6 قاڭتار كۇنى اقش كونگرەسى قاراشادا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ قورىتىندىسىن رەسمي تۇردە بەكىتەتىن ساتتە، پرەزيدەنت دونالد ترامپتىڭ جاقتاستارى كونگرەسس عيماراتىنا باسىپ كىردى دەگەن اقپاراتتى الەمدىك باق جازدى. 

بۇعان دەيىن، ترامپ ۆاشينگتون ورتالىعىنداعى ميتينگىدە ءوزىنىڭ جەڭىلگەنىن مويىنداۋدان باس تارتىپ، ءوز جاقتاستارىن كاپيتولي عيماراتىنا بارۋعا شاقىرعان.

ال، ترامپتىڭ جاقتاستارى پوليتسيا قورشاۋىن بۇزىپ ءوتىپ، عيماراتتى قورشاپ الدى. ءسويتىپ نارازىلىققا شىققاندار سەنات وتىرىسىن توقتاتقان.

ناتيجەسىندە پوليتسەيلەر ادامداردى سىرتقا شىعارۋ ءۇشىن اتىس قارۋى مەن كوز جاساۋراتاتىن گاز قولدانۋعا ءماجبۇر بولدى. سوڭعى مالىمەتتەر بويىنشا، تارتىپسىزدىكتەر سالدارىنان ءتورت ادام قازا تاۋىپ، بىرنەشە ادام ۇستالدى.

ودان كەيىن، اقش كونگرەسى مەن سەناتىن كۇزەتەتىن پوليتسيا كاپيتولي حيلل اۋماعىنان ترامپتىڭ جاقتاستارىن تولىعىمەن شىعاردى. ۇكىمەتتىك كەڭسەلەردەن 100-150 مەتر قاشىقتىقتا جاڭا قاۋىپسىزدىك پەريمەترى ورناتىلدى. ال، قالالىق پوليتسيا كۇشتەرى نارازىلىق بىلدىرۋشىلەردى ۇستاۋدى جالعاستىرۋدا.

بۇدان سوڭ، تۆيتتەر دونالد ترامپتىڭ اككاۋنت قىزمەتىن توقتاتقان.

«ۆاشينگتوندا بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەن جانە جالعاسىپ جاتقان زورلىق-زومبىلىق جاعدايىنىڭ ناتيجەسىندە ءبىز بۇگىن ازاماتتىق - ادالدىق ساياساتىمىزدى بىرنەشە رەت جانە ورەسكەل بۇزعانى ءۇشىن @realDonaldTrump تۆيتتەرىن بۇعاتتاۋدى تالاپ ەتتىك»، - دەپ جازدى الەۋمەتتىك مەديا كومپانياسى.

ال، سايلاۋ ناتيجەسى بويىنشا جەڭىسكە جەتكەن دجو بايدەن ترامپتى نارازىلىق شارالارىن توقتاتۋى ءتيىس دەپ مالىمدەدى.

«سايلانعان ۇكىمەتكە قاۋىپ ءتوندىرۋ - نارازىلىق ەمەس. بۇل بۇلىك. الەم نە بولىپ جاتقانىن باقىلاپ وتىر. باسقا كوپتەگەن امەريكاندىقتار سياقتى مەن دە ۇزاق ۋاقىتتان بەرى دەموكراتيانىڭ نۇرى مەن ءۇمىتى بولىپ كەلگەن ۇلتىمىزدىڭ وسىنداي سۇمدىق ساتكە تاپ بولعانىنا قاتتى تاڭداندىم جانە قايعىردىم.

مەن ترامپتى ۇلتتىق تەلەديدارعا بارىپ، بۇنى توقتاۋىن تالاپ ەتۋگە شاقىرامىن. جەتكىلىكتى!»، - دەدى بايدەن ءوز ۇندەۋىندە.

اقش-تاعى وقيعالارعا قاتىستى الەۋمەتتىك جەلىنىڭ قازاقستاندىق سەگمەنتى نە جازىپ جاتىر؟ ءبىز ءبىر شولىپ شىقتىق...

مارعۇلان سەيسەمباي، FB:

«اقش-تا بولىپ جاتقان جاعداي، ارينە، وكىنىشتى. بىراق بۇل دەموكراتيالىق ەل ءۇشىن قالىپتى جايت. تۇپتەپ كەلگەندە، دەموكراتيا كۇشى ءوزى سايلاعان بيلىگىنە ەرىكتى تۇردە باعىنىشتى بولۋ ارقىلى تىنشيدى.

بۇل ارادا ەكى ءتۇرلى اسپەكتىگە ءمان بەرۋ كەرەك. بىرىنشىدەن، حالىقتىڭ ارەكەتى - ەگەر راسىمەن دە، داۋىستار ۇرلانعان بولسا، بۇل ناعىز ادەكۆاتتى، ءارى دۇرىس رەاكتسيا. ياعني، بۇرىس سايلاۋعا دۇرىس رەاكتسيا ءبىلدىرۋ. ەگەر سەن بۇل بيلىكتى سايلامادىم دەسەڭ، وعان قوسا، سەن داۋىس بەرگەن ادام ورەسكەل ەرەجەبۇزۋشىلىقتار مەن بۇرمالاۋلار ورىن العانىن جەر-جەردە ايتىپ قويماسا، وندا حالىق كوتەرىلىپ، ءوز داۋىس بەرۋ قۇقىعىن قورعاۋى ابدەن زاڭدى. بەلگىلى ناقىل سوزدە ايتىلعانداي – «كۇرەستە ءوز قۇقىعىڭدى تاباسىڭ». بۇل ارادا حالىقتىكى دۇرىس.

ال ترامپ پەن اقش ەليتاسى ارەكەتىنىڭ جايى باسقا. ەگەر ترامپ تىنىشتالماي، ءوزى جاساپ وتىرعان داعدارىس اۋقىمىن ءتۇسىنىپ، سوندا دا توقتامعا كەلمەسە، وندا اقش كونگرەسى وتكىزىلگەن سايلاۋدىڭ تازالىعى مەن ادىلدىگىنە تياناقتى تەكسەرىس جۇرگىزۋى دۇرىس بولار ەدى. اقش ەليتاسىنىڭ بايدەندى تەزىرەك پرەزيدەنت دەپ تانۋعا كۇش سالىپ جاتقانى الاڭداۋشىلىق تۋعىزادى. ترامپ پەن ونىڭ جاقتاستارىنىڭ نارازىلىعى دا وسىدان تۋىنداپ وتىر.

مەنىڭشە، ولارعا بارلىعىن مۇقيات رەتتەۋگە تۋرا كەلەدى. ولاي بولماعان جاعدايدا، بۇل اقش بيلىگى ىشىندەگى كىدىرىپ جارىلاتىن مينا بولماق. ءار سايلاۋ سايىن جاعدايدى ودان ءارى قيىنداتا تۇسەتىن قاۋىپتى پرەتسەدەنت بولادى. اقش-تىڭ وسى ساياسي داعدارىستان شىعۋ جولى بارشا الەمگە ۇلگى بولايىن دەپ تۇر».

باۋىرجان سەرىكباەۆ، FB:

«اقش-تا سايلاۋ ناتيجەسىمەن كەلىسۋ، كەلىسپەۋ دەگەن مۇددەلەر قاقتىعىسى ءوتىپ جاتىر. ءبىر جۇيەدەگى ەكى وليگارحتىق توپتىڭ تارتىسى. ورتادا حالىق. كىسى قايتىس بولدى.

مەنىڭشە وليگارحتار، كاپيتاليستەر ءوزارا كەلىسىپ سوڭى جاقسى اياقتالادى. ۋشىعىپ، اسقىنىپ، ادام شىعىنى كوبەيسە ترامپ جاۋاپقا تارتىلۋى دا مۇمكىن. الداعى ۋاقىتتا».

امان مامبەتالى، FB:

«فبر ارنايى جاساعى كاپيتوليا عيماراتىن دونالد ترامپ جاقتاستارىنان تازالادى. ادامنىڭ ءوزىنىڭ جەڭىلگەنىن مويىنداي المايتىن السىزدىگىنىڭ اقىرى اۋىر جاعدايعا الىپ كەلەدى. ارينە، نارازىلىقتار دەموكراتيانىڭ ءبىر كورىنىسى. الايدا، وسى جاعداي شتاتتارداعى تۇرعىنداردىڭ ابدەن بولەكتەنىپ كەتكەنى مەن سەنىم داعدارىسىن كورسەتەدى».

جانبولات ماماي، FB:

«امەريكا دەموكراتياسى اۋىر سىننان ءوتىپ جاتىر ءدال قازىر.

كەشە تۇندە ترامپتىڭ جاقتاستارى كاپيتوليگە باسىپ كىرىپ، بايدەننىڭ جەڭىسىن راسىمدەۋ پروتسەسىن توقتاتتى. اقش-تىڭ تاريحىندا بولماعان سۇراپىل جاعداي.

امەريكادا بولىپ جاتقان وقيعالار ءسوزسىز، حالىقارالىق ساياساتقا دا، ءبىزدىڭ ەلگە دە اسەرىن تيگىزەدى. ول تۋرالى كەڭىرەك ايتارمىن.

ءدال وسى جاعدايدا ءوز باسىم ۆيتسە-پرەزيدەنت مايك پەنستىڭ ارەكەتىنە ءسۇيسىندىم. «ماعان ترامپتان گورى كونستيتۋتسيا قىمبات» دەگەن مالىمدەمە جاساپ، قازىرگى اقش پرەزيدەنتى ونى قانشا زاڭسىز ارەكەتكە يتەرمەلەسە دە، وعان بارعان جوق. امەريكا دەموكراتياسىنىڭ كۇشى دە وسىندا: بيلىكتىڭ بىردە ءبىر تارماعى ءابسوليۋتتى قۇزىرەتكە يە ەمەس. ءبىر ءبىرىن تەجەپ، باقىلاۋدا ۇستايدى. وسى ارقىلى اقش بۇل سىننان دا ءساتتى وتەدى دەپ سانايمىن».

سوڭعى مالىمەتتەر بويىنشا، اقش كونگرەسى پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ناتيجەلەرىن ماقۇلداپ، سايلاۋشىلار القاسىنىڭ ۇستانىمىنا سايكەس، دجو بايدەندى جەڭىمپاز دەپ جاريالادى.

كونگرەسس سايلاۋىنىڭ جەڭىمپازى بىرنەشە ساعات بۇرىن راستالۋى كەرەك ەدى. بىراق ۆاشينگتونداعى تارتىپسىزدىكتەرگە بايلانىستى جينالىستى توقتاتۋعا ءماجبۇر بولعان.

كەيبىر رەسپۋبليكا زاڭ شىعارۋشىلارى دجوردجيا، ميچيگان، نەۆادا جانە پەنسيلۆانياداعى سايلاۋ ناتيجەلەرىنە قارسى شىعىپ، بايدەندى ماقۇلداۋعا كەدەرگى كەلتىرۋگە تىرىستى. الايدا ولاردىڭ باستاماسى پارتيالاستار اراسىندا قولداۋ تاپپادى.

3 قاراشاداعى داۋىس بەرۋدەن باستاپ ترامپ بىرنەشە شتاتتا داۋىستاردى ساناۋ كەزىندە كوپتەگەن زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرىلگەنىن مالىمدەدى. ونىڭ جاقتاستارى 60-قا جۋىق سوت ءىسىن قوزعادى، بىراق ەشقايسىسى قايتا قارالماعان.

ايتا كەتەيىك، سايلاۋ ناتيجەلەرىن راستاۋ - اقش-تاعى سايلاۋ ناتيجەلەرىن قورىتىندىلاۋدىڭ سوڭعى كەزەڭى. سوڭعى 140 جىل ىشىندە داۋىس بەرۋ ناتيجەلەرىنە تەك ءۇش رەت قارسى ارەكەت جاسالدى، سوڭعىسى 2005 جىلى بولعان. الايدا، بۇل باستاما قولداۋ تاپپاعان.

دايىنداعان نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz