شىمكەنت قالاسىندا ونەركاسiپتi كەشەندi دامىتۋدىڭ ۇلگiسi سانالاتىن «ورداباسى» يندۋستريالدى ايماعىنىڭ ديرەكتورى، شىمكەنت قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى نۇرعازى بۇحارباەۆ ىرگەلى ونەركاسىپتىڭ ايماقتاعى سالانىڭ زور مۇمكiندiكتەرi مەن جەتiستiكتەرi جونiندە ءبىزدىڭ تىلشىمىزبەن تومەندەگىدەي وي بولىسەدى.

- نۇرعازى باقتىبايۇلى، قازاقستان ۇكiمەتi ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتاردى قۇرۋ ارقىلى بەلسەندi جۇمىس جۇرگiزۋ ءۇشiن ەلiمiزدiڭ 13 وڭiرiندە يندۋستريالدى ايماق اشۋدى قولعا العانى بەلگiلi. ايتىڭىزشى، بۇل شىن مانiندە ناتيجەلiلiگiن كورسەتتi مە؟

شىمكەنت قالاسىندا ونەركاسiپتi كەشەندi دامىتۋدىڭ ۇلگiسi سانالاتىن «ورداباسى» يندۋستريالدى ايماعىنىڭ ديرەكتورى، شىمكەنت قالالىق ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى نۇرعازى بۇحارباەۆ ىرگەلى ونەركاسىپتىڭ ايماقتاعى سالانىڭ زور مۇمكiندiكتەرi مەن جەتiستiكتەرi جونiندە ءبىزدىڭ تىلشىمىزبەن تومەندەگىدەي وي بولىسەدى.

- نۇرعازى باقتىبايۇلى، قازاقستان ۇكiمەتi ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتاردى قۇرۋ ارقىلى بەلسەندi جۇمىس جۇرگiزۋ ءۇشiن ەلiمiزدiڭ 13 وڭiرiندە يندۋستريالدى ايماق اشۋدى قولعا العانى بەلگiلi. ايتىڭىزشى، بۇل شىن مانiندە ناتيجەلiلiگiن كورسەتتi مە؟

- ەگەر ۇكiمەت يندۋستريالدى ايماقتاردى دامىتۋ iسiنە باسا ءمان بەرسە، ونىڭ ناتيجەلiلiگiنەن كۇماندانۋعا بولمايدى. ەلiمiزدە قۋاتتى ەكونوميكانى جولعا قويۋ ءۇشiن الدىمەن وعان جاقسى جاعداي جاسالۋى تيiس. يندۋستريالدى ايماقتار وسىنداي ماقساتتا قۇرىلدى جانە بۇل جەتكiلiكتi دەڭگەيدە قوردالانعان ماسەلەلەردi شەشۋگە مۇمكiندiك بەرەدi. سونداي-اق، ەلباسى ن.ءا. نازارباەۆ ايتىپ وتكەندەي، يندۋستريالدى ايماقتار ونەركاسiپتi جاڭعىرتۋدا جەتەكشi ءتاسiل بولىپ سانالادى. بiرiنشiدەن، مۇنداي ايماقتاردى دامىتۋ ارقىلى ءوڭiردiڭ ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا سالۋعا جول اشىلادى جانە ايماقتارداعى ونەركاسiپتەن تۇسەتiن تابىستىڭ جوعارى مەجەسiن قامتاماسىز ەتەدi. ەكiنشiدەن، كاسiپكەرلiكتi قولداۋ iسi قارقىندى جۇرگiزiلiپ جاتقان وڭiردەگi  وسىنداي ايماقتاردى تاڭداعان ونەركاسiپ يەلەرi ينفراقۇرىلىم رەسۋرستارىن جۇرگiزۋدەگi شىعىندارىن دا ازايتادى. بiزدiڭ وبلىسىمىز وسى باعىتتا جۇمىس جۇرگiزiپ جاتقان بiردەن-بiر ءوڭiر. ۇشiنشiدەن، اەا قۇرۋ ونەركاسiپتi ىنتالاندىرۋ iسiنە اسەر ەتەدi. Iشكi نارىقتا تاۋارلاردى ينتەگراتسيالاۋعا مۇمكiندiك بەرەدi, سونىمەن قاتار قوسىمشا جۇمىس ورىندارى دا اشىلادى. ناتيجەسiندە بiز قوسىمشا ينۆەستيتسيا تارتۋ ارقىلى جوعارى ساپالى، باسەكەگە قابiلەتتi ونەركاسiپ ونiمدەرiن جاساپ شىعارامىز، وزىق تەحنولوگيالاردى يگەرەمiز. سونداي-اق، يندۋستريالدى ايماقتار ءوڭiردiڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرiن دە شەشۋگە ىقپال ەتەدi. بۇل دەگەنiمiز، ونەركاسiپ ورىندارىن قالانىڭ شەتكi بولiگiندە ورنالاستىرۋ ارقىلى  حالىق كوپ شوعىرلانعان جەردەگi  اۋانىڭ لاستانۋىنان ساقتاندىرۋ بولىپ تابىلادى. قازiرگi تاڭدا ەلiمiزدە بiرنەشە يندۋستريالدى ايماقتار جۇمىس iستەپ جاتىر جانە ولار ناقتى ناتيجە كورسەتiپ جاتىر دەۋگە نەگiز بار.

- وبلىس ورتالىعىندا «وڭتۇستiك» جانە «ورداباسى» يندۋستريالدى ايماعى جۇمىس iستەۋدە. «ورداباسىنىڭ» وزiندiك ەرەكشەلiگi نەدە؟

- ماسەلەن، «ورداباسىنىڭ» جەر اۋماعى  143 گەكتاردى قۇرايدى جانە بiرنەشە بولiككە بولiنگەن، ينفراقۇرىلىمىمەن عيماراتتار، كەڭسەلiك مەكەنجايلار قاراستىرىلعان. قازiرگi تاڭدا بiزدiڭ ايماقتىڭ 200 جەكە قىزمەتكەرi كەلگەن ادامدارعا ءوندiرiستiڭ تيiمدi شارتتارىن ۇسىنۋعا قىزمەت كورسەتەدi. ايماقتىڭ باسىم باعىتى  ماشينا قۇراستىرۋ، حيميالىق ونەركاسiپ، تۇرمىستىق تەحنيكا مەن ساۋدا قۇرال-جابدىقتارىن جاساۋ بولىپ سانالادى. مۇندا كەلگەندەر كوممۋنيكاتسيا ماسەلەسiنە باس قاتىرمايدى، سۋ، جارىق، گاز، جىلۋ جانە جەكە ءورت ءسوندiرۋ ءبولiمi بار. بۇدان بولەك، بiزدiڭ ايماق وبلىستاعى iرi لوگيستيكالىق ورتالىق بولىپ تابىلادى. «ورداباسىداعى» كوممۋنالدىق قىزمەت قۇنى شىمكەنتكە قاراعاندا 30 پايىز ارزان. ماسەلەن بiر كيللوۆات ەلەكتر ەنەرگياسى 9 تەڭگە تۇرادى، بۇل قالادا 16 تەڭگەنi قۇرايدى. مiنە، وسىنداي تيiمدi جاعداي جاساۋ ارقىلى بiزدiڭ ايماقتا قانشاما ءوندiرiس ورىندارى iسكە قوسىلىپ، جۇمىس iستەپ جاتىر. ءوز كەزەگiندە اتقارىلعان جۇمىستار ءوز ناتيجەسiن بەرۋدە. بiزدە جەردi جالعا الۋ قۇنى دا بiرشاما ارزان. ءوندiرiس قىزمەتكەرلەرiنە ارنالعان جاتاقحانا، اسحاناعا ارنالعان عيماراتتار دا قاراستىرىلعان.  ايتپاقشى، جوبا iسكە قوسىلعاننان باستاپ العاشقى تاۋار شىققانعا دەيiنگi مەرزiم ەكi ايدان كەم ەمەس. جالپى ايتقاندا، iسiن وركەندەتەمiن دەگەن ادامعا مۇندا  بارلىق جاعداي جاسالعان.

- بۇگiنگە دەيiن قانداي ءوندiرiس ورىندارى iسكە قوسىلدى؟

- قازiر يندۋستريالدى ايماقتا 1300 ادام جۇمىس iستەيتiن 30 كاسiپورىن iسكە قوسىلعان. ماشينا قۇراستىرۋ، مەتاللكونسترۋكتسيا ونەركاسiبi, اۆتوكولiكتەردiڭ اينەكتەرi, پلاستيكالىق تەرەزەلەر، پۆح  ونiمدەرi, قۇرىلىس ماتەريالدارى، موتور مايلارى، ەنەرگيا ۇنەمدەگiش لامپالار، تiپتi جىلىجاي شارۋاشىلىعىنا قاجەتتi قۇرال-جابدىقتار شىعارىلۋدا. كەلەشەكتە ايماقتا بەس مىڭ ادام جۇمىس iستەيتiن جۇزگە جۋىق كاسiپورىنداردى iسكە قوسۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بiزدiڭ ماقساتىمىز  كاسiپكەرلەرگە كورسەتiلەتiن قىزمەت ساپاسىن جەتiلدiرۋ جانە ولاردىڭ ناتيجەلi جۇمىس iستەۋiن باقىلاۋ. 2011 جىلى تاۋارلاردىڭ جۇك اينالىمى 2929 ۆاگوندى، ياعني 203074 توننانى قۇرادى. قوسىمشا پايدالانىلماعان جەرلەردi يگەرۋ ارقىلى جاڭا كاسiپورىندار اشىلىپ، ناتيجەسiندە 3000 ۆاگونعا، ياعني 300 مىڭ توننا ءتۇرلi ونiمدەرگە ۇلعايتىلدى. بۇگiنگi تاڭدا «ورداباسى» يندۋستريالدى ايماعىنان وندiرiلەتiن تاۋارلار الىس-جاقىن شەتەلدەرگە جونەلتiلۋدە. جۋىق ارادا بiز تۇركيانىڭ «Ostim» ونەركاسiپ ايماعىمەن بiرلەسiپ قازاق-تۇرiك ايماقتىق ءوندiرiس ورتالىعىن قۇرۋ جوباسىنا دايىندىق ۇستiندەمiز. بۇل تۇركيا، ەگيپەت، يراك، سولتۇستiك افريكا، وڭتۇستiك-شىعىس ازيا ەلدەرiندەگi يندۋستريالىق زونالارىندا دامىعان جوبا. مۇنداي سەرiكتەستiك بiزدiڭ وڭiردەگi ءارتۇرلi باعىتتاعى جوعارى تەحنولوگيالى ونەركاسiپتiڭ ەسەبiنەن  يندۋستريالدى سەكتوردىڭ دامۋىنا زور مۇمكiندiك بەرەدi.

- دەمەك، سiز شىمكەنتتiڭ ونەركاسiپتi جاڭعىرتۋ iسiندە كوشباسشى بولا الاتىنىنا سەنiمدiسiز عوي؟

- نەگە بولماسىن! بiزدiڭ قالامىزدىڭ گەوگرافيالىق جاعىنان تيiمدi ورنالاسۋى، ونىڭ ەۋرازيانىڭ ورتالىعى بولۋى ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستاردىڭ دامۋىنا ۇلكەن سەپتiگiن تيگiزەدi. تiپتi, شىمكەنت iرi ترانزيتتiك جولداردىڭ تورابىندا تۇر. ونىڭ ۇستiنە، وزبەكستان، قىرعىزستان ەلدەرiمەن شەكارالاس بولۋ كورشi ەلدەردiڭ نارىعىنا ءونiم وتكiزۋ ماسەلەسiندە ايتارلىقتاي قارجىلىق شىعىن ورىن المايدى. بۇدان بولەك، قازاقستان ەكونوميكانىڭ الىبى  - قىتايمەن شەكارالاس. سوندىقتان، شىمكەنت   مۇنداي سەرiكتەستiككە، ءونiم شىعارۋ مەن وتكiزۋ iسiنە وتە ىڭعايلى مارە الاڭى ءۇشiن زور مۇمكiندiك بولىپ تابىلادى.

سۇحباتتاسقان - ەرعالي قايىركەن