ەكپە - ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاستىرادى
كونونوۆيرۋستان ساقتانۋ جايلى جاتتاندى جارنامالار كوگىلدىر ەكران مەن راديودان كۇندەلىكتى بىرنەشە رەت قايتالانىپ جاتادى. ونىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى ەكپە سالدىرۋ ەكەنى بەلگىلى. ەلىمىزدىڭ ازاماتتارىنا ەكپە سالدىرۋ جايلى جارنامادا ايتىلاتىن: " ول اركىمنىڭ ءوز ەركىندە" دەپ مايموڭكولەۋ ۇنامايدى. ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاسۋ ءۇشىن ەرەسەك تۇرعىنداردىڭ 70 پايىزىنا سالىنۋ كەرەك. رەسەيلىك سپۋتنيك V, وتاندىق Kazvakپەن قاتار، اراب ەلىندە شىعارىلعان Sinopharm Hayalvax ەكپەلەر ەلىمىزدە قولدانىلىپ جاتقانىنا ءۇش ايدان اسسا دا ولاردىڭ ەكى دوزاسىن سالدىرعاندار سانى 2 ميليوننان، تولىق جاساتقاندار 3 ميليوننان جاڭا استى، دەمەك ەرەسەك تۇرعىنداردىڭ 25 پايىزىنا جەتە قويمادى. ۇلىبريتانيا مەن اقش بىر ەكى ايدىڭ ىشىندە ونداعان ميلليون تۇرعىندارى ەكپە سالىپ ۇلگەردى، قازىر ولاردىڭ سانى ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاساتىن دەڭگەيگە جەتتى.
ەندى حالىقتى ۆاكتسينا سالدىرۋعا قىزىقتىرۋ ءۇشىن نەشە ءتۇرلى ايلا شارعىعا بارىپ جاتىرمىز. ماسەلەن ەلوردادا پاتەر ۇتىپ الۋ مۇمكىندىگى، الماتىدا تۋريستىك جولداما ت.س.س. سايىپ كەلگەندە ەكپە جاساتۋ ءار سانالى ازاماتتىڭ مىندەتى ەمەس پە؟ جاسىم سەكسەنگە تاقاسا دا وسىدان ءبىر ەكى اي بۇرىن سپۋتنيكتىڭ ەكى ەكپەسىن سالدىردىم.
مەنىڭ ويىمشا دەنساۋلىعىندا كىنارات بولماسا حالىققا قىزمەت كورسەتەتىن ورتالىقتار مەن مەكەمە قىزمەتكەرلەرى، اتاپ ايتقاندا دارىگەرلەر مەن مۇعالىمدەر، پوليتسەيلەر مەن مەملەكەت شەنەۋنىكتەرى، ساۋدا ورىندارى مەن مەيرامحانا، كافە، اسحانا قىزمەتكەرلەرى، قوعامدىق كولىك جۇرگىزۋشىلەر، جوعارى جانە ورتالاۋ ءبىلىم بەرەتىن ۋنيۆەرسيتەت جانە كوللەدج وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەر مەن مىندەتتى تۇردە ۆاكتسينا سالدىرۋى كەرەك. كەلەشەكتە جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارىنا دا ەكپە سالدىرۋ قاجەت، شەتەلدەردە بۇل باعىتتا ىزدەنىستەر جۇرگىزىلىپ جاتىر.
ءبىر ەسكەرەتىن ماسەلە، ەكپەنىڭ تيىمسىزدىگى جايلى جالعان اقپاراتتارعا اسا ءمان بەرمەۋ نەمەسە سەنبەۋ كەرەك. ماسەلەن رەسمي اقپاراتتا سپۋتنيك V- ءنىڭ تيىمدىلىگى 95 -98 پايىز بولسا، دەمەك ءبىر مىڭ ەكپە سالدىرعان ادامنىڭ 20-50 كەسەلگە شالدىعۋى مۇمكىن. ۋىتتىلىعى اسا جوعارى دەلتا شتامىنا ونىڭ تيىمدىلىگى 90 % ەكەنى انىقتالىپ وتىر . ەكپە سالدىرعاننان قايتىس بولعاندار جايلى ەستىمەدىم، كوۆيدپەن، ۆيرۋستى پنەۆمونيادان سوڭعى كۇندەرى تاۋلىگىنە 15-20 ناۋقاس قايتىس بولۋدا. ۆيرۋستىڭ دەلتا شتامى ءۇندىستاننان شىقاننىن ەسكەرسەك، ول جوعارعى تەمپەراتۋراعا بەيىمدەلگەن، شىلدە مەن تامىز ايلارىندا ىندەت ءورشي ءتۇسۋى مۇمكىن. جالپى ۆيرۋس ادام اعزاسىنا ەنىپ، سوندا كوبەيەتىندىكتەن اۋانىڭ تەمپەراتۋراسىنا اسا تاۋەلدى ەمەس.
ەلىمىزدە ۆيرۋستىڭ دەلتا شتامىنىڭ تارالۋىنا بايلانىستى قاتەر ارتا تۇسۋدە. ماۋسىمدا ءبىر تاۋلىكتە اۋرۋعا شالدىققاندار سانى ەكى مىڭنان استى. الماتى مەن نۇر-سۇلتان قالالارى، اتىراۋ مەن باتىس قازاقستان مەن قاراعاندى وبلىستارى، رەسپۋبليكا قىزىل ايماققا ەندى. ىندەتتىڭ ورشۋىنە حالقىمىزدىڭ سالعىرتتىعى، قاراپايىم ساقتىق شارالارىنىڭ ساقتالماي، ورەسكەل بۇزىلۋى دا ءوز اسەرىن تيگىزىپ وتىر. ەگەر قىس پەن كوكتەم ايلارىندا قوعامدىق كولىكتە بەتپەردە تاقپاعان بىرەن ساران ادامدار كەزدەسەتىن بولسا، سوڭعى كەزدە ءۇشتىڭ ءبىرى، كوبىنەسە جاستار، قورعانىس قۇرالىن پايدالانبايتىنىن بايقايمىن.
توي- تومالاق پەن اس بەرۋ راسىمدەرى دە كوبەيىپ كەتتى. جاقىندا مەنىڭ ءبىر تانىسىم الماتى قالاسىنىڭ كۇنشىعىسىندا قۇلجا اۆتوكولىك جولىنا جاقىن ورنالاسقان مەيرامحانالاردا وتكەن ەكى ۇيلەنۋ تويىندا بولعانىن، ارقايسىسىنا ەكى جۇزدەن اسا ادام جينالعانىن ايتتى. توي جاساۋشىلار قالادان 250 شاقىرىم جەردەگى كەگەن تۇرعىندارى ەكەن. مەيرامحانا يەلەرى جاسىرىنۋ تاسىلدەرىن جاقسى يگەرگەن. تويعا كەلۋشىلەردىڭ كولىكتەرىن جاسىراتىن ارنايى ورىن بار كورىنەدى، مەيرامحانا تەرەزەلەرى تولىقتاي تۇمشالانعان. بىرىنشى توي ساعات بەستە باستالۋعا ءتيىس ەكەن، ورازا كەزىندە بولعاندىقتان تويشىل قاۋىم سەگىزدە ارەڭ جيىلىپ، تۇنگى ساعات بىردە تاراپتى. ەكىنشى تويدان تانىسىم ەرتەرەك، ساعات ون كەزىندە قايتىپتى، سىرتقا شىعۋ ءۇشىن قىزمەتشىلەر ەكى ءۇش ۇلكەن قاقپانىڭ قۇلپىسىن اشىپ، شىعارىپ سالىپتى.
مۇرات قويشىباەۆ
Abai.kz