بەيسەنبى, 31 قازان 2024
جاڭالىقتار 2643 0 پىكىر 13 اقپان, 2012 ساعات 05:07

قاجىمۇقان عابدوللا. اۋزى قيسىقتىڭ قۇقايى

ەلباسى كەزەكتى مارتە جەكىرە  سويلەدى. رەنجىدى، وكپەلەدى...
تاياۋدا عانا «سامۇرىقتىڭ» ساۋىرىنا ساۋساعى تيگەن ومىرزاق شۇكەەۆ ءوزىنىڭ ەجەلگى كاسىبي شارۋاسىن مۇلتىكسىز اتقارىپ، «وتىرىكتى - شىنداي، شىندى - قۇداي ۇرعانداي» قىلىپ قۇراستىرىپ، وسەك-اياڭنىڭ وتىن ۇرلەپ، جەر استىنان جىك شىعارعانعا ۇقسايدى.   
مەن مۇنداي قىزىقتى قويىلىمنىڭ سانىن ەسكە ءتۇسىرىپ، ەسەپتەمەك بولدىم. مۇنىمنان ەشتەڭە شىقپادى. جىل سايىنعى كورىنىس. توقسان سايىنعى - «توبەلەس». اي سايىنعى - ايقاي. جولداۋ سايىنعى - جەكىرۋ...
تاعى دا، كەزەكتى رەت، بالكىم، 55 رەت; مۇمكىن، 77 مارتە ەلباسى «سامۇرىقتاردىڭ» سامعايتىن قاناتىن شەنەۋنىكتەردىڭ ۇل-قىزدارى مەن قۇدا-جەكجاتى ساڭعىعان كۇلىمسى ءيىس بىلعاپ، ولاردىڭ ايلىقتارىنىڭ ءبىر ميلليون تەڭگەدەن اسىپ-جىعىلاتىنىن جىر قىلدى...
ەل باسشىسى ۇلتتىق ءىرى كومپانيالار مەن بانكتەردەگى، «سامۇرىقتىڭ» سانسىز قۇرىلىمدارىنداعى تانىستىق پەن تۋىستىقتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ قاجەتتىگىن تاعى دا قايتالادى.
بىراق، جيىرما جالدان بەرى سول بالتامىز تابىلماي، جوعالعان جەرىندە توت باسىپ، الگى تانىستىق پەن تۋىستىقتىڭ تامىرى جىلدان-جىلعا، ايدان-ايعا، كۇننەن-كۇنگە ۇزارىپ ءارى جۋانداپ بارا جاتقان جوق پا؟!.

ەلباسى كەزەكتى مارتە جەكىرە  سويلەدى. رەنجىدى، وكپەلەدى...
تاياۋدا عانا «سامۇرىقتىڭ» ساۋىرىنا ساۋساعى تيگەن ومىرزاق شۇكەەۆ ءوزىنىڭ ەجەلگى كاسىبي شارۋاسىن مۇلتىكسىز اتقارىپ، «وتىرىكتى - شىنداي، شىندى - قۇداي ۇرعانداي» قىلىپ قۇراستىرىپ، وسەك-اياڭنىڭ وتىن ۇرلەپ، جەر استىنان جىك شىعارعانعا ۇقسايدى.   
مەن مۇنداي قىزىقتى قويىلىمنىڭ سانىن ەسكە ءتۇسىرىپ، ەسەپتەمەك بولدىم. مۇنىمنان ەشتەڭە شىقپادى. جىل سايىنعى كورىنىس. توقسان سايىنعى - «توبەلەس». اي سايىنعى - ايقاي. جولداۋ سايىنعى - جەكىرۋ...
تاعى دا، كەزەكتى رەت، بالكىم، 55 رەت; مۇمكىن، 77 مارتە ەلباسى «سامۇرىقتاردىڭ» سامعايتىن قاناتىن شەنەۋنىكتەردىڭ ۇل-قىزدارى مەن قۇدا-جەكجاتى ساڭعىعان كۇلىمسى ءيىس بىلعاپ، ولاردىڭ ايلىقتارىنىڭ ءبىر ميلليون تەڭگەدەن اسىپ-جىعىلاتىنىن جىر قىلدى...
ەل باسشىسى ۇلتتىق ءىرى كومپانيالار مەن بانكتەردەگى، «سامۇرىقتىڭ» سانسىز قۇرىلىمدارىنداعى تانىستىق پەن تۋىستىقتىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ قاجەتتىگىن تاعى دا قايتالادى.
بىراق، جيىرما جالدان بەرى سول بالتامىز تابىلماي، جوعالعان جەرىندە توت باسىپ، الگى تانىستىق پەن تۋىستىقتىڭ تامىرى جىلدان-جىلعا، ايدان-ايعا، كۇننەن-كۇنگە ۇزارىپ ءارى جۋانداپ بارا جاتقان جوق پا؟!.

«بالىق - باسىنان ءشىريدى» دەمەكشى، بۇرىنعى پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى، قازىرگى ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ءمينيسترى باقىتجان ساعىنتاەۆ ءبىر كەزدە (كىم بىلەدى، قازىر دە سولاي ما) ەسەپ-قيساپقا ماقۇرىم، ءبىر كىسىمەن دە ءتاۋىر ءتىل تابىسا المايتىن، وتە ورتانقول كاسىپكەر ەدى. سول باقىتجاننىڭ قىزمەت بابىمەن قالاي وسكەنىن بىلەسىز بە؟ بىلمەسەڭىز ايتايىق.  قايىن اتاسى قاراتاي تۇرىسوۆ مارقۇمدى قارتتىق جەڭىپ، توسەك تارتىپ جاتقاندا، ەلباسىنا: «باقىتجاندى مەنىڭ كوزىمدەي كورەرسىڭ. قولىڭنىڭ جەتكەن جەرىنە دەيىن وسىرەرسىڭ، سوندا مەنىڭ رۋحىم وزىڭىزگە ريزا بولار» دەگەن سىڭايدا ءوتىنىش-حات جازىپتى.
سول-اق ەكەن، كاسىپكەرلەر قورىن قالت-قۇلت ەتىپ، ازەر باسقارىپ جۇرگەن باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ تاسى ورگە دومالاعانى بىلاي تۇرسىن، تىكە اسپانداعى ايعا شاپشىدى. انشەيىندە، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ ءتيىستى ساتىلاردان مىندەتتى تۇردە وتۋگە تيىستىگىن كوپ قايتالايتىن ەل باسشىسى اۋدان تۇگىلى، اۋىل باسقارىپ كورمەگەن ساعىنتاەۆتى سامعاتىپ وتىرىپ، پرەمەر-مينيستر كەڭسەسىنىڭ باسشىسى لاۋىزىمىنان بۇرق ەتكىزىپ، ءبىر-اق شىعاردى. سوسىن، كەرەكۋدىڭ توپىراعىنا تابانى دا تيمەگەن، بۇل ولكەنىڭ قايدا ەكەندىگىنەن دە بەيحابار جولى بولعىش جامبىلدىق جىگىت پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى قىزمەتىنە قونجيا كەتتى...
بۇل - تامىر-تانىستىق ەمەس پە؟ بۇل - جەڭ ۇشىنان جالعاسقان جەمقورلىققا تۋرا جەتكىزەتىن توتە سوقپاققا ۇقساماي ما؟.. اباي ايتىپتى: «كۇشتىلەرىم ءسوز ايتسا، باس يزەيمىن شىبىنداپ...» دەپ...
ءماجىلىس دەپۋتاتى داريعا نازارباەۆانىڭ ۇلى ءنۇرالى اليەۆ - قازاقستاننىڭ دامۋ بانكىسىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى ءارى بانك باسقارماسىنىڭ مۇشەسى.
پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەربول ورىنباەۆتىڭ ۇلكەن اعاسى مارات ورىنباەۆ - «قازاگرو» ۇلتتىق باسقارۋ حولدينگى» اق-نىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى.
پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارماسىنىڭ الماتى ديرەكتسياسىنىڭ ديرەكتورى سارىباي قالمىرزاەۆتىڭ بالاسى نۇربول سۇلتان - «قازترانسگاز» اق-نىڭ باس ديرەكتورى.
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى باقىتجان جۇماعۇلوۆتىڭ تۋعان ۇلى رۋسلان جۇماعۇلوۆ - مەملەكەتتى «ساۋىن سيىرداي كۇرپىلدەتە ساۋعان» «ازياتسكي گازوپروۆود» جشس باس ديرەكتورىنىڭ كوممەرتسيالىق ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى. ال، مۇنداعى باس ديرەكتور بۇرىنعى ءبىلىم ءمينيسترى شايسۇلتان شاياحمەتوۆتىڭ بالاسى - بەيىمبەت شاياحمەتوۆ. ەندى ەسىمى دۇردەي بەيىمبەتتىڭ جۇبايى ءۇمىت شاياحمەتوۆا - قازاقستاننىڭ حالىق بانكى باسقارماسىنىڭ ءتورايىمى. كوردىڭىز بە، تۋىستىق تامىرى قالايشا شىرماۋىقتاي شيراتىلادى؟!

قازىرگى قارجى پوليتسياسىنىڭ باسشىسى راشيد تۇسىپبەكوۆتىڭ بالالارىنىڭ ءبىرى جانات - كۇنى كەشەگە دەيىن «قازمۇنايگاز-قايتا وڭدەۋ جانە ماركەتينگ» اق-نىڭ باس ديرەكتورى بولىپ كەلدى.
قۇجىناعان شىبىنداي تالاسىپ، قازاقتىڭ بايلىعىن تالان-تاراجعا سالىپ، ۇرلاپ-جىمقىرۋدا كەلىمسەكتەر دە باي-شونجار قازاقتاردان ءبىر ەلى قالار ەمەس.
ءماجىلىس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى سەرگەي دياچەنكونىڭ ۇلى ولەگ دياچەنكو - «سامۇرىق-قازىنا» ۇق-نىڭ ايماقتاردى دامىتۋ جونىندەگى ديرەكتورى قىزمەتىن اتقاردى.
«قازاتومپرومنىڭ» پرەزيدەنتى ۆلاديمير شكولنيكءتىڭ بالاسى يگور شكولنيك - اتالعان قوردىڭ اتقارۋشى ديرەكتورلىعى لاۋزىمىندا بولدى.
پرەزيدەنتتىڭ ءىس باسقارۋشىسىنىڭ ورىنباسارى احمەد مەستوەۆتىڭ ۇلى رۋسلان مەستوەۆ - «قازترانسويل» اق-نىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى...
بۇل بىلىق ءتىزىمنىڭ تامىر-تانىستىق پەن جەڭ ۇشىنان جالعاسقان جەمقورلىقتىڭ شەتى مەن شەگى جوق. بيلىكتىڭ بارلىق ساتىلارى بىلىققا بەلشەسىنەن باتقان...
ءتىپتى، «سامۇرىقتىڭ» مايلى ساۋىرىن سيپاپ وتىرىپ، تامىر-تانىستىق تۋرالى ەرتەگى سوققان ومىرزاق شۇكەەۆءتىڭ كىشى ءىنىسى سەرىك ەستاي - «قازمۇنايگاز ۇك» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ قۇرامىنداعى «ينتەرگاز تسەنترالنايا ازيا» اق-نىڭ باسقارما توراعاسىنىڭ كرەسلوسىندا شالقايىپ جاتىر.
قازاق شەنەۋنىكتەرى ءوزىنىڭ وزەگىن جارىپ شىققان مۇراگەرلەرىن تۇگەل، تاپ-تۇيناق ەتىپ قىزمەت-لاۋازىمدارعا ورنالاستىرىپ ءبىتىپ، سوسىن، قۇدا-قۇداشالاردى، ناعاشى-جيەندەردى، كەرەك بولسا، ناقسۇيەرلەرى مەن توقالدارىن جىلى ورىن، تابىستى ورىنتاقتارعا وتىرعىزۋعا بەل شەشە كىرىسىپ كەتتى...

اۋىلدىڭ اڭقاۋ قازاعى بولسا: ««اۋىزى قيسىق بولسا دا، باي بالاسى سويلەسىن!» دەگەن، الدىمەن، قيسىقتاردىڭ قورجىنى تولا-اق قويسىنشى» - دەپ، ماڭقيىپ وتىر.
ءاي، قايدام، جيىرما جىلدا قاناعات كورمەگەن «قۇلقىن-قورجىننىڭ» تولۋىن عاسىرلاپ كۇتەمىز بە دەپ قورقامىن...
«اباي-اقپارات»

0 پىكىر