يزرايلدىك Pegasus تىڭشىلىق باعدارلاماسىنىڭ كءومەگىمەن كيبەراڭدۋعا ۇشىرادى دەلىنگەن تىزىمدە قازاقستاندىق تاعى ءۇش ادامنىڭ تەلەفونى بار ەكەنى انىقتالدى. ولار مەملەكەتتىك قىزمەتتە ىستەگەن جءانە ءاءلى كءۇنگە دەيىن تءۇءرلى لاۋازىمدى قىزمەت اتقارىپ وتىر.

جەمقورلىق پەن ۇيىمداسقان قىلمىستى زەرتتەۋ ورتالىعى (OCCRP) سايتىنداعى اقپاراتقا سايكەس، كيبەراڭدۋعا تومەندەگى ادامدار ۇشىراعان بولۋى مۇمكىن:

- ۆلاديمير بوجكو، ءماجىلىستىڭ بۇرىنعى دەپۋتاتى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى، بۇرىنعى توتەنشە جاعداي ءمينيسترى;

- ساۋات مىڭباەۆ، "قازاقستان تەمىر جولى" ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى، بۇرىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىن باسقارعان، ۆيتسە-پرەمەر، اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى، ەنەرگەتيكا ءمينيسترى بولعان، قازىر يندۋستريا جانە ساۋدا ءمينيسترى.

- اسەت ەسەكەشەۆ، قازىر قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ حاتشىسى، بۇرىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىن باسقارعان. پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى، استانا اكىمى بولعان، يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيا ءمينيسترى قىزمەتىن اتقارعان.

OCCRP مالىمەتىنشە، اتالعان شەنەۋنىكتەردىڭ تەلەفونى 2018 جىلى تىڭدالعان بولۋى مۇمكىن. بوجكو ول كەزدە ءماجىلىس ۆيتسە-سپيكەرى بولعان (72 جاستاعى بوجكو 2021 جىلدىڭ باسىندا "نۇر وتان" پارتياسىنىڭ كانديداتتار تىزىمىنە ەنگىزىلمەدى، سايكەسىنشە دەپۋتات مانداتىن العان جوق). اسەت ەسەكەشوۆ 2018 جىلى قىركۇيەكتە استانا اكىمى قىزمەتىنەن بوساتىلىپ، پرەزيدەنت اكىمشىلىگى جەتەكشىسى بولىپ تاعايىندالدى. ال OCCRP 2018 جىلى "قۇپيا ميللياردەر" دەپ اتاعان, اۋقاتتى Meridian Capital كومپانياسىنىڭ ارتىندا تۇرعان ساۋات مىڭباەۆ 2018 جىلى "قازاقستان تەمىر جولىن" باسقارعان. بيىل ول ۇلتتىق كومپانيا توراعاسى قىزمەتىنەن كەتتى. ونىڭ وتستاۆكاعا كەتۋ سەبەبى ايتىلمادى. الايدا بۇعان دەيىن 58 جاستاعى مىڭباەۆتىڭ "بەلگىسىز جاعدايدا ومىرتقاسىنان اۋىر جاراقات العانى" حابارلانعان.

بۇعان دەيىن OCCRP Pegasus-پەن تىڭدالعان بولۋى مۇمكىن بىرقاتار قازاقستاندىقتاردىڭ اتى-ءجونىن اتاعان. كيبەرتىڭشىلىققا ۇشىرادى دەلىنگەن ادامدار قاتارىندا مۇحتار ءابليازوۆ، قازاقستاندىق وليگارح بولات وتەمۇراتوۆ، نازارباەۆتىڭ ورتانشى كۇيەۋبالاسى تيمۋر قۇلىباەۆتىڭ جيەنى الىبەك قۇلىباەۆ، الماتى اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ، سونىمەن بىرگە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ، پرەمەر-مينيستر اسقار مامين دە بار.

زەرتتەۋشىلەر سونىمەن بىرگە نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تۋىسى احمەتجان ەسىموۆ جانە "سامۇرىق-قازىنا" ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى باسقارماسىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى، ەسىموۆتىڭ بۇرىنعى كۇيەۋبالاسى عالىمجان ەسەنوۆ تە تىزىمدە بار دەيدى. OCCRP جازۋىنشا، كاسىپكەر كەڭەس راقىشەۆ، قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى بۇرىنعى ەلشىسى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ، قازاقستان دامۋ بانكى باسقارماسىنىڭ توراعاسى اباي سارقۇلوۆتى دا اڭدىعان بولۋى مۇمكىن.

الەم ۇكىمەتتىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا "اڭدۋعا ۇشىراعان" ساياساتكەرلەر مەن بەلسەندىلەر تۋرالى اقپاراتتى زەرتتەۋ توبى (Pegasus Project) 18 شىلدەدەن باستاپ جاريالاي باستاعان. تىزىمدە 14 ەلدىڭ باسشىسى مەن وزگە دە جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالار، جۋرناليستەر، قۇقىق قورعاۋشىلار، بەلسەندىلەر بار. زەرتتەۋ 50 مىڭنان استام تەلەفون ءنومىردى قامتيدى، 2 مىڭى قازاقستانمەن بايلانىستى.

بۇعان دەيىن زەرتتەۋشىلەر قازىرگى قولدا بار دەرەكتەردى سارالاي كەلە تەلەفوندى بۇزىپ كىرىپ، اڭدۋ كەزىندە "نازارباەۆتىڭ جاقىن اينالاسىنا ەرەكشە كوڭىل بولىنگەن" دەگەن قورىتىندىعى كەلگەن.

ۇيىم 23 شىلدەدە جاريالاعان مالىمدەمەسىندە: "ونداعان نومىرگە نازار سالساق، نازارباەۆتىڭ بۇكىل رەجيمىن تومەننەن جوعارىعا دەيىن اڭدىعان دەگەن بولجام جاساۋعا بولادى، ولاردى ءوز ارنايى قىزمەتى باقىلاعان بولۋى ابدەن ىقتيمال" دەپ جازعان.

بۇعان دەيىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى داۋرەن اباەۆ حالىقارالىق زەرتتەۋدى "دالەلسىز، ينتريگا تۋدىراتىن اقپارات" دەپ اتاعان.

Pegasus تىڭشىلىق باعدارلاماسىن جاساعان يزرايلدىك فيرما قانداي دا ءبىر زاڭبۇزۋشىلىق بولعانىن جوققا شىعارادى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، اتالعان ءونىم قىلمىسكەرلەر مەن تەرروريستەرمەن كۇرەس بارىسىندا قولدانىلادى، ادام قۇقىعى سالاسىندا بەدەلى جاقسى ارنايى قىزمەتتەرگە عانا بەرىلگەن.

دەرەككوز: سentralasian

Abai.kz