2021 جىلدىڭ 24 شىلدە كۇنى قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق اپپاراتى مەن ۇكىمەت كەڭسەسى «مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ كەزەڭىندەگى وقۋشىلاردىڭ تاپسىرما جۇكتەمەسى مەن مەكتەپتەن تىس بەيىمدەۋ-باپتاۋ جۇكتەمەسىن جەڭىلدەتۋ تۋرالى شەشىمىن» جاريالادى.

شەشىمنىڭ تالابى بويىنشا، «مەملەكتتىك مەرەكەلەردە، دەمالىس كۇندەرى، قىستىق-جازدىق كانيكۋلداردا كۇندىز قوسىمشا ساباق بەرىلمەيدى، ول تەك دۇيسەنبى-جۇما كۇندەرى كەشكە جانە ساعات 2030-عا دەيىن قويىلۋى، ءارى ءاربىر ساباقتىڭ ۋاقىتى جارتى ساعاتتان اسپاۋى ءتيىس. 9-شى سىنىپقا دەيىنگىلەرگە جەتىلدىرۋ-باپتاۋ ساباعىن ۇسىناتىن مەكتەپتەن سىرتقى بەيىمدەۋ-باپتاۋ مەكەمەلەرى ەندىگارى اشىلمايدى، قازىرگىلەرى پايدا تابۋدى ماقسات ەتپەيتىن بولىپ قايتا تىركەلۋلەرى شارت».

وسىدان كەيىن-اق، ءبىلىم سالاسى اكتسيالارى ىركەس-تىركەس قۇلدىرادى دەيسىڭ... مىسالى، 26 شىلدەدە قىتايداعى ەڭ ءىرى بەيىمدەۋ-باپتاۋ مەكەمەسى «New Oriental Education & Technology Group-نىڭ» اكتسياسى بىردەن 31,42%-عا قۇلادى. قىزمەتكەرلەردى قىسقارتۋ، وقۋشىنىڭ اقشاسىن قايتارۋ، اتا-انالاردىڭ الاڭى، وقۋشىلاردىڭ كانيكۋلدا ۇيرەنشىكتى داعدىلارىنان اجىراپ، باعدارسىز قالۋى سىندى قىم-قيعاش قاربالاستار باستالدى دا كەتتى.

تۇسىندىرىلۋىنشە، شەشىمنىڭ ماقساتى – «مەملەكەت پەن ۇكىمەتتىڭ مەكتەپتەردىڭ ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيىن كوتەرۋ، مەكتەپتەن سىرتقى جەتىلدىرۋدى تارتىپكە كەلتىرۋ، مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ كەزەڭىندەگى تاپسىرما جۇكتەمەسى مەن مەكتەپتەن تىسقارعى ءبىلىم بەرۋ جۇكتەمەلەرىن جەڭىلدەتۋ» ءۇشىن جاساپ جاتقان كورىنەدى. قىتايدا جوو-عا ءتۇسۋدىڭ كىم-كىمنىڭ دە ءوز تاعدىرىنا بۇرىلىس جاساۋىنىڭ، سول ارقىلى ءتىپتى، تۇتاس اۋلەتتىڭ ومىرىنە ىقپال جاسايتىن تەتىگىنە اينالعانى، سوندىقتان دا اتا-انالاردىڭ بارىن سالىپ بالالارىن ەمتيحان سىناقتارىنان سۇرىنبەي وتۋگە سۇيرەۋى، بىرتەكتى الەۋمەتتىك اۋقىمعا ايلانىپ قالعانى بار.

ناتيجەدە، كوپشىلىكتىڭ وسى پسيحولوگيالىق-ومىرلىك قاجەتتىلىگىن ءداپ باسىپ، مەكتەپتەردىڭ قوسىمشا ساباقتار ۇيىمداستىرىپ تابىس تابۋى، بەيىمدەۋ-باپتاۋ مەكەمەلەرىنىڭ نەشە ءتۇرلى ءتاسىل ويلاپ تاۋىپ، ونى پايدا كوزىنە اينالدىرىپ العالى قاشان. پايدا تۇسەر جەرگە كاپيتالدىڭ ءۇيىر كەلەتىنى زاڭدىلىق. سونىمەن، ءبىلىم سالاسى تۋا ءبىتتى ميسسياسىن اتقارۋمەن قاتار، ءىرى يندۋسترياعا اينالعان-دى. قىتايدىڭ ەڭ ءىرى ينتەرنەت كاسىپورىندارىنىڭ ىشىندە اتالمىش سالا الىپتارىنىڭ دا اتى ءجيى كەزىگەتىنى سودان. مىسالى، 2020 جىلدىڭ قازانىندا «Yuanfudao» ونلاين ءبىلىم بەرۋ كومپانياسى 2,2 ملرد دوللار ينۆەستيتسيا تارتىپ، ەلدىڭ ينتەرنەت كومپانيالارى ىشىنەن ءبىر رەتتىك ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ ەڭ جوعارعى سوماسىن ورىنداعان.

پاندەميا كەسىرىنەن ونلاين وقىتۋ الدىعا شىققان 2020 جىلى، ءبىلىم سالاسىنا ينۆەستيتسيا تارتۋ تاريحتاعى ەڭ جوعارعى دەڭگەيگە جەتىپ (68 ملرد يۋان), 2019 جىلدان بىردەن 5 ەسە ۇلعايىپتى. «قىتاي كاسىپكەرلەرى» جۋرنالىنىڭ دەرەكتەۋىنشە، ەلدەگى بەيىمدەۋ-باپتاۋ مەكەمەلەرى 700 مىڭعا، ونداعى جۇمىس جاساۋشىلار سانى 10 ملن ادامعا جەتىپتى. مۇنشاما اۋقىم ءوز كەزەگىندە قكپ-نىڭ نازارىنان قاعىس قالماسى تۇسىنىكتى دە. ويتكەنى جاقىنعى ەكى جىلدان بەرى قكپ قارجى اعىمى مەن ينتەرنەت قۇدىرەتىنەن سەكەم الىپ قالعاندىعىن اڭعارتىپ الدى. ارقايسىسىنىڭ نەشە ءجۇز ميلليون كليەنتى بار جانە ولارعا قاتىستى ءتۇپسىز ينفورماتسيالار قورىنا يە، وراسان قارجىمەن ويناپ وتىرعان «Alibaba»، «Tencent»، «Uber»، «Meituan» سىندى ينتەرنەت الىپتارىن «مونوپوليانى شەكتەۋ، باسەكەلەستىكتى قامتاماسىز ەتۋ، قاداعالاۋدى كۇشەيتۋ، رەتكە كەلتىرۋ» ءتارىزدى جەلەۋلەرمەن تارتىپكە شاقىرىپ العاننان كەيىن، ەندى وزگە سالالارعا كوز تىگە باستاعانى بايقالادى.

سوندىقتان دا اتالعان شەشىمدە «مەكتەپ ساباقتارىمەن قاتىستى بەيىمدەۋ-باپتاۋ مەكەمەلەرىنىڭ كاپيتال نارىعىنا شىعىپ، ينۆەستيتسيا تارتۋىنا جاپپاي شەكتەۋ قويىلاتىندىعى، شەتەل كاپيتالىنىڭ ەندىگارى اكتسيانى تىزگىندەۋ نەمەسە اكتسيا يەلەنۋ جولىمەن بۇل سالاعا ەنۋىنىڭ قاتاڭ شەكتەلەتىندىگى» انىق.

بۇل سالانىڭ جاڭاعىداي قارجىلىق الەۋەتىن ايتپاعاندا، ونىڭ كوممۋنيستىك يدەولوگيا مەن تۇجىرىمداردان باسقالاي «بوتەن» ويلار مەن تانىم-تۇسىنىكتەردىڭ ەنىپ كەتۋىنىڭ ساڭىلاۋى ەكەندىگى، ءتىپتى دە، نازار اۋدارتۋعا ءتيىس. ويتكەنى، مەكتەپ قابىرعاسىنداعى قوسالقى دارىستەردەن وقۋشىلار جاڭا ادىستەمەلەرمەن بىرگە، جاڭا ينفورماتسيالارعا يە بولۋى، قىزىقتىرارلىق تىڭ ويلارعا قۇمارتۋى مۇمكىن عوي. ال مەكتەپتەن تىس مەكەمەلەردىڭ وقۋشىعا بەرەرى ونان دا كوپ. شىنتۋايتىنە كەلگەندە، قىتايلىق جاسوسپىرىمدەر سىرت الەم تۋرالى ەڭ العاشقى حابارلاردى، شەتەل ينفورماتسيالارىن، عالامشاردىڭ وزگە تۇكپىرلەرىندە نە بولىپ جاتقانىن، باسقا ەلدەگى قۇرداستارىنىڭ نەندەي قيالمەن ءومىر سۇرەتىنىن العاش وسى ارادان تابادى. بۇل كومپارتيانىڭ تۇپكىلىكتى مۇددەسى مەن مىزعىماستاي جاساعىسى كەلەتىن ۇستەمدىگىنە تۇپكىلىكتى جات دۇنيە. دەمەك، جەتكىنشەكتەردىڭ جاڭاشا يدەيالار قابىلداپ، وزگە كوركەم الەمنىڭ بارىنان حابار تاۋىپ كەتپەستىگىن كازىردەن قولعا الا باستاپتى. «وقۋشىلاردىڭ ۇستەمەسىن جەڭىلدەتۋدىڭ» مىنە، وسىنداي استارلى قاباتتارى دا بار. بۇل دا قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ قوعام مەن قوعامدىق ويدى شەڭگەلدەۋىنىڭ جاڭاشا ءتاسىلى-ءدۇر.

مۇقامەتحان قونارباي

Abai.kz