تۇركياداعى قانداسىمىز ابدىكارىم ەسبول ارميانداردىڭ ايتىسىمىزعا اۋىز سالىپ جاتقاندىعىن حابارلادى. ارمەنيا مەملەكەتى يۋنەسكو-عا ءوتىنىش جازىپ، «ايتىس ونەرىن» ارميان مادەنيەتىنە ءتان رۋحاني-مادەني مۇرا رەتىندە «يۋنەسكو-نىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارى» تىزىمىنە تىركەۋىن ءوتىنىپتى.
ءجۇرسىن اعا، ءسىز بۇل تۋرالى نە ايتاسىز؟

ءجۇرسىن ەرمان، اقىن:

ارميانداردا ايتىس جوق. اقپارات بەرگەن تۇركياداعى جىگىت جاڭىلىسقان بولۋى مۇمكىن. ەگەر ولاردا ايتىس بولا قالسا، سونىمەن بىرگە ءبىزدىڭ ايتىسىمىزدى ەنشىلەپ السا، مەن وعان ەش تاڭدانباس ەدىم. ونىڭ سەبەبى دە بار. قازاق مەملەكەتى ءوزىنىڭ اتامۇرا ونەرىنە يە بولماسا، وعان سامارقاۋ، سەلقوس قاراسا، وزگەلەر الماعاندا قايتسىن!؟ قازىمىز بەن قىمىزىمىزعا نەمىستەر قوجايىندىق قىلادى. ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتىپ جاتىر. ەندى «مارتەبەلى» كەزەك ايتىسقا كەلىپتى.

تۇركياداعى قانداسىمىز ابدىكارىم ەسبول ارميانداردىڭ ايتىسىمىزعا اۋىز سالىپ جاتقاندىعىن حابارلادى. ارمەنيا مەملەكەتى يۋنەسكو-عا ءوتىنىش جازىپ، «ايتىس ونەرىن» ارميان مادەنيەتىنە ءتان رۋحاني-مادەني مۇرا رەتىندە «يۋنەسكو-نىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارى» تىزىمىنە تىركەۋىن ءوتىنىپتى.
ءجۇرسىن اعا، ءسىز بۇل تۋرالى نە ايتاسىز؟

ءجۇرسىن ەرمان، اقىن:

ارميانداردا ايتىس جوق. اقپارات بەرگەن تۇركياداعى جىگىت جاڭىلىسقان بولۋى مۇمكىن. ەگەر ولاردا ايتىس بولا قالسا، سونىمەن بىرگە ءبىزدىڭ ايتىسىمىزدى ەنشىلەپ السا، مەن وعان ەش تاڭدانباس ەدىم. ونىڭ سەبەبى دە بار. قازاق مەملەكەتى ءوزىنىڭ اتامۇرا ونەرىنە يە بولماسا، وعان سامارقاۋ، سەلقوس قاراسا، وزگەلەر الماعاندا قايتسىن!؟ قازىمىز بەن قىمىزىمىزعا نەمىستەر قوجايىندىق قىلادى. ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتىپ جاتىر. ەندى «مارتەبەلى» كەزەك ايتىسقا كەلىپتى.

جيىرما بەس جىلدان بەرى اۋپىرىمدەپ وتكىزىلىپ كەلگەن ايتىستى مەملەكەت ءوز قامقورلىعىنا العالى ەكى جىل بولدى. وسىعان دەيىن ايتىستى «ولتىرمەي» كەلگەن - دەمەۋشىلەر، مەملەكەت ەمەس. ياعني م.قۇل-مۇحاممەد، ءو.سارسەنوۆ، ا.ەرمەگياەۆ سىندى ازاماتتاردىڭ ارقاسىندا امان قالدى. ەندى مەملەكەت قاراۋىنا الىپتى-مىس. بىراق ونىسىنان ەشتەڭە سەزىلمەيدى. ايتەۋىر، جىلىنا ءبىر رەت وتكىزىپ بەرەدى. ونىڭ وزىنە جەتكىلىكتى ءمان بەرگەنىن كورمەدىك. جەلتوقساننىڭ باسىندا استانادا 3 كۇندىك ايتىس ءوتتى. سوعان بيلىكتىڭ ءبىر ادامى كەلىپ وتىردى ما؟! ونى دا قويشى، «ايتىستى تەلەديداردان كورسەتىپ، ناسيحاتتايمىز»، - دەپ ۋادە بەرگەن «قازاقستان» تەلەارناسى ءالى «ويانار» ەمەس. ءتىپتى، مۇلدەم كورسەتپەيتىن ءتۇرى بار. استانا قالاسى اكىمشىلىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن 19 جەلتوقساندا وتىزعا دەيىنگى جاستاردىڭ اراسىندا ءدۇبىرلى ايتىس وتكىزدىك. «جاستىق جالىنىم ساعان، تاۋەلسىز قازاقستان!» دەپ اتالدى. جۇرتقا جاريالاۋدى موينىنا العان «استانا» ارناسى ۋادەسىنەن تايقىپ، تۇسىرۋدەن باس تارتتى. جوعارىدان «تۇسىرمەڭدەر!»  دەگەن وكتەم تاپسىرما كەلىپتى. وسىنداي ىقىلاستان كەيىن نە بولادى بۇل ايتىس؟! سوندىقتان، اسىل قۇندىلىعىمىزعا بىرەۋلەر قول سوزسا نەمەسە مەنشىگىنە اينالدىرسا، وعان مەن سياقتى جەكە ادامدار جاۋاپ بەرمەيدى. ول مەنىڭ اكەمنىڭ مۇلكى ەمەس قوي.  مەملەكەت، ۇكىمەت مۇشەلەرى قوزعالۋ كەرەك ەمەس پە؟! يۋنەسكو-داعى ەلىمىزدىڭ وكىلى ولجاس سۇلەيمەنوۆ ارقىلى «ءتىرى» ەكەنىمىزدى، ايتىستىڭ ءتول مۇرامىز ەكەندىگىن ايتۋىمىز كەرەك. مىناۋ قىتاي سونداعى 1,5-2 ميلليون قانداسىمىزدىڭ  مۇددەسىن قورعاپ، ايتىستى قازاقتىڭ مەنشىگىنە وتكىزۋ ءۇشىن يۋنەسكو-عا بارلىق قۇجاتتارىن تاپسىرعان. الايدا، سول يگى باستامانى قازاقستان ءالى رەسمي تۇردە قولداعان دا جوق. ايتىسكەر اقىنداردىڭ حالىقارالىق وداعىن قۇرامىز دەپ جارتى جىلدان بەرى سارسىلىپ ءجۇرمىز. ادىلەت مينيسترلىگى انانى ءبىر، مىنانى ءبىر سىلتاۋراتىپ، قۇجاتتارىمىزدى قايتارا بەرەدى. ەڭ بولماسا، سول وداق قۇرىلعاندا، رەسمي تۇردە قارسى شىعاتىن ەدىك. ءوزىمىزدىڭ مينيسترلىگىمىز بەن ۇكىمەتىمىز ىزدەمەسە، ول كىمگە كەرەك!؟ ۇكىمەتىمىزدىڭ سامارقاۋلىعى مەن سەلقوستىعىنىڭ، جايباسارلىعىنىڭ كەسىرىنەن جاڭامەن جارىسىپ، وركەنيەتكە ىلەسىپ، جاھاندانۋ عاسىرىنىڭ وزىندە باسقا ونەردەن قالىسپاي، قوعامعا قىزمەت ەتىپ وتىرعان ەڭ دەموكراتياشىل، ەڭ ازۋلى ونەردىڭ شەتقاقپاي كورىپ وتىرعانى  جۇرتتىڭ بارىنە كورىنىپ وتىر. ءوز ايتىسىمىزدى قازاقستانىمىزدا ناسيحاتتاي الماي جاتقاندا، وزبەكتەر نە قىرعىزدار الىپ كەتسە دە، مەن وعان پالەندەي تاڭ قالمايمىن!