رەسمي تۇردە ەلىمىزدىڭ جەتەكشى اقپارات قۇرالدارىنىڭ بىرىنەن سانالاتىن «حابار» تەلەارناسىنا اسا قىزىقپايمىن. بىراق تاڭەرتەڭگى استا كىشكەنتاي راديوقابىلداعىشىمدى قوسسام ءدال وسى ارنانىڭ تولقىنىنا تۇسەمىن. ۇنەمى ءبىر «كەيس» دەگەن ءبىر پالەنىڭ توڭىرەگىندە ۋلاپ-شۋلاپ ءماز مەيرام بولىپ جاتادى.

كەشە «بۇل نە حابار ەكەن» دەپ كومپيۋتەردەن «حاباردى» اشسام سول شۋىلداق «كەيس» ويىنى ءجۇرىپ جاتىر ەكەن. ورىس تىلىندە «ۋداچنايا سدەلكا» دەگەن ويىن. تۇسىنگەنىم، ويىنعا قاتىسۋشىلار الدەبىر «كەيستى» (قازاقشاسى – «قوراپتى») اتايدى دا، قوراپ اشىلعاندا ىشىندە ۇتقان اقشاسى جازۋلى تۇرادى. قاراپ تۇرساڭ بۇل ناعىز قۇمار ويىنى. ويىنعا قاتىسۋشىلار كوزدەرى جايناپ، وڭاي اقشاعا سىلەكەيلەرى شۇبىرىپ ەستەرىنەن ايىرىلىپ وتىر. ءۇش بالاسى بار ءبىر ايەل شامالى عانا ءبىر سومانى ۇتىپ الىپ ەدى، ەسى شىعىپ سەكەڭدەپ بيلەپ كەتتى. ويىنشىلاردىڭ كورەتىنى دە، ايتاتىنى دا ۇتىس اقشا. قارت ويىنىنداعىداي جولى بولىپ كەتىپ ۇتقانداردى بىرەۋلەرى كولگىرسىپ ماقتاسا، ەندى بىرەۋلەرى قىزعانىشپەن قارايدى.

ادام تابيعاتىنداعى اشكوزدىك، اقشاقۇمارلىق، تۇرلاۋى جوق وڭاي ولجاعا قۇنىعىپ جانتالاسۋ سياقتى جەكسۇرىن مىنەزدەردىڭ بارلىعىن وسى ويىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ بەت الپەتىنەن، سوزىنەن انىق تانيسىڭ. بۇل ويىنعا ەشقانداي ويدىڭ، مي جۇگىرتۋدىڭ قاجەتى جوق. اۋىزىڭا تۇسكەن قوراپتى اتاساڭ بولدى. جولىڭ بولسا وڭاي اقشا ۇتىپ الاسىڭ.

مۇنى كورىپ وتىرعان مەكتەپ وقۋشىلارى قانداي وي ءتۇيۋى مۇمكىن؟ ارينە، ءبىر كەزدەرى «چتو؟ گدە؟ كوگدا؟» سياقتى جوعارى دەڭگەيدەگى ينتەللەكتۋالدىق ويىندارعا دايىندالىپ، كىتاپتار مەن ەنتسيكلوپەديالاردى اقتارىپ، ءبىلىمىن بايىتىپ الەكتەنىپ جاتپاي-اق لوتەرەياداعىداي وڭاي اقشا تابۋعا بولاتىن بولسا، ءبىلىم قۋىپ، ويلانىپ، ىزدەنىپ نە قاجەتى بار دەپ ويلايدى.

ءبىر كەزدەرى قازاق تەلەارنالارىندا دا  ميلليونداعان كورەرمەننىڭ نازارىن اۋدارىپ، جاستاردى ينتەللەكتۋالدىق ىزدەنىسكە تالاپتاندىراتىن، وي ءورىسىن دامىتاتىن «چتو؟ گدە؟ كوگدا؟» حابارىنا ۇقساس تاپقىرلار مەن بىلىمدىلەر سايىسى ۇيىمداستىرىلۋشى ەدى. قازىر وي-سانانى تولىعىمەن اشكوزدىك، قوماعايلىق، قۇمار ويىنى، قۇلقىندى تەسكەن وڭاي اقشا جاۋلاپ العان سياقتى. سوندا ءبىز قازىرگى الەمدە باسقالار ءبىلىم ءۇشىن باسەكەلەسىپ، جاستاردىڭ عىلىمي-تەحنيكالىق وي-ءورىسىن دامىتىپ، ءوز ۇلتى ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن عىلىمي كادرلار دايىنداپ جاتقاندا قانداي ۇرپاق تاربيەلەپ وتىرمىز؟ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى ايدا بالاەۆا حانىمنىڭ نە ويلاعانى بار ەكەن؟ 

مارات ەرمۇقانوۆ

Abai.kz