ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ الدىن-الۋ ءۇشىن «كسرو پايدا بولماۋى كەرەك ەدى». بۇل تۋرالى رەسەيلىك پۋبليتسيست جانە تاريحشى مارك سولونين ايتتى. «بۇل قاندى سوعىستان ساقتانۋ ءۇشىن كسرو نە ىستەۋى كەرەك ەدى؟»، - دەگەن سۇراققا، سولونين مىناداي جاۋاپ بەردى: «پايدا بولماۋ كەرەك ەدى!».

رەسەيلىك پۋبليتسيست جانە تاريحشى مارك ءسولونيننىڭ پىكىرىنشە، 1920-شى جانە 1930-شى جىلداردىڭ باسىندا بۇكىل ەۋروپادا جانە ارگەنتينادا توتاليتارلىق رەجيمدەردىڭ پايدا بولۋى «كەزدەيسوق ەمەس جانە ونىڭ تامىرى تەرەڭدە جاتىر».

«سوعان قاراماستان، بۇل اقىلسىزدىقتىڭ ءبارى رەسەيدە نەمەسە رەسەي يمپەرياسىندا باستالدى. سوسىن قۇرىلعان كەڭەس وداعى رەسەي يمپەرياسىنىڭ تاجىريبەسىن پايدالاندى.

سۇمدىقتىڭ جەڭىسى ءوزىنىڭ قاتىگەزدىگىمەن، ادامگەرشىلىكسىزدىگىمەن جانە توتاليتارلىق كوممۋنيستىك رەجيمدى ۇيىمداستىرۋداعى ەسسىزدىگىمەن، ياعني «حالىقارالىق رەجيم» دەپ اتالاتىن الىپ ەلدە (كەڭەس وداعى، رەسەي يمپەرياسى - بۇل ۇلكەن رەسۋرستارعا يە الىپ ەل، الەمدەگى جاعدايعا اسەر ەتۋدىڭ ۇلكەن مۇمكىندىگى) حح عاسىرداعى ەڭ ۇلكەن گەوساياسي اپات بولدى.

مۇندا كۇشەيە باستاعان ساتتەن باستاپ رەسمي تۇردە ولاردىڭ قارسىلاستارى («قوڭىر» فورمالدى تۇردە «قىزىلعا» قارسىلاس سانالدى، بىراق جالپى ەكى رەڭك بولدى) بيلىككە كەلۋدىڭ ۇلكەن مۇمكىندىكتەرى بولدى», - دەدى سولونين.

ءسولونيننىڭ ايتۋى بويىنشا، ەگەر رەسەي يمپەرياسىنداعى بولشەۆيكتەردىڭ جەڭىسى جانە «لەنيندىك-ستاليندىك ماسقارا جاعدايى («لەنينسكو-ستالينسكوە بەزوبرازيە»)» بولماسا، گەرمانيادا فاشيستەر بولماس ەدى جانە ءبىز ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس دەگەننىڭ نە ەكەنىن بىلمەس ەدىك!».

كەرىمسال جۇباتقانوۆ،

تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى

Abai.kz