پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستان ستراتەگيالىق زەرتەۋلەر ينستيتۋتى الەۋمەتتىك-ساياسي زەرتتەۋلەر ءبولىمىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى سليامجار احمەتجاروۆ پرەزيدەنت جولداۋىندا ايتىلعان قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان بەس باستاما تۋرالى پىكىر ءبىلدىردى. بۇل Inform.kz-كە سالتەمە جاساپ Abai.kz حابارلايدى. 

«بيىل 1 قىركۇيەكتە قاسىم-جومارت توقاەۆ پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا قازاقستان حالقىنا جىل سايىنعى جولداۋىن جاريالادى. بۇل جولداۋدىڭ ەرەكشەلىگى – ونىڭ الەۋمەتتىك باعىتتا بولۋى. مەملەكەت باسشىسى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ەداۋىر بولىگىنىڭ ومىرىنە اسەر ەتەتىن بىرقاتار باستامالاردى اتاپ ءوتتى. ءبىرىنشى باستاما اياسىندا ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىن 42500 تەڭگەدەن 60000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتۋ ۇسىنىلدى. ەڭ تومەنگى جالاقى — كەز كەلگەن جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىققا مەملەكەت تاراپىنان الەۋمەتتىك كەپىل. سونىمەن قاتار، مەملەكەت تاراپىنان ەڭبەكاقى تولەۋدىڭ تومەنگى دەڭگەيىن بەلگىلەۋ جانە بارلىق جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ بۇل تالاپتى ورىنداۋىن باقىلاۋ ەڭبەكاقى تولەۋدىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىن قورعاۋعا ارنالعان. ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ءوسۋى قازاقستاننىڭ ىشكى تۇتىنۋ كولەمىن ۇلعايتادى جانە ءجىو وسۋىنە ىقپال ەتەدى»، - دەدى س. احمەتجاروۆ.

ەكىنشى جانە ءۇشىنشى باستامالار اياسىندا مەملەكەت باسشىسى بيزنەستى ءوز قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن وسىرۋگە ىنتالاندىرۋدىڭ «ۇتىمدى» شارالارىن ازىرلەۋدى جانە بيزنەسكە جيىنتىق جۇكتەمەنى 34%-دان 25%-عا دەيىن تومەندەتىپ، ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنان بىرىڭعاي تولەم ەنگىزۋدى تاپسىردى.

«قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندىق بيزنەس ءوز قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن اي سايىن بەس تولەم تولەۋگە مىندەتتى، ولار ءاربىر جالاقىنىڭ 34%-ىن قۇرايدى. اتاپ ايتقاندا، تولەمدەر تىزىمىنە جەكە تابىس سالىعى، زەينەتاقى جارناسى، الەۋمەتتىك سالىق، مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنا جارنا، الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا اۋدارىمدار كىرەدى. ءوز كەزەگىندە قر پرەزيدەنتىنىڭ ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنان جۇكتەمەنى ازايتۋ جونىندەگى ۇسىنىسى جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ «كولەڭكەدەن شىعۋىنا» ىقپال ەتەتىن بولادى. سونىمەن بىرگە، بارلىق تولەمدەردى بىرىڭعاي تولەمگە بىرىكتىرۋ قاجەتتى اۋدارىمداردى جۇزەگە اسىرۋ مىندەتىن ايتارلىقتاي جەڭىلدەتەدى»، - دەيدى ساراپشى.

ال ءتورتىنشى باستاما اياسىندا مەملەكەت باسشىسى ازاماتتىق قىزمەتشىلەردىڭ جالاقىسىن جۇيەلى تۇردە ارتتىرۋدى تاپسىردى. قازاقستاندا بارلىعى 1,2 ملن-عا جۋىق ازاماتتىق قىزمەتشى بار. ونىڭ ىشىندە 600 مىڭى – پەداگوگتار، دارىگەرلەر، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر ساناتى. تاعى 600 مىڭعا جۋىق ادام – وسى ۋاقىتقا دەيىن جالاقىسى كوتەرىلمەگەن بارلىق قىزمەت سالالارىنا ورتاق جۇمىسشىلار.

«ايتا كەتەيىك، جول كارتاسىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا بۇگىندە پەداگوگتاردىڭ ورتاشا ايلىق جالاقىسى 234 مىڭ تەڭگەگە، دارىگەرلەردىكى 320 مىڭ تەڭگەگە، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەردىكى 180 مىڭ تەڭگەگە، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىكى 267 مىڭ تەڭگەگە جەتتى. ەندى پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا سايكەس، جالاقىنى كوتەرۋ مادەنيەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە، مۇراعاتشىلارعا، كىتاپحاناشىلارعا، تەحنيكالىق قىزمەتكەرلەرگە، قورىقشىلارعا، جۇرگىزۋشىلەرگە جانە باسقالارعا دا قاتىستى بولادى. وسى ساناتتاعى قىزمەتكەرلەر جالاقىسىنىڭ 2022 جىلدان 2025 جىلعا دەيىن 20%-عا ءوسۋى ولاردىڭ قارجىلىق جاعدايىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى قسزي وكىلى.

سونىمەن بىرگە، بەسىنشى باستاما اياسىندا مەملەكەت باسشىسى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ بويىنشا حالىققا جەڭىل نۇسقالار بەرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋدى تاپسىردى. اتاپ ايتقاندا، حالىقتىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن كرەديت بەرۋ باعدارلاماسىن كۇشەيتۋ جۇرگىزىلەدى.

ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، «وتباسى بانكتىڭ» جيناق مەحانيزمدەرى ازاماتتاردى تۇرعىن ءۇي نەسيەسىن الۋ ءۇشىن دەپوزيتكە ۇنەمى جارنالار اۋدارۋعا ىنتالاندىرادى. «وتباسى بانك» جۇيەسى ارقىلى تۇرعىن ءۇي نەسيەسىن بەرۋ تۇرعىندارعا الدىن الا جوسپارلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

«جالپى، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىندا ايتىلعان باستامالارىن ىسكە اسىرۋ ەكونوميكانىڭ تەڭگەرىمدى ءوسۋىن قامتاماسىز ەتۋگە، ادام كاپيتالىنىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا، ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا جانە الداعى كەزەڭدە قازاقستاننىڭ جۇيەلى دامۋى ءۇشىن باسقا دا ماڭىزدى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەل ۇكىمەتىنىڭ الدىندا قر پرەزيدەنتىنىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا ەگجەي-تەگجەيلى ءىس-قيمىل جوسپارىن ازىرلەۋ مىندەتى تۇر. ءوز كەزەگىندە، پارلامەنت پەن ءماسليحات دەپۋتاتتارى جانە جۇرتشىلىق جولداۋ تارماقتارىنىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋى قاجەت»، - دەدى س. احمەتجاروۆ.

Abai.kz