حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ الدا وتكىزەتىن شارالارىنا قولداۋ كورسەتىپ، كوپ بولىپ تالاپ ەتەيىك. ارينە تەك قارار قابىلداۋمەن، جوعاردان سۇراۋمەن بىتە قالاتىن دۇنيە جوق. دەگەنمەن حالىق قالاسا، حان تۇيەسىن سويادى دەگەن ءسوز بار ەمەس پە.

حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامى تەك وزىنىكى بولسىن دەمەيدى، دۇرىسى، عىلىمي نەگىزى بارى بولسىن، توزىعى قالسىن، وزىعى بارسىن دەيدى. سول ءۇشىن قازاققا قاجەت قاي نارسە بولسا دا قوعامدىق باقىلاۋ ورناتپاق بىلىكتى مامانداردى تارتىپ ءجونىن كورسەتپەك، باسەكەنىڭ ءادىل وتۋىنە جاقتاسپاق. وسى ۋاقىتقا دەيىن وتكىزگەن شارالارىمىزدان تۇيگەنىمىزدى ايتقانبىز. ەندى بيىل ءالى دە بىرقاتار شارالاردى جوسپارلاپ وتىرمىز.

ى. التىنسارين اتىنداعى ۇلتتىق ءبىلىم اكادەمياسىنىڭ، «وقۋلىق» رەسپۋبليكالىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ، ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى  «ءتىل-قازىنا» ورتالىعىنىڭ ماماندارى مەن وسىلاردىڭ باسىن قۇراپ باس بولىپ وتىرعان ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرىن قاتىستىرا وتىرىپ، قازاق ادەبيەتى مەن قازاق ءتىلى وقۋلىقتارىنىڭ باعدارلاماسىن جەتىلدىرۋ بويىنشا دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزەمىز.

كەڭەس كەزىندە دە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن ءوزىمىز جازاتىن ەدىك. ەندىگىمىزدە نە جورىق، ۇرپاققا رۋحاني ءنار بەرىپ، تامىرىن تەرەڭ بويلاتاتىن باعدارلامالاردى سىرتتان يمپورتتايتىنداي.

مۇندا ماسەلە كوپ. جاڭارتىلعان باعدارلامامەن شىققان وقۋلىقتار ءتورت جىل قولدانىستا بولىپ ەندى قايتا باسىلىپ جاتىر. باعدارلاماداعى جانە وقۋلىقتاعى كەمشىلىكتەردى وسى كەزدە نەگە تۇزەپ المادىق. سو كۇيى قايتا باسىلىپ جاتقانى نەسى. ەرتەڭ ون ەكى جىلدىققا وتكەندە دە وسى باعدارلامانى مازمۇنىن وزگەرتپەي، تەك ون ەكى جىلعا تۋراپ بەرە سالساق، نە بولماق بولاشاق؟! بۇگىنگى جاڭارتىلعان باعدارلامانىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنە ارتىقشىلىعى كانە، كەمشىلىگى نەدە دەگەندى اشىق تالقىلاپ، قارار قابىلدايمىز.

• حالىقارالىق "قازاق ءتىلى" قوعامى قىركۇيەك ايىنىڭ باسىنا جوسپارلاپ وتىرعان تاعى ءبىر شاراسى ۇلت ۇستازى، ۇلى رەفورماتور اقىمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ 2022 جىلى كىرەتىن 150 جىلدىق مەرەيتويى.قازاق ءۇشىن شام قىلعان جۇرەك مايىن كەشەگى ارىستار بۇگىنگى ۇكىمەتتىڭ ناۋقانشىلاپ ۇلىقتاۋىنا ءزارۋ ەمەس. قازاق ماڭگىلىككە قازاق بوپ تۇرسا، ولار دا ماڭگى ءبىرى كۇن، ءبىرى شولپان، ءبىرى اي بوپ تۇرا بەرەرى حاق. كەرىسىنشە "ۆەششيزمگە" سالىنعان، ماتەريالدىق بايلىققا باس ۇرعان بۇگىنگى قوعام ولاردىڭ كەشەگى ىستەگەن ءار ءبىر ىسىنە ءزارۋ بولىپ تۇر عوي.

وسىعان وراي ۇلت ۇستازىنىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا مەنشىك تۇرىنە قاراماستان بارلىق مۇددەلى ۇيىمداردىڭ جانە كۇللى احمەتتانۋشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن 2022 جىلى اتقارىلاتىن شارالار بويىنشا سەمينار كەڭەس وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

• وسى جىلدىڭ قازان ايىنا جوسپارلانعان كەلەسى شارامىز ەلىمىزدەگى ءتىل ساياياساتى جايىندا. الەۋمەتتىك لينگۆيستيكا ماماندارىنىڭ تۇجىرىمداۋىنشا، ءتىل ساياساتى دەگەنىمىز – مەملەكەتتىك، قوعامدىق ۇيىمدار تۇرعىسىنان جۇزەگە اسىرىلاتىن، ەلدەگى تىلدىك جاعداياتتى وزگەرتۋگە نەمەسە تۇراقتاندىرۋعا باعىتتالعان ساياسي، الەۋمەتتىك جانە لينگۆيستيكالىق شارالار جۇيەسى.

ءتىل ساياساتى ەكى باعىتتا جۇرگىزىلەدى: ءوز قامقورىنا العان ءتىلدى وعان تيەسىلى كەڭىستىكتە بارىنشا دامىتۋ نە سوعان كەدەرگى كەلتىرەتىن وزگە ءبىر ءتىلدىڭ جايىلۋىن شاماسىنشا تەجەۋ.

ءتىل ساياساتى ناتيجەلى بولۋى ءۇشىن ونىڭ قۇقىقتىق نەگىزى مىقتى بولۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، ونىڭ ناسيحاتى اۋقىمدى بولۋى كەرەك. ۇشىنشىدەن، ءتىل ساياساتىن جۇرگىزۋگە قاتىستى شارالارعا ۇكىمەتتەن قوماقتى قارجىلىق قولداۋ بولۋى كەرەك.

بىزدە بۇلار بار ما؟ بار بولسا، نەگە وتىز جىلدا مەملەكەتتىك ءتىل وزىنە    تيەسىلى   ورىسكە تولىق جايىلا الماي وتىر؟ جۇمىس ىستەمەي تۇرعان قاي تەتىك؟

سەنات، ءماجىلىس دەپۋتاتتارىن، ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ جاۋاپتى ماماندارىن، اكىمدىكتەردەگى ءتىل، ءبىلىم، مادەنيەت، ىشكى ساياسات باسقارمالارىنىڭ باسشىلارىن، الەۋمەتتىك لينگۆيستيكا سالاسىن زەرتتەۋشى عالىمدار مەن قوعام قايراتكەرلەرىن، ءتىل جاناشىرلارىن شاقىرىپ وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيمىز. بەلسەندى بولايىقشى!

بيجومارت قاپالبەك،

حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى

Abai.kz