Қазақстанда коронавирустың таралуына байланысты шектеулер біртіндеп алынып тасталғанымен, ауру бүкіл әлемде таралуда. Америкалық Джон Хопкинс университетінің мәліметі бойынша, әлемде күніне 270 мыңға жуық жаңа инфекция анықталады, ал пандемия басталғалы бері жұқтырғандардың жалпы саны 23,4 миллионға жетті. Қазір шамамен 7,4 миллион адам аурудың белсенді сатысында. Күніне 304 мың жұқтырудың соңғы рекорды он күн бұрын жазылды. Статистикаға сүйенсек, бүкіл әлемде ауру деңгейінің төмендеуі байқалады, бірақ оның тұрақтылығы бар ма, жоқ па әлі белгісіз.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметтері бойынша, бірнеше елде вирус жұқтырушылар азаймай тұр: АҚШ, Бразилия және Үндістан. Жалпы алғанда, үш елде 12,4 миллионнан астам COVID-19 оқиғасы тіркелген. Бұл әлемдегі барлық инфекциялардың жартысынан көбі: күн сайын 150 мың жаңа жағдай тіркеледі.

Бүгінгі рекорд иесі - Үндістан. Күн сайын мұнда шамамен 69 мың жаңа инфекция анықталады және олардың саны өсуде. Күн сайын COVID-19-дан шамамен 1000 адам қайтыс болады, ал анықталған жағдайлардың жалпы саны 3,1 миллионнан асты.

Ең нашар көрсеткіштері бар өңірлер билігі шектеу шараларын енгізуде. Мәселен, Пенджабта өткен жұмадан бастап кешкі 7-ден таңғы 5-ке дейін коменданттық сағат енгізілді, үйлену тойлары мен жерлеу рәсімдерінен басқа барлық жиналыстарға мүлдем тыйым салынды, ал қоғамдық көліктерде болу 50%-дан аспауы керек. Осындай сақтық шаралары, басқа зардап шеккен аймақтарда енгізілуде. Сонымен бірге, 40 мың вирус жұқтырған Пенджаб, вирустың ең көп зардап шеккен Үндістан Махараштра аймағынан алыс болып отыр. Алғаш рет жұқтырған адам 9 наурыз күні табылған Махараштра қаласында жағдайлардың саны қазірдің өзінде 600 мыңнан асты. Ауру көбейген сайын Үндістан штаттары басқа рейстерден келген азаматтарға ішкі рейстерге және карантинге шектеулер қойды.

Бразилияда ауруды жұқтырғандардың саны күн сайын 45 мыңнан 49 мыңға дейін болып отыр. Бұл елде COVID-19 пациенттерінің жалпы саны 3,5 миллионға жетті. Күніне 900-ден астам адам қайтыс болады, дегенмен апта сайын Бразилия үкіметінің мәліметі бойынша бұл көрсеткіш 2% төмендейді. Вирустың жалпы өлімі 3,1% құрады. Осыған қарамастан, федералды билік елдегі коронавирус пациенттерінің 75%-дан астамы сауығып, біртіндеп шектеулерді алып тастап жатыр деп хабарлайды. Мәселен, Тижука ұлттық паркі келушілер үшін байланыста болатын әлеуметтік қашықтықты сақтау және үнемі дезинфекциялау шартымен ашылды.

Инфекциялардың жалпы санында әлі күнге дейін көшбасшы болып тұрған Америка Құрама Штаттарында жаңа жағдайлардың саны сәл азайды, бірақ ол әлі де жоғары - күн сайын 35-45 мыңнан астам жаңа инфекциялар анықталады. New York Times газетінің хабарлауынша, штаттар бетперде киіп, барлар, спорт залдары мен театрлар жұмысына шектеулер қойды. Сарапшылар күзде COVID-19 індетінің жаңа толқыны мектепте және дауыл маусымы басталғанда пайда болуы мүмкін деп қорқады.

Осы үш елден басқа Колумбия (541 мың жұқтырған және күн сайын шамамен 12 мың адамға өсу), Мексика (коронавирусті жұқтырған 560 мың және өлім-жітім деңгейі 10,7% ), Перу (594 мың КВИ инфекцияны жұқтырған және күн сайын 9 мың адамға жуық өсу байқалады) қолайсыз жағдай қалып отыр. Сонымен қатар, Аргентинада коронавирустың алғашқы толқыны қазір өз шегіне жетті (күніне 8 мыңнан астам жағдай тіркелген), ал Испанияда инфекцияның екінші толқыны күшейіп келеді. Америкалық Джонс Хопкинс университетінің мәліметі бойынша, Испанияда күн сайын 8 мыңға жуық жағдай анықталады. Бұл елдегі пандемия бүкіл Еуропада алаңдаушылық туғызған наурыздағы көрсеткіштерге сәйкес келеді.

Ұлыбританияда КВИ инфекция динамикасы мамырдың ортасында күрт төмендегеннен кейін баяу көтерілуде. Егер шілде айының басында елде күн сайын 500-600 жағдай тіркелсе, тамыз айында COVID-19 үшін оң сынақтардың саны екі айда алғаш рет мыңнан асты. Пандемия басталғаннан бес ай өткен соң, Біріккен Корольдікте өлім-жітімнің ең жоғары деңгейі - Англияда - 13,07%, Шотландияда - 12,58% және қалған аумақтарда 6% -дан асады.

Соңғы бір айда Түркияда коронавирус инфекциясының саны азайған жоқ. Шілде бойы осы елде біртіндеп 1,2 мың жағдайдан тәулігіне 900 жағдайға дейін біртіндеп төмендеу байқалды, содан кейін ауру қайтадан күшейе бастады және соңғы аптада Түркияда күн сайын 1200-1300 адамға COVID-19 диагнозы қойылды.

Қытай статистикасы үлкен сұрақтар туғызады: наурыздан бастап, пандемия бесігіне айналған елде жаңа жағдайларды тым аз тіркелді және өткен аптада ондай жағдай тіркелген жоқ. 

Франциядағы жағдай да қарама-қайшы: осыдан үш күн бұрын билік статистика бойынша екі күндік кідірістен кейін бір күнде 15,4 мың жаңа жағдай туралы хабарлады, бұл аурудың таралуы шыңында болған сәуірдегі көрсеткіштерге тең. Кеше билік күніне 4,8 мың жаңа жағдай туралы хабарлады.

Керімсал Жұбатқанов,

Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты

Abai.kz