قازاق ءتىلىنىڭ لاتىن گرافيكاسى نەگىزىندەگى جاڭارتىلعان ءالىپبي نۇسقاسى قالىڭ جۇرتشىلىققا ۇسىنىلدى. ۇسىنىلعان بويدا بىردەن قىزۋ تالقىلاۋ باستالىپ تا كەتتى. كوپشىلىك جۇرت قىزۋ قولداپ، الدىڭعى نۇسقالارىنان الدەقايدا جاقسارتىلعان ەكەن دەپ جاتسا، كەيبىر ازاماتتار جەكە ءارىپ تاڭبالارىنا توقتالىپ، ءوز ۇسىنىستارىن تۇس-تۇستان ايتىپ تا جاتىر. سونىڭ ىشىندە وگەيسىگەن Ŋŋ تاڭباسى جونىندە ءساتسىز تاڭداۋ، ۇستىندە تيلداسى بار Ňň  قارپىن الۋ كەرەك ەدى دەپ جاتىر. الايدا بۇل ۇناڭقىراماي وتىرعان  «ۇسقىنسىز ۇيرەكتەن» باس تارتپاعانىمىز ءجون بولار. ونىڭ باستى سەبەپتەرىن اتاعىمىز كەلەدى.

ءاربىر ءالىپبيدىڭ وزىندىك ۇلتتىق بەت-بەينەسى بولادى. ونىڭ تانىمالدىلىعىن، بىرەگەيلىگىن ايقىنداپ تۇراتىن ەرەكشە تاڭبالاردىڭ كورىنىس تابۋىندا. ماسەلەن، ازەربايجان ءتىلىنىڭ ءالىپبيىن بىردەن جازباي  تانىتىپ تۇرعان قاي تاڭبا دەيتىن بولساق، ول ءاا ءارپى. بۇل ءارىپ ازەربايجان ءتىلىنىڭ ۇلتتىق برەندتىك تاڭباسىنا اينالدى دەۋگە بولادى. 

ال قازاق ءتىلىنىڭ ۇسىنىلعان جاڭا الىپبيىندە ارىپتەردىڭ ءبىرازى تانىمال،  لاتىن، تۇركى سىندى ورتاق قورلاردان الىندى. ءسويتىپ ءبىراز گرافيكالىق تاڭبالارىمىز تۇركى ءتىلى الىپبيىنە ۇقساپ تا تۇر. ال وقشاۋلانىپ، ەرەكشە كوزگە ءتۇسىپ تۇرعان قاي تاڭبا؟ ارينە بىزگە تانىس ەشبىر تۇركىتەكتەس ءالىپبيدىڭ بىرىندە كەزدەسپەيتىن Ŋŋ ءارپى. بۇل تاڭبا حالىقارالىق فونەتيكالىق قوردا (مفا) جانە يۋنيكود جۇيەسىندە دە بار، ياعني پەرنەتاقتادان  وڭاي تابىلادى دەگەن ءسوز. ءالىپبيىمىزدىڭ ۇلتتىق جەكە-دارا بەت-بەينەسىن ايقىندايمىز دەسەك، وسى ءارىپتى قالدىرۋ كەرەك. 

Qq ارپىمەن قاتار Ŋŋ ءارپى بىرقاتار تۇركى تىلدەرىندە جوق بۇل  ارىپتەر جۇيەقۇراۋشى ارىپتەر بولىپ تانىلۋى كەرەك. ال توبەسىندە تيلداسى بار Ňň ءارىپۇستى تاڭبالارى بار كوپ ءارىپتىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك. ماسەلەن، وزبەك ءتىلى لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن ءالىپبيىنىڭ قايتالانباس، وزىندىك بەت-بەينەسىن ايقىنداي الماي وتىر، ونى كوپتەگەن تىلدەر جۇيەسىندەگى ءار تەكتەس ارىپتەر كونگلومەراتى، جيىنتىعى دەۋگە بولادى. 

سوندىقتان، Ŋŋ ءارپىن وزگەرتۋگە اسىقپايىق، وعان دۇرىستاپ، دۇرىس كوزبەن قاراپ، جازىپ، وقىپ كورەيىك. ۋاقىت وزا ۇيرەنىسىپ، ءالىپبيىمىزدىڭ تانىمالدىلىعىن بىردەن اڭعارتاتىن، ارتتىراتىن برەندتىك تاڭباعا اينالار.

قىزدارحان قۇرماشقىزى رىسبەرگەن،

فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى

Abai.kz