COVID-19: الەمدەگى احۋال قانداي؟
قازاقستاندا كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بايلانىستى شەكتەۋلەر بىرتىندەپ الىنىپ تاستالعانىمەن، اۋرۋ بۇكىل الەمدە تارالۋدا. امەريكالىق دجون حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، الەمدە كۇنىنە 270 مىڭعا جۋىق جاڭا ينفەكتسيا انىقتالادى، ال پاندەميا باستالعالى بەرى جۇقتىرعانداردىڭ جالپى سانى 23,4 ميلليونعا جەتتى. قازىر شامامەن 7,4 ميلليون ادام اۋرۋدىڭ بەلسەندى ساتىسىندا. كۇنىنە 304 مىڭ جۇقتىرۋدىڭ سوڭعى رەكوردى ون كۇن بۇرىن جازىلدى. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، بۇكىل الەمدە اۋرۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى بايقالادى، بىراق ونىڭ تۇراقتىلىعى بار ما، جوق پا ءالى بەلگىسىز.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ (ددسۇ) مالىمەتتەرى بويىنشا، بىرنەشە ەلدە ۆيرۋس جۇقتىرۋشىلار ازايماي تۇر: اقش، برازيليا جانە ءۇندىستان. جالپى العاندا، ءۇش ەلدە 12,4 ميلليوننان استام COVID-19 وقيعاسى تىركەلگەن. بۇل الەمدەگى بارلىق ينفەكتسيالاردىڭ جارتىسىنان كوبى: كۇن سايىن 150 مىڭ جاڭا جاعداي تىركەلەدى.
بۇگىنگى رەكورد يەسى - ءۇندىستان. كۇن سايىن مۇندا شامامەن 69 مىڭ جاڭا ينفەكتسيا انىقتالادى جانە ولاردىڭ سانى وسۋدە. كۇن سايىن COVID-19-دان شامامەن 1000 ادام قايتىس بولادى، ال انىقتالعان جاعدايلاردىڭ جالپى سانى 3,1 ميلليوننان استى.
ەڭ ناشار كورسەتكىشتەرى بار وڭىرلەر بيلىگى شەكتەۋ شارالارىن ەنگىزۋدە. ماسەلەن، پەندجابتا وتكەن جۇمادان باستاپ كەشكى 7-دەن تاڭعى 5-كە دەيىن كومەندانتتىق ساعات ەنگىزىلدى، ۇيلەنۋ تويلارى مەن جەرلەۋ راسىمدەرىنەن باسقا بارلىق جينالىستارعا مۇلدەم تىيىم سالىندى، ال قوعامدىق كولىكتەردە بولۋ 50%-دان اسپاۋى كەرەك. وسىنداي ساقتىق شارالارى، باسقا زارداپ شەككەن ايماقتاردا ەنگىزىلۋدە. سونىمەن بىرگە، 40 مىڭ ۆيرۋس جۇقتىرعان پەندجاب، ۆيرۋستىڭ ەڭ كوپ زارداپ شەككەن ءۇندىستان ماحاراشترا ايماعىنان الىس بولىپ وتىر. العاش رەت جۇقتىرعان ادام 9 ناۋرىز كۇنى تابىلعان ماحاراشترا قالاسىندا جاعدايلاردىڭ سانى قازىردىڭ وزىندە 600 مىڭنان استى. اۋرۋ كوبەيگەن سايىن ءۇندىستان شتاتتارى باسقا رەيستەردەن كەلگەن ازاماتتارعا ىشكى رەيستەرگە جانە كارانتينگە شەكتەۋلەر قويدى.
برازيليادا اۋرۋدى جۇقتىرعانداردىڭ سانى كۇن سايىن 45 مىڭنان 49 مىڭعا دەيىن بولىپ وتىر. بۇل ەلدە COVID-19 پاتسيەنتتەرىنىڭ جالپى سانى 3,5 ميلليونعا جەتتى. كۇنىنە 900-دەن استام ادام قايتىس بولادى، دەگەنمەن اپتا سايىن برازيليا ۇكىمەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا بۇل كورسەتكىش 2% تومەندەيدى. ۆيرۋستىڭ جالپى ءولىمى 3,1% قۇرادى. وسىعان قاراماستان، فەدەرالدى بيلىك ەلدەگى كوروناۆيرۋس پاتسيەنتتەرىنىڭ 75%-دان استامى ساۋىعىپ، بىرتىندەپ شەكتەۋلەردى الىپ تاستاپ جاتىر دەپ حابارلايدى. ماسەلەن، تيجۋكا ۇلتتىق پاركى كەلۋشىلەر ءۇشىن بايلانىستا بولاتىن الەۋمەتتىك قاشىقتىقتى ساقتاۋ جانە ۇنەمى دەزينفەكتسيالاۋ شارتىمەن اشىلدى.
ينفەكتسيالاردىڭ جالپى سانىندا ءالى كۇنگە دەيىن كوشباسشى بولىپ تۇرعان امەريكا قۇراما شتاتتارىندا جاڭا جاعدايلاردىڭ سانى ءسال ازايدى، بىراق ول ءالى دە جوعارى - كۇن سايىن 35-45 مىڭنان استام جاڭا ينفەكتسيالار انىقتالادى. New York Times گازەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، شتاتتار بەتپەردە كيىپ، بارلار، سپورت زالدارى مەن تەاترلار جۇمىسىنا شەكتەۋلەر قويدى. ساراپشىلار كۇزدە COVID-19 ىندەتىنىڭ جاڭا تولقىنى مەكتەپتە جانە داۋىل ماۋسىمى باستالعاندا پايدا بولۋى مۇمكىن دەپ قورقادى.
وسى ءۇش ەلدەن باسقا كولۋمبيا (541 مىڭ جۇقتىرعان جانە كۇن سايىن شامامەن 12 مىڭ ادامعا ءوسۋ), مەكسيكا (كوروناۆيرۋستى جۇقتىرعان 560 مىڭ جانە ءولىم-ءجىتىم دەڭگەيى 10,7% ), پەرۋ (594 مىڭ كۆي ينفەكتسيانى جۇقتىرعان جانە كۇن سايىن 9 مىڭ ادامعا جۋىق ءوسۋ بايقالادى) قولايسىز جاعداي قالىپ وتىر. سونىمەن قاتار، ارگەنتينادا كوروناۆيرۋستىڭ العاشقى تولقىنى قازىر ءوز شەگىنە جەتتى (كۇنىنە 8 مىڭنان استام جاعداي تىركەلگەن), ال يسپانيادا ينفەكتسيانىڭ ەكىنشى تولقىنى كۇشەيىپ كەلەدى. امەريكالىق دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، يسپانيادا كۇن سايىن 8 مىڭعا جۋىق جاعداي انىقتالادى. بۇل ەلدەگى پاندەميا بۇكىل ەۋروپادا الاڭداۋشىلىق تۋعىزعان ناۋرىزداعى كورسەتكىشتەرگە سايكەس كەلەدى.
ۇلىبريتانيادا كۆي ينفەكتسيا ديناميكاسى مامىردىڭ ورتاسىندا كۇرت تومەندەگەننەن كەيىن باياۋ كوتەرىلۋدە. ەگەر شىلدە ايىنىڭ باسىندا ەلدە كۇن سايىن 500-600 جاعداي تىركەلسە، تامىز ايىندا COVID-19 ءۇشىن وڭ سىناقتاردىڭ سانى ەكى ايدا العاش رەت مىڭنان استى. پاندەميا باستالعاننان بەس اي وتكەن سوڭ، بىرىككەن كورولدىكتە ءولىم-ءجىتىمنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيى - انگليادا - 13,07%، شوتلانديادا - 12,58% جانە قالعان اۋماقتاردا 6% -دان اسادى.
سوڭعى ءبىر ايدا تۇركيادا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ سانى ازايعان جوق. شىلدە بويى وسى ەلدە بىرتىندەپ 1,2 مىڭ جاعدايدان تاۋلىگىنە 900 جاعدايعا دەيىن بىرتىندەپ تومەندەۋ بايقالدى، سودان كەيىن اۋرۋ قايتادان كۇشەيە باستادى جانە سوڭعى اپتادا تۇركيادا كۇن سايىن 1200-1300 ادامعا COVID-19 دياگنوزى قويىلدى.
قىتاي ستاتيستيكاسى ۇلكەن سۇراقتار تۋعىزادى: ناۋرىزدان باستاپ، پاندەميا بەسىگىنە اينالعان ەلدە جاڭا جاعدايلاردى تىم از تىركەلدى جانە وتكەن اپتادا ونداي جاعداي تىركەلگەن جوق.
فرانتسياداعى جاعداي دا قاراما-قايشى: وسىدان ءۇش كۇن بۇرىن بيلىك ستاتيستيكا بويىنشا ەكى كۇندىك كىدىرىستەن كەيىن ءبىر كۇندە 15,4 مىڭ جاڭا جاعداي تۋرالى حابارلادى، بۇل اۋرۋدىڭ تارالۋى شىڭىندا بولعان ساۋىردەگى كورسەتكىشتەرگە تەڭ. كەشە بيلىك كۇنىنە 4,8 مىڭ جاڭا جاعداي تۋرالى حابارلادى.
كەرىمسال جۇباتقانوۆ،
قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى
Abai.kz