سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 3171 0 پىكىر 19 مامىر, 2009 ساعات 12:07

باعيلا بايماعامبەتوۆا، ءماجىلىس دەپۋتاتى: ءبىز ەۋروپا قاقپاسىنا كىرۋ ارقىلى الەم ەلدەرىنىڭ ەسىگىن اشامىز

ەل بولىپ اتقارعان ەسەلى ەڭبەكتىڭ، ەلباسىنىڭ ساياسي بەدەلىنىڭ ارقاسىندا 2007 جىلى 30 قاراشادا مادريدتە وتكەن سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىندە قازاقستاننىڭ 2010 جىلى ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋى تۋرالى شەشىم شىعارىلعانى بەلگىلى. مىنە، سول كۇننەن باستاپ قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتتاعى جاڭا كەزەڭى باستالدى. مۇنى تەك ەۋروپا ەلدەرىنە باستالعان جول دەپ تۇسىنبەۋ قاجەت. ءبىز ەۋروپا قاقپاسىنا كىرۋ ارقىلى الەم ەلدەرىنىڭ ەسىگىن اشقالى وتىرمىز. سول ارقىلى كەلەشەكتە قازاقستاندى دۇنيەجۇزىنىڭ كوپتەگەن حالىقتارى وزىندىك سالت-ءداستۇرى، رۋحاني بايلىعى مول ەل رەتىندە تانىپ-بىلەتىنىنە ەشقانداي كۇمانىم جوق!
ەۋروپا قاقپاسىن قالاي اشۋىمىز كەرەك؟ ول ءۇشىن باعىت-باعدارىمىزدى ايقىنداپ الۋ قاجەت بولدى. سونىڭ ايعاعى رەتىندە قازاقستاندى ەۋروپانىڭ جەتەكشى ەلدەرىمەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك دەڭگەيىنە شىعارۋ ماقساتىندا 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان «ەۋروپاعا جول» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. بۇل باعدارلاما 2008 جىلى 29 تامىزداعى ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن بەكىتىلدى.

ەل بولىپ اتقارعان ەسەلى ەڭبەكتىڭ، ەلباسىنىڭ ساياسي بەدەلىنىڭ ارقاسىندا 2007 جىلى 30 قاراشادا مادريدتە وتكەن سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىندە قازاقستاننىڭ 2010 جىلى ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋى تۋرالى شەشىم شىعارىلعانى بەلگىلى. مىنە، سول كۇننەن باستاپ قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتتاعى جاڭا كەزەڭى باستالدى. مۇنى تەك ەۋروپا ەلدەرىنە باستالعان جول دەپ تۇسىنبەۋ قاجەت. ءبىز ەۋروپا قاقپاسىنا كىرۋ ارقىلى الەم ەلدەرىنىڭ ەسىگىن اشقالى وتىرمىز. سول ارقىلى كەلەشەكتە قازاقستاندى دۇنيەجۇزىنىڭ كوپتەگەن حالىقتارى وزىندىك سالت-ءداستۇرى، رۋحاني بايلىعى مول ەل رەتىندە تانىپ-بىلەتىنىنە ەشقانداي كۇمانىم جوق!
ەۋروپا قاقپاسىن قالاي اشۋىمىز كەرەك؟ ول ءۇشىن باعىت-باعدارىمىزدى ايقىنداپ الۋ قاجەت بولدى. سونىڭ ايعاعى رەتىندە قازاقستاندى ەۋروپانىڭ جەتەكشى ەلدەرىمەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىك دەڭگەيىنە شىعارۋ ماقساتىندا 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان «ەۋروپاعا جول» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. بۇل باعدارلاما 2008 جىلى 29 تامىزداعى ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن بەكىتىلدى.
اتالعان باعدارلامادا قازاقستاننىڭ ەۋروپا مەملەكەتتەرىمەن ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋ بىرنەشە باعىتتار بويىنشا كورسەتىلگەن. ونىڭ ىشىندە تەحنولوگيالىق، ەنەرگەتيكالىق، كولىك سالاسىندا، تەحنيكالىق رەتتەۋ جانە مەترولوگيا سالاسىندا، ساۋدا-ەكونوميكالىق، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋدا دامىعان ەلدەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، جۇمىستار اتقارۋ ماقساتى كوزدەلگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2010 جىلى ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساۋ قاراستىرىلعان.
باعدارلامانىڭ ماقساتى قازاقستاننىڭ ەۋروپا ەلدەرىمەن تەك قانا ساياسي-ەكونوميكالىق باعىتتا قارىم-قاتىناس جاساۋىمەن شەكتەلمەيدى. ەل حالقىن ەۋروپالىق ستاندارتتارعا سايكەس كەلەتىن ساپالى مەديتسينالىق كومەك قىزمەتىمەن قامتۋ، ونىڭ ىشىندە مەديتسيناعا ەۋروپالىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن باسقارۋ ينفراقۇرىلىمىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، اۋرۋلارعا (جۇرەك-قان تامىرلارى، ونكولوگيالىق اۋرۋلار، قۇرت اۋرۋى، گەپاتيت، ادامنىڭ قورعانىش تاپشىلىعىنىڭ ۆيرۋسى جۇقتىرىلعان قورعانىش تاپشىلىعىنىڭ بەلگىسى جانە باسقالارى) دياگنوستيكا قويۋدىڭ، ەمدەۋدىڭ جانە ول اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋدىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ، قان دايىنداۋ، ءدارى-دارمەككە قول جەتكىزۋ جانە ولاردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ، قۇنارلى تاماقتانۋدىڭ ستاندارتتارىن ەنگىزۋ، كادر رەسۋرستارى جۇيەسىن دامىتۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋلەردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنە قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدى باعىت ەكەنى جازىلعان.
وسى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتۋعا باعىتتالعان بىرلەسكەن ءىس-شارالار مەن جوبالاردى جۇرگىزۋ، سونداي-اق ۇلتتىق مەديتسينالىق حولدينگتى، ءبىلىم بەرۋ، عىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىن جانە ۋنيۆەرسيتەت كلينيكالارىن باسقارۋدىڭ وسى زامانعى تاسىلدەرىن جاساۋ، كوپجاقتى بايلانىستاردى كەڭەيتۋگە ىقپال ەتۋ، تۇرعىندارعا ساپالى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدە ەۋروپالىق تاجىريبەنى زەردەلەۋ قاجەت.
باستاۋىش، نەگىزگى ورتا، جالپى ورتا، تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ سالالارىندا، جوعارى ءبىلىم سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدا، ستۋدەنتتەردى جانە پروفەسسور-وقىتۋشى قۇرامىن الماسۋدا، ونىڭ ىشىندە «Erasmus Mundus» جانە «تەمرUS» باعدارلامالارى اياسىندا، سونداي-اق ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىمەن ەكىجاقتى شارتتار نەگىزىندە ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ كوزدەلىپ وتىر.
ەلىمىزدى شەتەلگە تانىتۋدا پارلامەنت تە اتسالىسىپ وتىر. وسى ورايدا 21-22 مامىر كۇندەرى قازاقستان پارلامەنتىنىڭ ءماجىلىسى «قازىرگى قازاقستان جانە «ەۋروپاعا جول» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. جىل باسىنان بەرى قاراي ماجىلىستە دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ كەلەدى. شەتەلدىڭ كوپتەگەن پارلامەنتشىلەرى، ساياساتكەرلەرى مەن بەدەلدى ساراپشىلارى قاتىسادى دەپ كۇتىلىپ وتىر.
شەتەلدىكتەردى ءبىزدىڭ ەلدىڭ ساياسي دامۋداعى جاڭا باستامالارى، قارجى داعدارىسىنا قارسى ەكونوميكاداعى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان ءىس-شارالارى قىزىقتىرادى. كوپتەگەن شەتەل ازاماتتارى بۇگىنگى تاڭدا قازاق ەلىن بىلەدى، ساياسي-ەكونوميكالىق، دەموكراتيالىق دامۋىنان حابارلارى بار. وزگە ەلدەردىڭ پارلامەنتشىلەرى قاسىمىزعا كەلىپ، «و، قازاقستان! قازىرگى جاعدايلارىڭىز قالاي؟ قانداي جاڭا باستامالارىڭىز بار دەپ سۇرايدى. شەتەلدىك ارىپتەستەرىم قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتى وتە جاقسى بىلەدى.  ەلباسىنىڭ باستامالارى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى بويىنشا، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قىزمەتى ارقىلى الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىنە جان-جاقتى تاراپ وتىر. سوندىقتان دامىعان ەلدەردىڭ ساراپشىلارى ەلباسىمىز ن.نازارباەۆتى قارجى داعدارىسىنا قارسى كۇرەستىڭ مەنەدجەرى دەپ اتايدى. مەن مۇنى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تىكەلەي تاپسىرماسى بويىنشا ءبىزدىڭ ەلدەگى جەدەل اتقارىلىپ جاتقان قارقىندى ىستەردىڭ ناتيجەسى دەپ بىلەمىن.
شەتەلدىك پارلامەنتشىلەر 2010 جىلى قازاقستاننىڭ ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋىنە قاتىستى ماسەلەنى كوبىرەك قوزعايدى. قازاقستانعا ۇلكەن سەنىم ارتىپ وتىرعاندارىن جەتكىزدى. ەۋروپالىق جانە ازيالىق ەلدەردىڭ پارلامەنتتەرىنەن كەلگەن دەپۋتاتتار ەقىۇ-عا توراعالىق ەتكەن كەزدە قازاقستان ەسىرتكىگە قارسى كۇرەس، ايەلدەر مەن بالالاردى ساتۋعا تىيىم سالۋ جونىندەگى ماسەلەلەردى رەتكە كەلتىرۋگە اتسالىسادى دەگەن سەنىمدەرى بار ەكەنىن ءمالىم ەتتى.
شەتەلدىكتەر كەزدەسكەن كەزدە استانانىڭ دامۋى جونىندە قىزىعا سۇرايدى. ەلوردانىڭ 5-10 جىلدىڭ ىشىندەگى جەدەل قارقىنمەن دامۋىن جوعارى باعالايدى. ەلدىڭ العا باسۋى، قالالارىمىزدىڭ دامۋى حالىقتىڭ رۋحاني، مادەني دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋىنە، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا الىپ كەلدى. وركەنيەتكە باستاعان ەلدىڭ تۇرعىندارى دا پاراساتتى بولۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىن.
ءبىر عانا مىسال، ەلىمىزدىڭ ءبىلىمدى جاستارى ءۇشىن «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ ءرولى وتە زور. مۇنداي باعدارلاما بارلىق ەلدە بىردەي جوق. كورشىلەس ەلدەر «بولاشاق» باعدارلاماسى سەكىلدى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ تاجىريبەمىزدى الىپ جاتىر. مەملەكەتىمىز ءوزىنىڭ تالانتتى جاستارىن شەتەلدىڭ ەڭ وزىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىتىپ، قازاقستانعا كەلىپ قىزمەت جاساۋى ءۇشىن وسىنداي باعدارلامانى قابىلدادى. ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن جۇزەگە اسقان وسى «بولاشاق» باعدارلاماسى نەگىزىندە مىڭداعان جاستار ءبىلىمىن جەتىلدىرۋدە. العاشقى بۋىندارى ەلگە كەلىپ، قىزمەتكە ارالاسىپ كەتتى. كەلەسى تولقىندارى ەلگە ورالىپ، مەملەكەتتىك ماڭىزدى قىزمەتتەردى اتقارعان كەزدە ەلىمىزدىڭ دامۋىنا ولار دا وزدەرىنىڭ قوماقتى ۇلەسىن قوسادى دەگەن سەنىمىمىز مول. ەلدىك ماقساتىمىزدىڭ جولىندا حالىقتىڭ ىنتىماعى مەن ەرەن ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا، ەلباسىنىڭ سىندارلى ساياساتىنىڭ باستاۋىمەن اسقارالى اسۋلاردى باعىندىراتىنىمىزعا كامىل سەنىمدىمىن.

 

 

دايىنداعان ايباتىر سەيتاق، استانا
«ايقىن» گازەتى 18.05.2009 جىل

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1479
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3253
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5467