قازاقستان-رەسەي: كەزدەسۋلەر دە، كۇدىك تە كوبەيدى
وتكەندە بەلگىلى ساياساتكەر سانجار بوقاەۆ ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا ءوزىنىڭ كەزەكتى ساياسي شولۋىن جاريالاعان. وندا ساراپشى سوڭعى جىلدارى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى بايلانىستىڭ تىم جاقىنداسىپ كەتكەنى جايلى ءوز پىكىرىن ايتادى.
«وسى بيىل، ون ايدىڭ ىشىندە رەسەي مەن قازاقستان باسشىلارى 19 مارتە كەزدەسىپ نەمەسە تەلەفون ارقىلى سويلەسكەن ەكەن. بۇرىن ونداي تىعىز قارىم-قاتىناس بولعان ەمەس»، - دەيدى ساياساتكەر.
سونىمەن قازاقستان پرەزيدەنتى رەسەيدىڭ ءتۇرلى لاۋازىمداعى شەندىلەرىمەن نەشە مارتە كەزدەسۋ وتكىزدى؟ وندا قانداي ماسەلەلەر ءسوز بولدى؟ ءبىز اقوردانىڭ رەسمي سايتىنا شولۋ جاسادىق. ەكى جاقتى جيىنداردىڭ ەڭ ماڭىزدىلارىنا توقتالدىق. قاراڭىز:
جىل باسىنان بەرى قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا 8 وفلاين، 2 ونلاين جيىن وتكەن ەكەن.
11 قازاندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆتى قابىلدادى. بۇل س.لاۆروۆتىڭ نۇر-سۇلتان قالاسىنا ەكىنشى جۇمىس ساپارى. كەزدەسۋدە اۋعانستانداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن حالىقارالىق كۇشتى جۇمىلدىرۋ جانە قازاقستان تاراپىنان اۋعان ەلىنە كورسەتىلىپ وتىرعان گۋمانيتارلىق كومەك شارالارى تۋرالى ايتىلدى. قازاقستان پرەزيدەنتى ازياداعى قاۋىپسىزدىك، جانجالداردىڭ الدىن الۋ جانە بەيبىتشىلىكتى قولداۋ ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ ۇجىمدىق تاسىلدەرىن پىسىقتاۋ ءۇشىن كەڭەس جۇمىسىنىڭ العا باسۋىنا رەسەيدىڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن اتاپ ءوتتى.
بيىل 8 ساۋىردەگى رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترىمەن ءبىرىنشى كەزدەسۋدە قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستانعا ۆاكتسينانىڭ قوسىمشا بولىگىن جىبەرۋ ماسەلەسىنە قولداۋ كورسەتكەنى ءۇشىن ۆلاديمير پۋتينگە ريزاشىلىعىن بىلدىرە وتىرىپ، عارىش سالاسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى ودان ءارى دامىتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاعان بولاتىن. ءوز كەزەگىندە س.لاۆروۆ:
«يۋ.گاگاريننىڭ عارىشقا ۇشقانىنا 60 جىل تولۋىن اتاپ وتەمىز. بۇل – ءبىزدىڭ عارىشتى بەيبىت يگەرۋگە قوسقان ورتاق ۇلەسىمىز. بايقوڭىرداعى ءبىزدىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىمىزدى ودان ءارى وركەندەتۋ جانە قازاقستاننىڭ عارىشتىق الەۋەتىن دامىتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن جۇمىستارىمىز قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر»، – دەگەن ەدى.
3-ءشى قىركۇيەك كۇنى مەملەكەت باسشىسى VI شىعىس ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ پلەنارلىق ونلاين ماجىلىسىنە قاتىستى. جيىندا ق.توقاەۆ: «قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋ كەرەك»، - دەپ باسىپ ايتتى.
ءدال وسى جيىندا قازاقستان ۇكىمەتى رەسەيدىڭ سبەر كومپانيالار توبىمەن كەلىسىم جاساسىپ، «ەلەكتروندى ۇكىمەت» (eGov) پلاتفورماسىن جاسايتىن بولىپ كەلىستى. ساراپشىلار بۇل كەلىسىمدى «قازاقستاندى تسيفرلىق تاۋەلسىزدىكتەن ايىرۋ كەلىسىمى»، - دەپ باعالادى. قوعام بەلسەندىلەرى مەن ساراپشىلار اتالعان كەلىسىسمگە قارسىلىق بىلدىرۋدە.
30 قىركۇيەكتە وتكەن قازاقستان مەن رەسەيدىڭ XVII وڭىرلىك ىنتىماقتاستىق ونلاين فورۋمىندا ۆ.پۋتين: «قازاقستان اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالسا، رەسەي ءوز تاراپىنان كومەك قولىن سوزۋعا، قازاقستاندىق مامانداردى وسى سالاعا باۋلۋعا ءازىر»، - دەپ سويلەدى.
فورۋمدا ق.توقاەۆ: «قازاقستاندا 7500-دەن استام رەسەيلىك جانە 3500-گە جۋىق بىرلەسكەن كاسىپورىن تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ىنتىماقتاستىق ورناتقان ۋاقىتتان بەرى فورۋم اياسىندا 200-گە جۋىق كەلىسىم مەن شارتقا قول قويىلدى. وسى كەزەڭدە تاۋار اينالىمى 3,5 ەسەگە ءوسىپ، 19 ميلليارد دوللارعا جەتتى. رەسەيدەن تارتىلعان تىكەلەي ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى سوڭعى 15 جىلدا 16 ميلليارد دوللاردان استى. رەسەيگە سالىنعان قازاقستاندىق ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى 4,5 ميلليارد دوللارعا جۋىقتادى», - دەپ مالىمدەدى.
قازاقستان پرەزيدەنتى 21 قاڭتار كۇنى رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى الەكسەي بوروداۆكيندى ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋگە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن II دارەجەلى «دوستىق» وردەنىمەن ماراپاتتادى.
«ءسىز حالىقارالىق قاتىناستار ماسەلەلەرى بويىنشا بىلىكتى مامان رەتىندە ديپلوماتيالىق ورتالاردا تانىمالسىز. رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى رەتىندە مەملەكەتتەرىمىز اراسىنداعى دوستىقتىڭ تۇراقتى بولۋىنا، ماڭگىلىك سيپات الۋىنا زور كۇش سالىپ كەلەسىز. ءسىزدىڭ اتقارعان ۇلكەن ءارى اۋقىمدى جۇمىسىڭىز ءۇشىن ريزاشىلىق بىلدىرەمىز. سونىمەن قاتار ءسىز جاقىندا عانا جەكە ومىرىڭىزدەگى ەلەۋلى مەرەيتويلىق داتانى اتاپ ءوتتىڭىز. بۇل – كەرەمەت مەرەيتوي. اتالعان ماراپات تا وسى ايتۋلى وقيعاعا وراي بەرىلىپ وتىر، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
ال، 8 ماۋسىم كۇنى رەسەي پرەزيدەنتى ءبىزدىڭ ەلدىڭ پرەمەر-ءمينيسترى اسقار ءماميندى «دوستىق» وردەنىمەن ماراپاتتادى. وردەن ا. مامينگە عىرىش كەڭىستىگىن زەرتتەۋ جانە پايدالانۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا، حالىقتار اراسىنداعى دوستىقتى نىعايتۋعا قوسقان زور ۇلەسى ءۇشىن بەرىلدى.
ايجان تەمىرحان
Abai.kz