21 اراب مەملەكەتى بار. ءدىنى مەن ءتىلى ءبىر. 21 مەملەكەتتىڭ 21 قارۋلى كۇشتەرى مەن ميلليونداعان حالقى بار. ەڭ كوبى مىسىر حالقى - 100 ميلليون ادام. بارلىعىن جيناساڭ 300 ميلليون اراب شىعادى.

وعان قوسا قالعان مۇسىلمان الەمىن قوسىڭىزدار. 100 ميلليوندىق يرانى بار، 200 ميلليوندىق پاكيستانى مەن 250 ميلليوندىق يندونەزيا دەگەندەي. افريكاداعى مۇسىلمان نيگەريانىڭ وزى 170 ميلليون. مۇسىلمان الەمىن ۋايىمداپ، لايك باساتىن 13 ميلليون قازاق ساربازدارى دا ساقاداي ساي. قىسقاسى بارلىعى جينالىپ، مۇسىلماندار ميللياردتان اسادى.
ال قاراما-قارسى جاقتا 10 ميلليون بولمايتىن يزرايل تۇر. ءبىلىمى مەن عىلىمىنىڭ ارقاسىندا، بۇكىل اراب وركەنيەتىن دە، مۇسىلمان الەمىن دە تىزە بۇكتىردى دەۋگە بولادى. ارينە، ءوز-ءوزىن جۇباتۋشىلار ء"يزرايلدىڭ ارتىندا اقش تۇر" دەيتىن شىعار، بىراق كەزىندە 1967 جىلى ارابتار يزرايلگە ءۇش جاقتان شابۋىلداعاندا ("التى كۇندىك سوعىس"), ارابتىڭ ارتىندا كسرونىڭ تەگىن قارۋ-جاراعى جاتتى. ارابتىڭ ارتىندا ماسكەۋدىڭ قولداۋى جاتتى. بىراق ارابىڭ تۇك تە ىستەي المادى. نە ماندىپ سوعىسا المادى، نە عىلىمي جاڭالىق اشپادى، نە نوبەل پرەمياسىن المادى. قولىنان كەلگەنى، ءبىر-بىرىمەن سوعىسىپ، مازحابقا ءبولىنۋ.

ەندى نەگە؟ دەگەن سۇراققا كەلەيىك. "ەۆرەي نەگە ارابتان اقىلدى بولدى؟", ء"بىر اتادان (اۆراام/يبراھيم) تاراعان ەكى حالىق قالاي وسىنشاما ءبىر-بىرىنە ۇقساماي كەتتى؟ دەگەن سۇراققا مەن جاۋاپتى 2016 جىلعا دەيىن ناقتى بىلمەدىم، ال 2016 جىلى جاۋابىن تاپقان سياقتىمىن.

بريتانيادا وقىعانىمدا، گرۋپپادا ومان مەن كۋۆەيتتەن كەلگەن ەكى كۋرستاس جىگىت بولدى. سونىمەن قاتار پولشا مەن چەحيادان كەلگەن ەكى كۋرستاس قىز بولدى. بىراق ول قىزدار پولشا مەن چەحيادان كەلسە دە، ءوزىن "ەتنيكالىق ەۆرەي" ەكەنىن جاسىرمادى. مويىندارىندا "داۆيد جۇلدىزى", فۋتبولكاسىندا "ەۆرەي جازۋلار" دەگەن سياقتى. ءسويتىپ وقىپ جۇرگەندە، ساباق ۇستىندە سوزدەن-ءسوز شىعىپ: "سىزدەردە نەشە اتادان ۇيلەنۋگە بولادى؟" دەگەن سۇراق پايدا بولدى. (مەن عوي باياعى، ءبارىن قوزدىرىپ وتىرعان).

ومان مەن كۋۆەيتتەن كەلگەن ەكى جىگىت، ء"بىزدىڭ ايەلدەرىمىز ءبىزدىڭ قارىنداستارىمىز" دەپ لاق ەتكىزدى. بارلىعى دەليكاتتى تۇردە ۇندەمەدى. بىراق مەن تۇسىنبەگەندەي: "قالاي تۋىسقان بولادى؟ ءتۇسىندىرىپ بەرشى" دەگەندە، بىرەۋىنىڭ ايەلى تۋعان بولەسى (انالارى رودنوي), ەكىنشىسىنىڭ ايەلى دۆويۋرودنىي (جىگىتتىڭ اكەسى مەن قىزدىڭ شەشەسى رودنوي) بولىپ شىقتى.

كەزەك قىتايلارعا كەلدى. قىتاي كۋرستاستار "3-4 اتادان ۇيلەنە بەرەمىز" دەپ قىسقا قايىردى. سودان كەيىن گرۋپپاداعى جالعىز جاپون قىز بولعان، ول 6 اتادان ۇيلەنەمىز، "اكە-شەشەم 6 اتادان تۋىس" دەپ جاۋاپ قاتتى. مەن وزىمشە ء"بىز جەتى اتا كۇتەمىز، كوشپەندىلەر انانداي-مىنانداي" دەگەنىمدە، ەكى ەۆرەي قىز "بىزدە 12 بۋىنعا دەيىن ۇيلەنۋگە بولمايدى" دەپ ساق ەتكىزدى.
مۇمكىن پولشا مەن چەحيانىڭ ەۆرەيى سونداي ما، مۇمكىن وتىرىك ايتتى ما، ناقتىسىن دەتالداپ سۇرامادىم. بىراق سول كۇنى كەشە ويلانىپ وتىرىپ، ەۆرەيلەردىڭ اقىلدىعى مەن ارجاقتى بولۋى، سول 12 اتاعا دەيىن ۇيلەنبەۋىنەن بە؟ "قازاقتىڭ جەتى اتادان ۇيلەنگەنى تىم جاقىن ەمەس پە؟" دەگەن فيلوسوفيالىق سۇراقتار دا پايدا بولدى.

بۇگىنگى تاياۋ شىعىستاعى ارابتىڭ بوركەمىكتىگى مەن ەبەدەيسىزدىگى جانە ەۆرەيلەردىڭ پىسىقتىعى مەن ەپتىلىگى، سول قان ارالاسۋدان باستالاتىن سياقتى. ءوز ويىم.

سامات نۇرتازا

Abai.kz