تاريحقا قاراپ وتىرسا قازاقتى تىلىنەن، سول ارقىلى ءدىلى مەن دىنىنەن، ءداستۇرى مەن بولمىسىنان ايىرىپ بارىپ قۇلىنا اينالدىرۋ ساياساتىن رەسەي كەمى ەكى عاسىر بويىندا جۇرگىزىپ كەلەدى. ونىسى ءبىرتالاي جەمىس بەردى دە. اتاپ ايتقاندا، 1820-1900 جىلدار ارالىعىندا قازاق ءوز جەرىنەن قۋىلىپ ونىڭ شۇرايلى القاپتارىن ورىس مۇجىقتارى مەن اسكەري جاساقتارى - كازاكتار يەلەندى. 1900-1917 جىلداردا قازاق دالاسى رەسەي يمپەرياسىنىڭ قۇرامىندا جاپپاي وتارلاندىرۋ مەن ورىستاندىرۋعا ۇشىرادى. 1917-1930 جىلداردا قازاق حالقىنىڭ رۋحاني ساعى - رۋحاني كوشباسشىلارى ءتۇپ-تامىرىمەن جويىلدى. 1930-جىلداردا ستالين مەن گولوششەكين ۇيىمداستىرعان اشارشلىلىق قازاقتىڭ جارتىسىنا جۋىعىن جالمادى. 1940-1950 جىلدارى قازاقتا قالعان ەركەك كىندىنىڭ ءبىر ميلليونى رەسەي-گەرمان سوعىسىنا ايدالىپ، جارتىسى قايتپادى. 1960-جىلدارى سىرتتان كەلگەن ميگراتسيا ناتيجەسىندە قازاق بالاسى ءوز وتانىندا 30 پايىزعا دا جەتپەي ۇلتتىق ازشىلىققا اينالدى. 1970-جىلدارى ورىستاندىرۋ ناۋقانى شەگىنە جەتىپ، دۇرىس ءبىلىم، عىلىم، قىزمەت، كارەرا تەك ورىس تىلىنە بايلاندى. ماسەلەن، ول كەزدەگى ەل استاناسى - الماتىدا بولعانى ەكى-اق قانا قازاق مەكتەبى قالدى. 1980-جىلدارى قازاق جاستارى اشىنىپ الاڭعا شىقپاسا، ونىڭ ارتى رەسەي-سوۆەت يمپەرياسىنىڭ كۇيرەۋىنە الىپ كەلمەسە نە بولار ەدى!؟ قۇداي ونداپ جولىمىز بولدى. قازىر ەگەمەن ەل بولعانىمىزعا 30 جىل تولدى. قانشاما كۇشەنسە دە رەسەي قازاقتى تىلىنەن، ال ونىمەن قوسا تابيعاتىنان ايىرا المادى. ايتپاعىم، كەك قايتارۋ ەمەس مۇلدە، ازىرشە تاعدىردىڭ وسى وزبىرىنا قاراماستان تاريحى كەمى ەكى مىڭ جىلمەن سانالاتىن ۇلتى قازاق، تەگى - تۇركى بالاسىنىڭ ومىرشەڭدىگى. ەندەشە دەگەنىمىزدى جاساي بەرەيىك. ونىڭ ىشىندە قازاق ءتىلىن اسقاقتاتۋ تۇرعىسىنان. بۇل دەگەن - زامان زاڭدىلىعى جانە ونىمەن كەلىسپەيتىندەر كەم دەگەندە ايانىشقا لايىق.

راسۋل جۇمالى

Abai.kz