Ekinshi dýniyejýzilik soghystyng aldyn-alu ýshin «KSRO payda bolmauy kerek edi». Búl turaly reseylik publisist jәne tarihshy Mark Solonin aitty. «Búl qandy soghystan saqtanu ýshin KSRO ne isteui kerek edi?», - degen súraqqa, Solonin mynaday jauap berdi: «Payda bolmau kerek edi!».

Reseylik publisist jәne tarihshy Mark Soloninning pikirinshe, 1920-shy jәne 1930-shy jyldardyng basynda býkil Europada jәne Argentinada totalitarlyq rejimderding payda boluy «kezdeysoq emes jәne onyng tamyry terende jatyr».

«Soghan qaramastan, búl aqylsyzdyqtyng bәri Reseyde nemese Resey imperiyasynda bastaldy. Sosyn qúrylghan Kenes Odaghy Resey imperiyasynyng tәjiriybesin paydalandy.

Súmdyqtyng jenisi ózining qatygezdigimen, adamgershiliksizdigimen jәne totalitarlyq kommunistik rejimdi úiymdastyrudaghy essizdigimen, yaghny «halyqaralyq rejiym» dep atalatyn alyp elde (Kenes Odaghy, Resey imperiyasy - búl ýlken resurstargha ie alyp el, әlemdegi jaghdaygha әser etuding ýlken mýmkindigi) HH ghasyrdaghy eng ýlken geosayasy apat boldy.

Múnda kýsheye bastaghan sәtten bastap resmy týrde olardyng qarsylastary («qonyr» formalidy týrde «qyzylgha» qarsylas sanaldy, biraq jalpy eki renk boldy) biylikke keluding ýlken mýmkindikteri boldy», - dedi Soloniyn.

Soloninning aituy boyynsha, eger Resey imperiyasyndaghy bolishevikterding jenisi jәne «lenindik-stalindik masqara jaghdayy («leninsko-stalinskoe bezobraziye»)» bolmasa, Germaniyada fashister bolmas edi jәne biz ekinshi dýniyejýzilik soghys degenning ne ekenin bilmes edik!».

Kerimsal Júbatqanov,

tarih ghylymdarynyng kandidaty, Qazaq-Orys halyqaralyq uniyversiytetining dosenti

Abai.kz