بۇگىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسى ءوتتى. وندا قابىلدانعان نەگىزگى شەشىمدەر مەن ايتىلعان تاپسىرمالار تۋرالى از-كەم شولۋ جاساعان ەدىك...

اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى وماروۆ وتستاۆكاعا كەتتى

ۇكىمەت وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قر اۋىل شارۋشالىعى ءمينيسترى ساپارحان وماروۆ وتستاۆكاعا كەتۋى ءتيىس دەپ مالىمدەگەن. ءسويتىپ، پرەزيدەنت جارلىعىمەن وماروۆ لاۋازىمىنان بوساتىلدى.

«جۇيەلى ءارى ناقتى جۇمىس اتقارىلماعان. سونىڭ كەسىرىنەن شارۋالارىمىز تىعىرىققا تىرەلىپ وتىر. ناقتى ءىس-ارەكەت پەن كەرى بايلانىس جوق. سوندىقتان فەرمەرلەر كومەك سۇراپ، تىكەلەي ماعان ءوتىنىش ايتىپ جاتىر. ارينە، قۋاڭشىلىق – تابيعي جاعداي. مۇنى جاقسى تۇسىنەمىن. دەگەنمەن بۇل ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى عانا. ەڭ باستىسى وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە ءتيىستى مينيسترلىك شۇعىل جانە باتىل شەشىمدەر قابىلداۋى قاجەت ەدى»،- دەدى توقاەۆ.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ا/ش ءمينيسترىن ىشكى نارىقتى بازالىق ونىمدەرمەن قامتاماسىز ەتە الماعانىن سىنعا الدى.

«پاندەميا ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى تۇرعىسىنان قازاقستاننىڭ وسالدىعىن اشتى. ءبىز قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى اشىق ەكەنىن جانە ءوز نارىعىمىزدى يمپورت پەن ەكسپورت ءۇشىن جابا المايتىنىمىزدى تۇسىنەمىز. سونىمەن بىرگە وتاندىق اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ ىشكى نارىقتى بازالىق ونىمدەرمەن قامتاماسىز ەتە الماۋىنا سىن وتە ءادىل»،- دەدى مەملەكەت باسشىسى.

جايىلىمدىق جەرلەر تۋرالى

سونىمەن قاتار، پرەزيدەنت توقاەۆ جايىلىم جەرلەردىڭ ماسەلەسىنە توقتالدى. ايتۋىنشا، اكىمدىكتەر تاراپىنان ءتيىستى باقىلاۋ بولماعاندىقتان، قازىر اۋىلدىق وكرۋگتەردىڭ 80 پايىزىندا جايىلىمدىق جەر تاپشى.

«جايىلىم ماسەلەسىنە توقتالايىن. جالپى، بۇل وتە كۇردەلى ماسەلە بولىپ تۇر. نەگىزگى سەبەپ - اكىمدىكتەر تاراپىنان ءتيىستى باقىلاۋدىڭ بولماۋى. قازىر مال جايۋ ءۇشىن 29 ملن گەكتار جەر قاجەت. سوعان قاراماستان شارۋا قوجالىقتارى 33 ملن گەكتار جەردى پايدالانباي وتىر. اۋىلدىق وكرۋگتەردىڭ 80 پايىزىندا جايىلىمدىق جەر تاپشى»، - دەدى توقاەۆ.

جايىلىم جەرلەردىڭ تاپشىلىعى اسىرەسە تۇركىستان، الماتى، قىزىلوردا وبلىستارىندا ايقىن سەزىلىپ وتىر.

«ۇكىمەت پەن وبلىس اكىمدەرى پروكۋراتۋرا ورگاندارىمەن بىرلەسىپ، يگەرىلمەي جاتقان جايىلىمدىق جەرلەردى اۋىل تۇرعىندارىنا قايتارىپ بەرۋ ءىسىن قولعا الۋى كەرەك. وسىعان باسا ءمان بەرگەن ءجون. ۇكىمەت عارىشتان مونيتورينگ جۇرگىزۋ ءتاسىلىن جەتىلدىرىپ، ونىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋى كەرەك. وسى ماڭىزدى جۇمىستى پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن عانا ەمەس، تۇراقتى تۇردە اتقارۋ كەرەك»،- دەدى پرەزيدەنت.

Pfizer ۆاكتسيناسى تۋرالى

پرەزيدەنت بيىل مامىر ايىندا قازاقستانعا Pfizer-ءدىڭ 2 ملن دوزاسى جەتۋى كەرەك بولعانىن، بىراق، ۇكىمەتتىڭ ول تاپسىرمانى ورىنداماعانىن سىنعا الدى.

«بىلتىر مەن ءتيىستى تاپسىرمالار بەرگەن بولاتىنمىن. دەگەنمەن Pfizer ۆاكتسيناسىن بەلگىلەنگەن كومپانيالارعا جەتكىزۋ ورتا جولدان ءۇزىلدى. انىقتاما رەتىندە مىنانى ايتا الامىن. كەلىسىم بويىنشا قازاقستانعا بيىل مامىر ايىندا Pfizer-ءدىڭ 2 ملن دوزاسى جەتۋى كەرەك بولعان. ۇكىمەت پرەپاراتتى جەتكىزۋدىڭ ءۇزىلۋىن Pfizer كومپانياسىنىڭ شارتتارىمەن بايلانىستىرىپ وتىر. بىراق بۇل شارتتار ۆاكتسينا ساتىپ الاتىن بۇكىل ەلدەر ءۇشىن ستاندارتتى بولىپ ەسەپتەلەدى»، - دەگەن توقاەۆ، بۇل ءىس اياعىنا دەيىن جەتۋ ءۇشىن ارنايى جارلىققا قول قويۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى.

«جۋىقتا بۇكىل ارەكەتتەر الگورتيمى كورسەتىلگەن تاعى ءبىر جاڭا ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. جارلىققا قول قويۋ كەرەك دەپ وتىر. قاجەت بولسا، مەن سولاي ىستەۋگە دايىنمىن. ۇكىمەت پەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە قالىپتاسقان جاعدايدى انىقتاپ، اتالمىش قاجەتتى پرەپاراتتىڭ جەتكىزىلۋىن كەشىكتىرگەن لاۋازىمدى تۇلعالارعا قاتىستى شارا قولدانۋدى تاپسىرامىن. ءبىز ازاماتتارعا قاتىستى ۇسىنىستارىمىزدى ءارتاراپتاندىرۋىمىز كەرەك. بالكىم كەيبىر ازاماتتار ءدال وسى ۆاكتسينانى قابىلداعىسى كەلەتىن شىعار. سوندىقتان مۇنداي ازاماتتارعا مۇمكىندىك بەرىڭىزدەر. پروبلەمانى قىسقا مەرزىمدە شەشىپ، Pfizer ۆاكتسيناسىن قازاقستاندىقتارعا قولجەتىمدى ەتۋ كەرەك»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى تۋرالى

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، پاندەميا كەزىندەگى قاشىقتان وقۋ ءبىلىم ساپاسىنا كەرى اسەر ەتتى. سوندىقتان، الداعى وقۋ جىلىندا وقۋشىلار مەن مۇعالىمدەردى بارىنشا قورعايتىن كەشەندى ءتاسىل ازىرلەۋ ارقىلى وقىتۋدىڭ بۇرىنعى فورماتىنا كوشۋ قاجەت.

«پاندەميا كەزىندە وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر قاشىقتان وقۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇل جاعداي ءبىلىم ساپاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزدى. سوندىقتان، وتكەن وقۋ جىلىندا جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەردىڭ ورنىن تولتىرىپ، جاڭا وقۋ جىلىندا كوشتەن قالىپ قويماۋىمىز كەرەك. مۇنىڭ بىردەن ءبىر جولى – وقىتۋدىڭ بۇرىنعى فورماتىنا كوشۋ ەكەنى انىق. ۇكىمەتكە جاڭا وقۋ جىلىندا وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ ءداستۇرلى وقۋ جۇيەسىنە ورالۋىن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن. كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا شتامدارى پايدا بولىپ جاتقان كەزدە بۇل مىندەتتى ورىنداۋ وڭاي ەمەستىگىن تۇسىنەمىن. سول سەبەپتى وقۋشىلار مەن مۇعالىمدەردى بارىنشا قورعايتىن كەشەندى ءتاسىل ازىرلەۋ كەرەك»، - دەدى پرەزيدەنت توقاەۆ.

ازىق-تۇلىك باعاسى تۋرالى

سونىمەن قاتار، پرەزيدەنت ۇكىمەتتىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك باعاسىن ۇستاپ تۇرۋ جۇمىسى كوڭىل كونشىتپەيتىنىن ايتتى.

«قازىرگى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسىن ۇستاپ تۇرۋ قۇرالدارى ءتيىمسىز بولىپ وتىر. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن ساۋدا جەلىلەرىنە ازىق-تۇلىك تاۋارلارىن ارزانعا ساتۋ ءۇشىن 30 ملرد تەڭگەدەن استام ءىس جۇزىندە تەگىن قارىز ءبولىندى. قازىرگى جاعدايدا بۇل شەشىم جامان ەمەس. الايدا، بۇل شارانىڭ نارىققا اسەرى 1-4% ارالىعىندا عانا»، - دەدى ول.

مەملەكەت باسشىسى تۇراقتاندىرۋ قورلارىندا دا وسىنداي جاعداي ەكەنىن جانە نارىقتاعى تۇراقتاندىرۋ قورلارى ونىمدەرىنىڭ ۇلەسى 4%-دان اسپايتىنىن جەتكىزدى.

«فەرمەرلەردە ءوز ونىمدەرىن ساقتاي وتىرىپ، فورۆاردتىق ساتىپ الۋ قۇرالى دا جەتكىلىكتى ىسكە قوسىلماعان. اكىمدەر ورتالىققا باس شۇلعىپ وتىرماۋى كەرەك، وڭىرلەر ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك ءوز قولدارىڭىزدا، سوندىقتان ۇكىمەتكە «اتامەكەن» ۇكپ-مەن بىرلەسىپ، قولدانىستاعى قۇرالداردىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋدى جانە نەعۇرلىم ءتيىمدى شارالار پاكەتىن ۇسىنۋدى تاپسىرامىن»،-دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ازاماتتاردىڭ تابىسى تۋرالى

توقاەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىر 800 مىڭعا جۋق ازاماتتىڭ تابىسى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن، ال، كەدەيشىلىك دەڭگەيى 4,5 پايىزعا جەتكەن.

«تاعى ءبىر ماسەلە - جۇمىسپەن قامتۋ جانە حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ. پاندەميانىڭ سالدارىنان قارجىلاي تابىستىڭ ازايۋى وزەكتى ماسەلەگە اينالدى. كەدەيشىلىك دەڭگەيى 4,5 پايىز بولدى. 800 مىڭعا جۋىق ازاماتىمىزدىڭ كىرىسى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن. تۇرعىنداردىڭ ناقتى ءارى اتاۋلى تابىسىنىڭ ءوسىمى ازايىپ كەتتى. تابىس تۇرلەرىندەگى وزگەرىستەر دە كوڭىل كونشىتپەيدى»، - دەدى پرەزيدەنت.

توقاەۆتىڭ ايتۋىنشا، زەينەتاقى، جاردەماقى، شاكىرتاقى سياقتى الەۋمەتتىك ترانسفەرتتەر ارتقانىمەن ەڭبەك تابىسى ازايىپ بارا جاتىر.

«شۇعىل ءارى اۋقىمدى شارالار قابىلداۋ قاجەت. بۇل شارالار ەڭبەك تابىسى مەن كاسىپكەرلىك قىزمەتپەن اينالىسۋدان تۇسەتىن تابىستى ارتتىرىپ، كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ اۋقىمىن ازايتۋعا جانە باسقا دا باستامالاردى قامتۋعا ءتيىس»، - دەدى ول.

سونداي-اق، پرەزيدەنت جالاقى مولشەرى مەن ەڭبەك جاعدايىنا بايلانىستى نارازىلىقتار كوبەيگەنىن ايتىپ، ۇكىمەتكە ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەۋدى تاپسىردى.

«قازىرگى تاڭدا ەڭبەك ۇجىمدارىنداعى جالاقى مولشەرى مەن ەڭبەك جاعدايىنا بايلانىستى نارازىلىقتار كوبەيىپ كەلەدى...تاعى دا قايتالاپ ايتامىن، ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز - حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ. ۇكىمەتكە ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن ۇسىنىستار ازىرلەۋدى تاپسىرامىن. بۇل وڭاي جۇمىس ەمەس. ويتكەنى، جۇمىسشىلاردىڭ، جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ مۇددەلەرى جانە بيۋدجەتتىڭ مۇمكىندىگى اراسىنداعى تەڭگەرىمدى تابۋ وتە ماڭىزدى. جۇرتتىڭ كۇتىپ وتىراتىنى دا وسى. قازاقستان حالقىنا جولداۋىمدا بۇل باعىتتاعى ناقتى شارالار جونىندە ايتۋىم كەرەك»، - دەدى توقاەۆ.

مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى تۋرالى

سونىمەن قاتار، ۇكىمەت وتىرىسىندا 82 مىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى كوتەرىلەتىنى ايتىلدى. ماسەلەن، وسى جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن جالاقى 1,9 ەسەگە كوتەرىلەدى. 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ورتالىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن جالاقى جىل سايىن 30 پايىزعا كوتەرىلىپ وتىرماق. بۇل باعدارلاما 2024 جىلعا دەيىن جالعاسادى.

ودان بولەك، پرەزيدەنت اۋىلداردىڭ احۋالىنا ەرەكشە ءمان بەرۋ قاجەتتىگىن دە ايتىپ ءوتتى.

Abai.kz