت دەپ تاپقان نومىرلەرگە قوڭىراۋلاتا باستايتىن. ءسويتىپ، شەتتەن شارشاپ كەلگەن تالاي اعايىننىڭ عىلىم جولىنداعى قيىن سۇراقتارى ول كىسىنىڭ الدىنا كەلىپ شەشىمىمىن تاۋىپ جاتۋشى ەدى.

كوكشەتاۋداعى سىلكىنىس

2013 جىلى كوكشەتاۋ قالاسىندا ابىلاي حاننىڭ 300 جىلدىعى ااتلىپ ءوتتى. سول جينالىسقا كىرەر الدىندا كۇلاش جەڭگەمىز اعامىزعا ءوتىنىش جاساعانداي بولىپ، ماعان بازىنا قىلىپ: «مىنا اعالارىڭىزدان وزگەسىنىڭ ءبارى دە ۇكىمەتتەن الاتىن ناپاقاسىن الىپ، مايراعاي دا، تايراعاي. ال ءبىزدىڭ تۇرسەكەڭ ايتپايتىن ءسوزدى ايتىپ سالىپ، اۋزى كۇيىپ جۇرەدى. مۇنداي مىنەز بيلىككە قالاي جاقسىن، وسى جينالىستا الدى-ارتىڭىزعا ابايلاپ سويلەرسىز!» دەگەن مازمۇندا سىرىن ايتتى.

سودان جينالىس باستالىپ، ءسوز كەزەگى ازەر دەگەندە تۇرسەكەڭە ءتيدى-اۋ. شيراپ وتىرسا كەرەك، ابىلاي تۋارلى از-كەم توقتالا كەلىپ، الدىڭعى قاتاردا وتىرعان مەملەكەتتىك حاتشى مارات ءتاجيندى مەڭزەپ:

– ءاي، مارات، سەندەر قالا كۇنىن استانا قالاسىندا دۇركىرەتىپ وتكىزگەندە سوندايسىڭدار، ابىلايدىڭ تويىن استانادا تويلاۋعا جاراماي قالدىڭدار ما؟ – دەپ كۇركىرەدى.

زالدىڭ ءىشى شاتىرلاعان شاپالاق ءۇنى. بەس مينۋتتاي تولاس تاپپاي دۇركىرەپ تۇردى.

جەڭگەمىزدىڭ «ەسكەرتۋى» جايىندا قالىپ، تۇرسەكەڭ اششى شىندىقتى جايىپ سالدى. شىندىقپەن بەتپە-بەت كەلگەندە ەش بۇعىپ قالمايتىن باتىر، باتىل، اساۋ مىنەزىن تاعى ءبىر مارتە سولاي كورسەتىپ ەدى.

«تاۋلار الىستاعان سايىن بيىك» دەيتىن ءبىر ءسوز بار. تاۋ تۇلعا – تۇرسەكەڭ دە قازاق رۋحانياتىنىڭ، قازاق ادەبيەتىنىڭ اسقارلارىنىڭ ءبىرى ەدى. مەنىڭ ەسكە الۋلارىم وقتا-تەكتە ويعا ورالعان بولماشى ىستەرى عانا بولار. تۇتاس عۇمىرىن اقتارا قاراعاندا تۇرسەكەڭدى زەرتتەۋ – ارنايى عىلىم دارەجەسىندە قولعا الىنعاندا عانا ءوز ناتيجەسىن تولىعىنان بەرە الادى دەپ ويلايمىن.

ءجادي شاكەنۇلى،

جازۋشى.

Abai.kz