بۇگىن ماجىلىستە دەپۋتات قازىبەك يسا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆتىڭ اتىنا قاراتا، الاش ارىستارىنىڭ قاسيەتتى ەسىمدەرىن ۇلىقتاۋ شارالارى جونىندە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ، «اق جول» پارتياسى مەن «الاش» ينستيتۋتى بىرلەسىپ ازىرلەگەن 700-گە جۋىق الاش قايراتكەرىنىڭ ءتىزىمىن ۇكىمەتكە تاپسىرىپتى.

الاش ارىستارىنىڭ بۇل ءتىزىمى 2019 جىلى ازىرلەنگەن. دەپۋتاتتىق ساۋال اۆتورلارى بيىلعى تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا اتقارىلۋى ءتيىس ءىس-شارالار قاتارىنا وسى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ەسىمدەرىن ءاربىر ءوڭىر بويىنشا كوشە، مەكتەپ ت.ب. اتاۋلارىنا بەرۋدى ۇسىنعان.

دەپۋتاتتىق ساۋال:

قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى
ە.ل.توعجانوۆقا!

بيىل 30 جىلدىعى اتالىپ وتەتىن قازاق ەلى تاۋەلسىزدىگى جولىنداعى عاسىرلار بويعى جانقيارلىق كۇرەستەردىڭ ىشىندە الاشوردانىڭ ورنى ايرىقشا!

باستى ۇرانى - جەردى ساتپاۋ، ەلدى ساقتاۋ، ءتىلدى ساقتاۋ بولعان الاش ارىستارىن ۇلىقتاۋدى پرەزيدەنت توقاەۆ  «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىندا باستاپ بەردى: «ءبىز كەزىندە ەلگە قىزمەت ەتۋدىڭ وزىق ۇلگىسىن كورسەتكەن الاش قايراتكەرلەرىنەن تاعىلىم الامىز. ولار وتكەن عاسىردىڭ باسىندا تاۋەلسىزدىك يدەيالارىن حالىق اراسىندا دارىپتەۋگە زور ەڭبەك ءسىڭىرىپ، ازاتتىق جولىندا قۇربان بولدى.تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ مەرەيتويى اياسىندا وسىنداي ءبىرتۋار تۇلعالاردى ەسكە الىپ، ولاردىڭ مۇراسىن جاستارىمىزعا جانە بۇكىل الەمگە پاش ەتۋىمىز كەرەك»، - دەپ اتاپ كورسەتتى.

سونىمەن قاتار، تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ  مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى ءىس-شارالار قاتارىندا الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحاننىڭ 155 جىلدىعى دا بار ەكەنى كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتادى.

سونداي-اق، قاراعاندى قالاسىنىڭ وكتيابر اۋدانىنا ءاليحان بوكەيحاننىڭ اتىن بەرۋ جونىندەگى شەشىمدى  حالىق زور قۋانىشپەن قارسى الدى.

سوڭعى كەزدە الاش تاقىرىبى ەل اراسىندا كەڭ تارالا باستاعانى وتە قۋانىشتى تەندەنتسيا.

ەل تاۋەلسىزدىگى جولىندا جانىن پيدا ەتكەن الاش قايراتكەرلەرىنىڭ اسقاق رۋحىن قاستەرلەپ، ەستە قالدىرۋ شارالارى (كوشەلەرگە، مەكتەپتەرگە، ەلدى مەكەندەرگە ەسىمدەرىن بەرۋ، ەسكەرتكىشتەر قويۋ، ت.ب.) ەلوردا مەن وڭىرلەردە ءتيىستى دارەجەدە جۇزەگە اسۋى قاجەت.

الايدا، الاش دەسە قاراپايىم كوپشىلىكتىڭ ەسىنە تەك الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ  كورنەكتى كوسەمدەرى  اليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى سەكىلدى بىرنەشە تۇلعانىڭ ەسىمدەرى عانا كەلەدى. شىن مانىندە بۇل ءتىزىم الدەقايدا اۋقىمدى.

ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى الاش ۇستانىمىن ناسيحاتتاعان، سول ءۇشىن قۇربان بولعان  جەرگىلىكتى الاش قوزعالىسى قايراتكەرلەرىنىڭ ەرلىكتەرى ەسكەرىلمەي، ەسىمدەرى الىگە دەيىن بەلگىسىز بولىپ وتىرعانى وكىنىشتى. بۇلاردىڭ ءبارى تاۋەلسىز قازاق ەلى ءۇشىن قۇربان بولعاندار! «ارۋاق ريزا بولماي، ءتىرى بايىمايدى» دەگەن دانا حالقىمىزدىڭ ءسوزىن ۇمىتۋعا بولمايدى.

سول سەبەپتەن، 2019 جىلى «اق جول» پارتياسىنىڭ توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ «الاش» ينستيتۋتىمەن بىرلەسىپ، بۇرىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن 700-دەن استام تۇلعانى قۇرايتىن جەرگىلىكتى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ءتىزىمىن دايىندادى. الاشتانۋشى عالىمداردىڭ زەرتتەۋلەرىنىڭ نەگىزىندە جاسالعان تىزىمگە كوپشىلىك قاۋىمعا ەسىمدەرى ۇمىت بولعان ءار ءوڭىردىڭ جەرگىلىكتى الاش قايراتكەرلەرى ەنگىزىلدى. ءاربىر وبلىس، قالا اكىمدەرىنە سول جەرگە قاتىسى بار، سول جەردەن شىققان الاششىل ازاماتتاردىڭ ءتىزىمى جىبەرىلىپ، ولاردىڭ اتتارىن جەرگىلىكتى جەردەگى كوشە، مەكتەپ، ت.ب. نىساندار اتاۋلارىنا بەرۋدى ۇسىنعان بولاتىنبىز.

الايدا، الىنعان جاۋاپتار كوڭىلگە قونبايدى. كوبىنەسە جاۋاپتار جالتارما سيپاتتا، بۇعان دەيىن الاشتىڭ ەل اۋزىنداعى جيىرما شاقتى تانىمال باسشىلارىنىڭ ەسىمدەرىن اتاۋمەن عانا شەكتەلگەن.

سوندا ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەر الاش يدەياسىن بۇكىل قازاقتى وياتاتىن، بىرىكتىرەتىن ۇران ەمەس، كەيبىر جەكەلەگەن ادامداردىڭ كوزقاراسى عانا دەپ كورسەتكىسى كەلەتىن سياقتى. «اق جول» پارتياسى، ارينە، بۇنداي كەرتارتپا ارەكەتتەرمەن كەلىسە المايدى.

مىسالى، ءبىز شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ وزىنە عانا الاش ارمانى ءۇشىن ايقاسقان 125 ادامنىڭ ءتىزىمىن جىبەردىك! اتاپ ايتساق، تۇراعۇل ابايۇلى، بياحمەت سارسەنوۆ، حاميت توقتامىسوۆ،  جاحاباي اتىكۇلى، جۇباندىق بولعانبايۇلى جانە تب. ولاردىڭ بارلىعى ەلىمىزدىڭ ازاتتىعى ءۇشىن ءوز ومىرلەرىڭ سانالى تۇردە قۇربان ەتتى.  وسى 125 باتىردان ءبىر ادامنىڭ اتى ەسكەرىلدى مە؟ جوق.

ەڭ وكىنىشتىسى - وسىنداي جاعداي بارلىق وبلىستار مەن قالالاردا دا قالىپتاسىپ وتىر.

بۇنداي ادىلەتسىزدىكتى ءبىز ۇلكەن ساياسي قاتەلىك دەپ سانايمىز. وعان  جوعارىدا اتالىپ كەتكەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ ماقالاسى دا ناقتى دالەل.

جالپى، بىزدە مەملەكەت تاراپىنان بەكىتىلگەن ءتىزىم بار، سوعان ەنگەن تۇلعالار عانا الگىندەي قۇرمەتكە يە بولا الادى. ول تىزىمگە كوپ الاش قايراتكەرلەرى كىرمەگەن. پرەزيدەنتتىڭ اتالمىش ماقالاسىنداعى الاش تۋرالى تالاپتى ەسكەرە وتىرىپ، سول مەملەكەتتىك ارنايى ءتىزىمدى قايتا قاراۋ كەرەك.

بىزگە ەندى تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلىندا رۋحاني جاڭعىرۋ باعىتىنداعى مەملەكەتتىك مۇددە مەن ۇلتتىق يدەولوگيا تالاپ ەتەتىن سىندارلى ساياسات پەن ناقتى ءىس-ارەكەت قاجەت. سول سەبەپتەن، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىنىڭ قارساڭىندا، الاش قايراتكەرلەرىنىڭ قاسيەتتى ەسىمدەرىن ماڭگىلىك ەستە ساقتاپ، ونوماستيكا تۇرعىسىندا قولدانۋ ءۇشىن اتالعان ءتىزىمدى ۇكىمەتكە جىبەرىپ وتىرمىز.

وسىعان بايلانىستى، 2019 جىلى ءبىز جولداعان حاتتاردى جەرگىلىكتى اكىمدىكتەرگە قايتا كوتەرۋدى تاپسىرىپ، الاش كوسەمدەرىمەن بىرگە مىڭداعان جەرگىلىكتى الاش قايراتكەرلەرىنىڭ قاسيەتتى ەسىمدەرىن ۇلىقتاۋ شارالارىن باقىلاۋعا الۋىڭىزدى سۇرايدى.

«اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى

تاقىرىپقا تۇزدىق. ءبىز كورشى-قولاڭنىڭ كوڭىلىنە قاراپ، كوپ دۇنيەگە كوز جۇما قارايتىنىمىزدى، ولاردىڭ ساسىق نيەت ساياسي ەكسپانسياسىنىڭ قاۋپىن ءبىرازدان بەرى ايتىپ كەلەمىز. ايتپاعاندا شە، تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 27 جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى. سويتە تۇرا و، زاماندا-اق، شاڭىراعى وپىرىلىپ ءتۇسىپ، كەرەگەسى كۇيرەگەن «سابەتتىڭ» اتريبۋتتارىنان ءالى ارىلا الماي-اق قويدىق.

تاۋەلسىزدىگىمىزگە 30 جىل دەدىك. ەندىگى مەملەكەت الدىنداعى ەڭ وزەكتى ماسەلە وتارسىزدانۋ، ياعني دە-كوممۋنيزاتسيا، دە-سوۆەتيزاتسيا ماقساتتارىن كۇن تارتىبىنە قويۋ بولاتىن. ۋاقىت جەتتى جانە بۇل تاقىرىپ باسقا-باسقا ەمەس، پارلامەنت مىنبەرىندە كوتەرىلۋى كەرەك ەدى.

جوعارىداعى قازىبەك يسا باستاعان ماجىلىستەگى «اق جول» دەپۋتاتتارىنىڭ ساۋالىندا ايتىلعان 700-تەن استام الاش ارىستارىنىڭ ءتىزىمى تۋرالى ءبىز 2019 جىلى Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىندا جازىپ, الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ءتىزىمىن جاريالاعان ەدىك. وندا 750-گە جۋىق ادامنىڭ ەسىم-سويى تىزىمدەلگەن.

ءتىپتى، ولاردىڭ قاي وڭىردە دۇنيەگە كەلگەنى، قانداي قىزمەت اتقارعانى دا انىقتالعان. بۇل جيناقتالعان ءتىزىم اكىمدەرگە جىبەرىلگەنىن سۇيىنشىلەپ جازدىق. بۇگىن اتالعان ءتىزىمدى وقىرمان تالقىسىنا قايتا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.

ەسكەرتۋ! وسى تۇستا ەسكەرتە كەتەتىن ءبىر ماسەلە – الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ارحيۆتەگى اقپاراتىندا كورسەتىلگەن دەرەكتەرى ءارتۇرلى. ول كەزدەگى گەوگرافيالىق ءبولىنىس پەن قازىرگى گەوگرافيالىق ءبولىنىس سايكەس كەلمەيتىندىكتەن، تىزىمگە از-كەم وزگەرىس جاسالعان. سونداي-اق، اۋەلگى جاسالعان تىزىمدەگى كىسى اتتارىنىڭ قايتالاۋىنا دا رەداكتسيالىق جۇمىستار جۇرگىزىلگەن.

الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەلەرى

ءاليحان بوكەيحان، مۇستافا شوقاي، جانشا دوسمۇحامەدۇلى، حالەل دوسمۇحامەدۇلى، سادىق امانجولۇلى، مۇحامەدجان تىنىشبايۇلى، جاقىپ اقبايۇلى، وتىنشى ءالجانۇلى، احمەت ءبىرىمجانۇلى، حالەل عابباسۇلى، ءالىمحان ەرمەكۇلى، باقتىكەرەي قۇلمانۇلى، بازارباي مامەتۇلى، ءۋاليتحان تاناشۇلى ايدارحان تۇرلىبايۇلى.

الاشوردا ۇكىمەتى مۇشەلىگىنە كانديداتتار

نۇسىپبەك جاقىپبايۇلى، سەيىلبەك جانايدارۇلى، ەرەجەپ يتباەيۇلى، سەيدازىم قادىربايۇلى، ەسەنعالي قاسابولاتۇلى، يسا قاشقىنبايۇلى، اسپانديار كەنجەۇلى، باتىرقايىر نيازۇلى، سالىمگەرەي نۇرالىحانۇلى، ساتىلعان ساباتايۇلى، مولدانياز بەكىمۇلى، مۇقىش بوشتايۇلى، ومار الماسۇلى، ەسەنعالي تۇرمۇحامەدۇلى.

الاش قوزعالىسىنىڭ كورنەكتى وكىلدەرى

احمەت بايتۇرسىنۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى، ماعجان جۇمابايۇلى، ەلدەس ومارۇلى، بياحمەت سارسەنۇلى، جاقىپ اقبايۇلى، وتىنشى ءالجانۇلى، ىبىرايىم جايناقۇلى، رايىمجان مارسەكۇلى، اسىلبەك سەيىتۇلى، شاكارىم قۇدايبەردىۇلى، سالىمگەرەي جانتورەۇلى، سەيىلبەك جانايدارۇلى، قوشمۇحامەد كەمەڭگەرۇلى، شايمەردەن قوسشىعۇلۇلى، فايزوللا عالىمجانۇلى، الپىسباي قالمەنۇلى، سۇلتانبەك قوجانۇلى، ءنازىر تورەقۇلۇلى، سماعۇل سادۋاقاسۇلى، حايرەتدين بولعامبايۇلى، بارلىبەك سىرتانۇلى، سۇلتانماحمۇت تورايعىرۇلى، جۇسىپبەك ايماۋىتۇلى، ت.ب.

سىر بويى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

مۇستافا شوقاي، سۇلتانبەك قوجانوۆ، يسا توقتىباەۆ، شاكىر ديۆەەۆ، سەگىزباي ايزۋنوۆ، يبراھيم قاسىموۆ، قوڭىرقوجا قوجىقوۆ، المۇحامەد كوتىباروۆ، جۇسىپبەك باسىقاراۇلى،سەرقۇل الدابەرگەنوۆ، ەرالى قاسىموۆ، ءابدىراحمان مۇڭايتپاسوۆ، قازمۇحامەد قۇلەتوۆ، احمەت يشان ورازايۇلى، مۇستافا ورازاەۆ، قوجاحمەت ورازاەۆ، قالجان قوڭىراتباەۆ، اۋەلبەك قوڭىراتباەۆ، الىبەك قوڭىراتباەۆ، ۋاقباي مىرزاەۆ، ريزاۋل تاسباەۆ، بايقۋان بايبوسىنوۆ، كىشكەنتاي ورالبيەۆ، ماحمۇد كوشكەنباەۆ، زارقۇم قۋانىشۇلى، ءاشىر بەرديەۆ، حوجاحان سەيىتوۆ، نۇرمۇحامەد اقاتوۆ، بيجان جۇمابەكوۆ، بايقۋان بايبوسىنوۆ، مەڭدوللا (مەڭدىبالا) كۇزەمباەۆ، توقتابولات ورمانوۆ، مۇزاراپ قاسىموۆ، مامبەەۆ ءابدىراسۋل بايتاسۇلى، تاسباەۆ ريزاۋل.

ەرتىس ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

مۇقىش بوشتاەۆ، اسىلبەك سەيىتوۆ، قابىش بەردالين، سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ، مۇحتار ساماتوۆ، ومارحان كۇزەمباەۆ، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ، احمەتوللا بارلىباەۆ، قارتقوجا توعانباەۆ، ءىلياس جانقارين، بۇلقايىر ادەنوۆ، يمانقۇل ءبادىسوۆ، مۇحتار جالەلدينوۆ، ابىكەي ساتباەۆ، قوشمۇحامەد كەمەڭگەروۆ، مۇسىلمانبەك سەيىتوۆ، ارىنعازى بوشتاەۆ، امىرە ايتباكين، قانىش ساتباەۆ، ءسابيت دونەنتاەۆ، حابيبوللا لەكەروۆ، گريگوري پوتانين، بازىكەن وسكەنباەۆ، تەمىرعالي نۇرەكەنوۆ، اسقار سىزدىقوۆ، سۇلتان انافين، شوقان بوتابەرگەنوۆ، ءابىل سەرىكباەۆ، دايىرباي شاشكين، ماسۇعۇت قىدىرباەۆ.

قوستاناي ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

احمەت بايتۇرسىنۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى، احمەت ءبىرىمجانوۆ، اسقار دۋلاتوۆ، مىرزاعازى ەسپولوۆ، عازىمبەك ءبىرىمجانوۆ، ابۋباكىر الدياروۆ، ومار الماسوۆ، سەيدازىم قادىرباەۆ، ەسەن تۇرماعامبەتوۆ، عابدوللا تەمىروۆ، ءالجان بايعارين، ەلدەس وماروۆ، دوسجان توقتاباەۆ – اكەسى، كارىم توقتاباەۆ – بالاسى، مۇقان توقتاباەۆ – بالاسى، سۇلتانعازى ىسقاقوۆ، احمەد-سافا يۋسۋپوۆ، سەرىكباي اقاەۆ، جاعىپار سۇلتانبەكۇلى، نامازباي شاۋمەنوۆ، ساعىناي ەلشين، ايتقۇل بەكمۇراتوۆ، كارىم ءباتىشوۆ، قۇسايىن بەكەنتاەۆ، ءجامىل اقجولوۆ، ابدىلقادىر الماتوۆ، كامالادين ارىنعازىۇلى، سۇلتانعازى اسقاقۇلى، اۋەلحان المامبەتوۆ، ريزاباي بايدوسوۆ، ابدىعالي بالعىنباەۆ، جاقىپ داۋرەنبەكوۆ، ەرەكە يبراەۆ، تاسمۇحامەد ەسمولدين، ومار جانىبەكوۆ، ابۋباكىر يمانباەۆ

رايىمبەك ماقاتوۆ، ايداربەك ماسانوۆ، مۇحتار مۋرزين، عابباس نۇرىموۆ، احمەتقالي ورمانباەۆ، مۇحامەديار وسپانوۆ، ەرجان وتەمىسوۆ، جانقاسقا وتەپبەرگەنوۆ، جانسۇلتان سەيدالين، حابيبوللا لەكەروۆ، زاكىر سەرالين، عابدوللا تۇياقوۆ.

شىعىس قازاقستان ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

حالەل عابباسوۆ، رايىمجان مارسەكوۆ، وتىنشى ءالجانوۆ، ەرەجەپ يتباەۆ، بياحمەت سارسەنوۆ، شاكارىم قۇدايبەرديەۆ، مۇحتار اۋەزوۆ، توقتامىسوۆ حاميت، جۇماحان كۇدەرين، جاقاباي اتىكۇلى، جۇباندىق بولعانبايۇلى، كەرىمحان تولەباەۆ، تىشقانباي قاشاقوۆ، ىدىرىس مۇستامباەۆ، ىدىرىس ورازالين، دانيال ىسقاقوۆ، اقكەنجە ايماعامبەتوۆ، ارىنعازى ابىلايحانوۆ، مەكايل ابايۇلى، شاياحمەت شالقاروۆ، ءجۇنىس شوقباەۆ، جاڭبىرباي شۇلەمبايۇلى، سۇلتانعازى ىسقاقۇلى، مۇستاقىم مالدىباەۆ، ءشارىپ اقپانوۆ، جانعالي الياكباروۆ، تۋراعۇل قۇنانباەۆ، ءومىرتاي اقبەردين، جۇمەكە ورازالين، احمەت شەگىروۆ، احمەتوللا بارلىبايۇلى، جانعالي الدوڭعاروۆ، ءماننان تۇرعانباەۆ، احمەتجان قوزىباعاروۆ، مۇحامەتحان سەيىتقۇلوۆ، قاراجان ۇكىباەۆ، جاقيا بەيسەكۇلى، يكە ءادىلوۆ، بەكقوجا قۇلعارين، احمادي وڭالباەۆ، ورازعالي الپىسباەۆ، احمەتجان اڭداماسوۆ، قايدار اسقاروۆ، ەسەنباي اتامباەۆ، ساپارعالي اتامبەكوۆ، ىسقاق احمەديەۆ، اسەت نايمانبايۇلى، تەمىرحان ايالوۆ، فازىلاعزام ءاليحانوۆ، قايمولدا بايكۇشىكوۆ، جاقاي بايىروۆ، توقار بەگىمبەتۇلى، بالتاباي بەيسەبەكوۆ، ءبىلال بەيسەنباەۆ

ءجۇسىپ بەيسەنوۆ، قاسىم بەكەناەۆ (بەكەنوۆ), ادامبەك بەكمۇحامەدوۆ، ءۋالي بەستاەۆ، اساۋقات بولاتحانوۆ، احمەتشەيح بولاتباەۆ، ايتمۇحامەت بولاتۇلى، قاسىمحان بوكەيحانوۆ، قالدىباي بۋدامبايۇلى، ايماحان بۋدانوۆ، سالىمعازى عابيتحانوۆ، عابودلاحمەت عيماديەۆ، ساعادي دالاباەۆ، تۇسىپبەك جاقباەۆ، رىمجان سەيىتجانوۆ، جازىباي دۋلتىباەۆ، كارىم دۇيسەباەۆ، سادىق دۇيسەنبىۇلى، ابدىكارىم ەرەجەپۇلى، بەيسەمباي ەرجىگىتوۆ، قۇرمان ەسەنعۇلوۆ، عابدوللا ەسىرگەنۇلى، ءيمانالى ەسىركەپوۆ، ەسىركەپۇلى بيسەكە، قاسەنباي جالاۋىروۆ، كوكباي جاناتايۇلى، تۇرسىن جارقىنباەۆ، مۇقان جاكەجانوۆ، يبراگيم جۇماتاەۆ، ءابدىراحمان ءجۇسىپۇلى، تەمىرشى ءجۇسىپۇلى، قالي يبراگيموۆ، نۇرعالي قۇلجانوۆ، ءنازيپا قۇلجانوۆا، كەنجەباي كەبەكوۆ، سەمەيباي كەيەشەۆ، ىسقاق كەمپىرباەۆ، قاراتال كەمپىروۆ، سادىق كەنەبايۇلى، كەپىشەۆ بايزوللا، شىنجى كەرەيباەۆ، يمانبازار قازانعاپۇلى، قالەن مەرگەن، عابدوللا قوسكەيۇلى، مىرزاسادىق قۇربانوۆ، ىبىراي قۇرمانباەۆ، ساحابا مادياروۆ، شىنار مامەتەكوۆ، ابىراي مىرزاۇلى مارسەكوۆ، ساففاعالي مولداباەۆ، ءانيار مولدابايۇلى، ءىلياس مولداجانوۆ، سۇلتان مۋرزاسوۆ، قۇرمانباي مۇزدىبايۇلى، ىدىرىس مىرزاحانوۆ، ءاشىم نۇرمۇحامەدوۆ، قازي نۇرمۇحامەدۇلى، ارىنعازى وتەشەۆ، احمەت رايىمبەكوۆ، راقىمباي ساپاقوۆ، عالي سامىراتبەكوۆ، بەكمۇحاممەد ساتىبالدين، حافيز سارسەكەەۆ، سەيىتقازى تاقىمباەۆ، يمانبەك تاراباەۆ، قۇرماش تاۋكين، ءدىنيسلام تاڭىربەردىۇلى، ايقوجا تەمىرجانوۆ، نۇرىمحان تۇرعىمباەۆ، سىزدىق تۇتقىشەۆ، باقۋان تۇسىپباەۆ.

قاراعاندى ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

ءاليحان بوكەيحان، ءالىمحان ەرمەكوۆ، جاقىپ اقباەۆ، ىبىراي اقباەۆ، توقباي توقسانباەۆ، ايسا توقتاربەكوۆ، مۇحامەتالى تولىباەۆ، مۇستافا شانتين، تولەۋباي شانتين، ماقات قاجى اقايۇلى، حاسەن اقاەۆ، اياعانوۆ جۇنىسقالي، بالسەيىت ماتاەۆ، مۇحامەتازي تولەۋباەۆ، كارىباي ماتاەۆ، توقتارباي جاندىباەۆ، مۇساتاي تاتتىمبەتوۆ، ومار قوندىباەۆ، سەكەرباي قانعوجين، وسپان جانقابىلوۆ، اقباي جاندەركين، سۇيگەنباي مەيىرجانوۆ، وسكەنباي بوگەمباەۆ، ارىستانبەك داۋلەتوۆ، ءجۇسىپ قۇلباتىروۆ، سماحان بوكەيحانوۆ، بەكتىباي بوتاباەۆ، كەرىمحان تولەباەۆ، تىشقانباي قاشاقوۆ، دەمەسىن مەيىرجانوۆ، جولجان بايكوبين، نارمانبەت ورمانبەتوۆ، تۇرسىنبەك جانتوقين، ارالباي سۇلتانوۆ، ءجۇسىپ ناقىپوۆ، جۇنىسبەك جولدىوزەكوۆ، قۇدايبەردى ءبايبورين، يگىلىك جانقوجين، جۇمابەك قۇلاشەۆ، تاسىبەك باقين، ءجۇسىپ بەيسەمبين، جۋاسباي تاسبولاتوۆ، تولمۇحامەت ءالتىنتورين، راقيا ساتباەۆ، احمەت بەكبەرگەنوۆ، توقىمەت كۇرەڭشين، مۇسا قۇلباەۆ، سۇلەيمەن قويسويماسوۆ، قاقاباي الشىنباەۆ، قاليوللا دۇيسەنباەۆ، يمان الىمبەكۇلى، احمەت بارجاقسين، ءجۇنىس قياقوۆ، ىسمايىل بايتەنوۆ، مۋحسين بەكمەتوۆ، فاتيح بەكمەتوۆ، نارىمبەك بودىقوۆ، جۇمابەك قۇنانوۆ، جۋاسباي تاسبولاتوۆ، وسپانقۇل ميناياقوۆ، ومارحان مولدا ءمۇساپىروۆ، بوداۋبەك رايىمبەكوۆ، شانشارباي ساتانوۆ، ماقسۇت فايزوۆ.

اۋليەاتا ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

ءازىمحان كەنەسارين، مۇستافا بۇرالقيەۆ، تۇبەك ەسەنقۇلوۆ، ەركىنبەك اقىنبەكوۆ، دىنمۇحامەد ءادىلوۆ، ءازيز بايسەيىتوۆ، اسقار ءادىلوۆ، بايسەيىت ءادىلوۆ، ارىستانبەك التىنۇلى، جارىلعاسىن وتارباەۆ، قاشىمبەك الىمبەكوۆ، جۇمابەك باتىربەكوۆ، ماۋلەنقۇل بايزاقوۆ، سەيىتجاپپار بايسەيىتوۆ، ءابدۋالي ءادىلوۆ، پازىلبەك بەكتۇرسىنوۆ، اتالىق كەنەسارين، يمانباي سارىمساقوۆ، تورە ءالىمحان، ەسەت اقجولوۆ، قاراباي بودىقوۆ، ەمبەرگەن تايىنباەۆ، بەرسەحوجا يمانباەۆ، ارىستانبەك التىنۇلى، ەمبەرگەن تابىنباەۆ.

اقجايىق ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

جانشا دوسمۇحامەدوۆ، يسا قاشقىنباەۆ، شافحات بەكمۇحامەدوۆ، شاڭگەرەي بوكەەۆ، عۇمار قاراش، الپىسباي قالمەنوۆ، ەسەنعالي قاسابولاتوۆ، باتىرقايىر نيازوۆ، عابدولعازيز مۇساعاليەۆ، سالىمگەرەي نۇرالىحانوۆ، مولدانياز بەكىموۆ، نۇرعالي يپماعامبەتوۆ، ءماجيت شومبالوۆ، عۇبايدوللا بەرديەۆ، كارىم جالەنوۆ، عۇمار ەسەنعۇلوۆ، داۋلەتشە كۇسەپقاليەۆ، سالىمگەرەي قاراتىلەۋۇلى، بيجانعالي جانقاداموۆ، باقتىعالي بەيسەنوۆ، حاسان نۇرمۇحامەدوۆ، احمەت مامەتوۆ، ايتقالي ابىلاەۆ، مولداعالي جولدىباەۆ، ىسحان توپاەۆ، قالمۇقاش ىبىراشەۆ، ساتىعالي قۇتقوجين، عۇبايدوللا بوكەيحانوۆ، مەڭدىقىز شاپەنوۆا، تاقبەرگەن جاماشەۆ، كەرەي ەسەنقۇلوۆ، نۇراحمەت قالمەنوۆ، عۇبايدوللا الىبەكوۆ، عابباس جەتپىسوۆ، داۋلەتيار ايسارين، جانقوجا مەرگەنوۆ، سالىق وماروۆ، سالىق قارپىقوۆ، وتارباي قاجى قوندىباەۆ، سەيىتحان اشكەرەيۇلى، ابدوللا دوسجانۇلى، نۇرعالي بايماعامبەتۇلى، سابىر سارعوجين، المۇحامبەت وسپانوۆ، جالپاقوۆ تاجمۇحامبەت، يمانعازيەۆ تولەگەن، ەرمۇحامەد ارعىنشيەۆ، وتەعالي ارىستانوۆ، اسانوۆ قالدىباي، قۋانايۇلى عابدول، وتەشقالي اتانيازوۆ، قايىرشا احمەتجانوۆ، بەيسەنعالي ءابدىراحمانوۆ، حابيبوللا ابەنوۆ، تەمىرعالي ساقاۋوۆ، عۇسمان مۇقاشەۆ، ابدراحمان العازيەۆ، نىعمەت وماروۆ، ەسەنالى مۇقاشەۆ، ەركىن توعىزباەۆ، مۇحامەدراقىم قاراباەۆ، ساقىپعالي مۇعالوۆ، وتەپقالي اليەۆ، امىرعالي بايتىلەنوۆ، مۇستافا كوشەكوۆ، شايىحعاپار شولتىروۆ، س.دارمەنوۆ، نۇرماعامبەت تاڭاتاروۆ، داۋلەتيار قوشپانوۆ، كارىم ءبىرىمجانوۆ، قاراساي وتەپوۆ، ەسجان كوشەكوۆ، حانزادا جالەنوۆ، نۇعىمان زاليەۆ، نۇرمۇحانبەت سارباسوۆ، شىنتاي يۋسۋپوۆ، ءامىرجان مۇقاناليەۆ، ماردان قاشقىنباەۆ، حاميدوللا مەنداليەۆ، مۇقامبەت ەسەتوۆ، الياسقار الىبەكوۆ، ءمىرالى باقىتكەرەەۆ، ەرالىجان بالتانوۆ، حافيز مىرزاعاليەۆ، زەپقالي بەيسەنوۆ، يشانعالي بەيسەنوۆ، باتىرباي داۋلەتوۆ، ءۇمىتالى دۇيسەمبين، نۇرعالي ەرماعامبەتۇلى، سۇلتان جايتىلەۋوۆ، شايحى جانتىلەۋوۆ، عابباس جەتپىسوۆ، مولداعالي جولدىباەۆ، ءجۇبانالين ءانجان، شىنتاي ءجۇسىپۇلى، قاراباي كوزەەۆ، يسا كوپجاساروۆ، احمەتشە كۇسەپقاليەۆ، مۇرات قاراتاەۆ، جامال قاشقىنباەۆا، بازارعالي قوجاحمەتوۆ، قۋاناي قازىرەت (قوسداۋلەتوۆ), ماۋلىمبەردى قاجى، ەسقالي مۇقانوۆ، مۇحامبەتقالي مۇقانوۆ، عۇبايدوللا مۇحيتوۆ، كەرەي نارماعامبەتوۆ، نۇعىمان ساربوپين، سەيدوللا يشان، نادىرشە سۇلتانكەرەەۆ، يحسان توقبەرديەۆ، عابدولكارىم راقىمبەرديەۆ، قۋات توتەباەۆ، جۇباكەن تىلەۋبەرگەنوۆ، سالىمگەرەي وماروۆ.

اتىراۋ ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

حالەل دوسمۇحامەدوۆ، ءۋاليتحان تاناشەۆ، باقتىكەرەي قۇلمانوۆ، اسپانديار كەنجين، مۇحامەدجان شونباسوۆ، قاجىعالي عايسين، ماۋبي جۇماليەۆ، يمان كوشەكوۆ، يبراگيم مالقاشەۆ، سەيىتحان اجىگەرەەۆ، عابدوللا مۇقاشۇلى، جۇماعالي اڭقىلداقوۆ، الپان كەنجاليەۆ، قادىرباي ەسماعامبەتوۆ، ىبىراش ءالجانوۆ، نياز مەڭدىقۇلوۆ، دۇيسەنعالي جولامانوۆ، نۇرسۇلتان سۇنەلدىكوۆ، ەسەنباي ازبەرگەنوۆ، مىرزاعالي قۇرىقوۆ، بالتا بايىمبەتوۆ، قابدوللا جاقسىعۇلوۆ، وتەگەن كوپەنوۆ، يمانعالي يسماعۇلوۆ، قۇسايىن ءمۇنيانوۆ، قۇرمان عاليەۆ، تىلەپ مەدەتوۆ، عابدوللا قوجاروۆ، ومىرزاق ەرمۋرزين، قازمۇقاش ىبىراشەۆ، تاجىعالي تاڭقىباەۆ، بايتاۋ جالمۇحامەدوۆ، لۇقپان نۇعىمانوۆ، مۇقان كوزدەكەنوۆ، بەركىنعالي اتشىباەۆ، مۇقاش اتشىباەۆ، ومىرزاق ەسمۇرزين، امانعالي وستەمىروۆ، ادامبەك ۇيىقوۆ، قازمۇقاش يبراشەۆ، ءشارىپ سىيقىتوۆ (سايكەتوۆ), قاراساي قوداروۆ، راحمەتوللا قارجاۋباەۆ، جۇباكەن تىلەۋبەرگەنوۆ، سۇلتان رساليەۆ، قاسىم سارموللين، داۋلەتقالي جانىبەكوۆ.

ەسىل بويىنداعى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

ماعجان جۇمابايۇلى، سماعۇل سادۋاقاسوۆ، ابدوللا بايتاسوۆ، احمەت جانتالين، جۇماعالي ءىزباساروۆ، جۇماعالي تىلەۋلين، عابدوللا شوقاەۆ، ءابجان تەمىربەكوۆ، قۇسايىن تەمىربەكوۆ، جانۇزاق جانىبەكوۆ، بايعازى احمەتوۆ، قايروللا مالىكوۆ، ارىستان بوكەتوۆ، مالگاجدار ساعىندىقوۆ، ەسىمسەيىت سابىروۆ، سادۋاقاس جاندوسوۆ، سەيىتقاسىم بەگىشەۆ، ماۋلەن يبراەۆ، قوجاحمەت بەلگىباەۆ، ماحمەت ءۋاليحانوۆ، قوشان قوسپانوۆ، جارمانتاي ورمانوۆ، ابىلكارىم بيمۋرزين، ساكەن ماحمەتوۆ، ماجەن جاندوسوۆ، قاپەز ايباسوۆ، ەسىم بايعاسكين، اقۇر ەسەنوۆ، سالماقباي كوسەمىسوۆ، نۇرمۇحاممەد ءجامسين، ءامىرجان جانمۇحاممەدوۆ، يبراھيم تاسبولاتوۆ، عابباس ءمۇساپىروۆ، مۇحامەتجان نۇرپەيىسۇلى، داۋلەت قۋانىشەۆ، عالياسقار قۋانىشەۆ، ءجۇسىپ قۇرىموۆ، قايىرجان (حايروللا) ماكەنوۆ، مۇحامەتجان ماكەنوۆ، حايروللا ماكەنوۆ، جارمانتاي وماروۆ، ابىلاي رامازانوۆ.

اقتوبە ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

وراز تاتەۇلى، تەلجان شونانوۆ، تەل جامانمۇرىنوۆ، الپىسباي قالمەنوۆ، قۇدايبەرگەن جۇبانوۆ، سەيدالى ورازالين، ساعىندىق دوسجانوۆ، ءابدىحاميت جۇندىباەۆ، ساعيدوللا ىزتىلەۋوۆ، حاسان قازىرەت نۇرمۇحامەدوۆ، داۋلەتكەرەي شەكماعامبەتۇلى، يسا كوپجاساروۆ، ەسكەندىر كوپجاساروۆ، سيسەنعالي شەكتىباەۆ، شايقۇل حاسەنوۆ، تەمىرشام سالاۋباەۆ، عابدولعازيز حاسانوۆ، عۇمىر عابدولعانيەۆ، ەسەنعالي تۇرمۇحامەدوۆ، كەرەي تۇرىموۆ، ابدىرازاق باشباەۆ، اققاعاز دوسجانوۆا، الىمگەرەي ەرشين، ءجۇسىپ اقباەۆ، قۋانىش جۇبانوۆ، ابدراحمان مۋرتازين، بەرنياز كۇلەەۆ، وراز بي ءتاتىۇلى، ساعىناي ەلشىۇلى، احمەتكەرەي قوسۋاقۇلى، ەسماعامبەت التىباسۇلى، دوسان امانتاەۆ، ساتىعالي قۇتقوجين، نۇراحمەت نۇكەشەۆ، نادىرشە ەسىمحانوۆ، تولەۋىش ەسەناليەۆ، تەمىرعالي جاڭاباەۆ، ناتاشقالي سانين، مەرعالي وسپانوۆ، سىرلىباي بەكباەۆ، دۇيسەنباي اسانوۆ، باقىتجان بايتاقوۆ، بيمۇحامەد سيسەكەنوۆ، قامنازار بەكمۇرزين، جۇمانازار ساندىبەكوۆ، ءجۇسىپ قاراباەۆ، شاتاي اشىقوۆ، تۇرمۇحامەد بايقيسىقوۆ، تۇگەلباي قوشمامباەۆ، كەنجەعالي عابدۋللين، شىنتاي ءدارجانۇلى، بوراش دوسمۇحامەدوۆ، نۇرىم ەرمۇحامەدوۆ، توقماعامبەت جانتاسۇلى، جالەن جومارتوۆ، قىرىمگەرەي سەيدالين، وسپان سارباتىروۆ، سىرلىباي بەكباەۆ، ءماجيت كوپىرباەۆ، ەلتاي قانالين، مۇزافار قاسىموۆ، تۇرمۇحامەد قيسىقوۆ، مۇحامەدالى مەڭدىبەكۇلى، ءابدىراحمان مۇراتجانۇلى، بەيسەنباي تىنىشتىقبايۇلى، جايعامالى نۇروۆ، زاكىر سەرالين، راحمەتجان شوتاەۆ.

جەتىسۋ ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

مۇحامەدجان تىنىشباەۆ، سادىق امانجولوۆ، بارلىبەك سىرتانوۆ، بازارباي مامەتوۆ، نۇسىپبەك جاقىپباەۆ، ساتىلعان ساباتاەۆ، يبراھيم (ىبىرايىم) جايناقوۆ، يسا تەرگەۋسىزوۆ، ءبىلال سۇلەەۆ، ءدۇر ساۋرانباەۆ (قىرعىز), ءومىرالى ايدابوسىنوۆ، ءناجىپ حاميتوۆ، جارىلقاسىن وتاربايۇلى، قۇل باۋمەنۇلى، مۇقا اجىبەكوۆ، قالدىباي عابدوللين، تولەمباي دۇيسەبايۇلى، نۇسىپبەك ەمقابايۇلى، تاجەن حاميتۇلى، موڭكە سماعۇلۇلى، تۇبەك ەسەنعۇلوۆ، سۇلەيمەن كەلگەنباەۆ، احمەتبەك قويباعاروۆ، اقداۋلەت قۇلشىقوۆ، ابدۋلعازيز (عازيز) مۋرزين، مىرزاحان تولەباەۆ، قاناتحان سىرتانوۆ، كەڭسابا ۇمبەتباەۆ، كەرىمباي تولەباەۆ، الدابەرگەن ۇمبەتباەۆ، ءسات نيازبەكوۆ.

تۇركىستان ايماعى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

سادىق وتەگەنوۆ، قوڭىرقوجا قوجىقوۆ، سەرقۇل الدابەرگەنوۆ، ءازىمحان كەنەسارين، المۇحامەد كوتىباروۆ، سۇلتانبەك قوجانوۆ، ءنازىر تورەقۇلوۆ، زۇلقارنايىن سەيدالين، شايمەردەن قاپسالياموۆ، يمانبەك سارىمساقوۆ، يمانبەردى ەرجىگىتوۆ، ماۋلەنقۇل بايزاقوۆ، مىرزاسابىر ءامينوۆ، باشابەك بولاتمۇقانوۆ، قاسىمبەك عالىمبەكوۆ، ءابدىلراحمان دوسمۇحامەدوۆ، سەيىتجاپپار يبراگيموۆ.

اقمولا ءوڭىرى الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرلەرى مەن قولداۋشىلارى

(تولىق ەمەس ءتىزىم)

ايدارحان تۇرلىباەۆ، سەيىلبەك جانايداروۆ، حايرەتدين بولعامباەۆ، قوشمۇحامەد كەمەڭگەروۆ، فايزوللا عالىمجانوۆ، مۇحامەدسالىم كاشىموۆ، شايمەردەن قوسشىعۇلوۆ، حاسەن نۇرمۇحامەدوۆ، قازي تورسانۇلى، ءجۇسىپ ءىزباساروۆ، تولەباي نۇرالين، بىرمۇحامەد ايباسوۆ، ميعاش ابىلايحانۇلى، سۇلتان-ماحمۇد ابىلاەۆ، بەكمۇحامبەت سەركەباەۆ، ەرمۇحامەد توقباەۆ، سادۋاقاس جانتاسۇلى، ەرقوساي مۇقىشۇلى، بايسەيىت ءادىلوۆ، جانالى مىرزالين، جانىبەك عايسين، يسا مولدىباەۆ، بالعا كۇرلەۋىتوۆ، سەيىتجان جاقانوۆ، ەسەت جانباەۆ، كامالەتدين عابدۋللين، قۇل باۋەنوۆ، ابىلقاسەن اڭساعاەۆ، اسىلحان اپسالياموۆ، قازبەك بايعارين، ەسىم بايعاسقين، ءاشىم وماروۆ، حاكىم سىدىقوۆ، شايشىق ولجاباەۆ، پەرۋاش كارىمۇلى، ەسكەندىر جيەنباەۆ، مۇسابەك قۇرمانوۆ.

Abai.kz