سەمەيدەگى بارلىق مەكەمە، ۇيىم قىزمەتكەرلەرى قاتىسقان كەڭەستە قالا اكىمى ايبەك كارىموۆ ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك جاڭعىرتىلۋى: جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا قاراي جيىرما قادام» اتتى ماقالاسىن كەڭىنەن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.

- وسى ماڭىزدى ساياسي قۇجاتتا ەلباسى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاڭعىرتۋ ۇلگىسىن كەڭىنەن ايتتى. ەلىمىزدەگى الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا بايلانىستى بولماق، - دەدى قالا باسشىسى.

ەلىمىزدە ەڭبەك ەتۋگە تولىق جاعداي بار. ەلباسى ماقالاسىندا وسىنى تۇسىندىرە كەلە باستى پروبلەمالاردى كورسەتىپ، ونى شەشپەي ەلىمىز العا كەزەكتى قادامىن جاساي المايتىنىن دايەكتى تۇردە دالەلدەگەن. پرەزيدەنت ەل ازاماتتارىنىڭ جەڭىل اقشا تاۋىپ، وعان تابىنۋدىڭ تامىر جايعانىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، باسا نازار اۋدارىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسى الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدىڭ تۇتاس ۇلگىسىن ازىرلەۋدى ۇسىنادى. قۇقىقتىق ساۋاتتىلىقتىڭ، رۋحاني-ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردىڭ جوعارى دەڭگەيى بار. الەۋمەتتىك بەرەكە ادامداردىڭ دامۋىنسىز، تولىسقان قوعامنىڭ قالىپتاسۋىنسىز بولۋى مۇمكىن ەمەس.

- ولاي بولسا، الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋ - ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءۇشىن قازىر شىنىمەن قاجەت جانە ءبىز پرەزيدەنتىمىزدىڭ وسى يدەيالارىن ءارى قاراي دامىتۋعا جانە ىسكە اسىرۋعا بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى سالۋىمىز كەرەك، - دەدى قالا اكىمى.

سەمەيدەگى بارلىق مەكەمە، ۇيىم قىزمەتكەرلەرى قاتىسقان كەڭەستە قالا اكىمى ايبەك كارىموۆ ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك جاڭعىرتىلۋى: جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا قاراي جيىرما قادام» اتتى ماقالاسىن كەڭىنەن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.

- وسى ماڭىزدى ساياسي قۇجاتتا ەلباسى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاڭعىرتۋ ۇلگىسىن كەڭىنەن ايتتى. ەلىمىزدەگى الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا بايلانىستى بولماق، - دەدى قالا باسشىسى.

ەلىمىزدە ەڭبەك ەتۋگە تولىق جاعداي بار. ەلباسى ماقالاسىندا وسىنى تۇسىندىرە كەلە باستى پروبلەمالاردى كورسەتىپ، ونى شەشپەي ەلىمىز العا كەزەكتى قادامىن جاساي المايتىنىن دايەكتى تۇردە دالەلدەگەن. پرەزيدەنت ەل ازاماتتارىنىڭ جەڭىل اقشا تاۋىپ، وعان تابىنۋدىڭ تامىر جايعانىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، باسا نازار اۋدارىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسى الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدىڭ تۇتاس ۇلگىسىن ازىرلەۋدى ۇسىنادى. قۇقىقتىق ساۋاتتىلىقتىڭ، رۋحاني-ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردىڭ جوعارى دەڭگەيى بار. الەۋمەتتىك بەرەكە ادامداردىڭ دامۋىنسىز، تولىسقان قوعامنىڭ قالىپتاسۋىنسىز بولۋى مۇمكىن ەمەس.

- ولاي بولسا، الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋ - ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءۇشىن قازىر شىنىمەن قاجەت جانە ءبىز پرەزيدەنتىمىزدىڭ وسى يدەيالارىن ءارى قاراي دامىتۋعا جانە ىسكە اسىرۋعا بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى سالۋىمىز كەرەك، - دەدى قالا اكىمى.

پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس سەمەي قالاسىندا جۇمىسسىزداردى، تابىسى از ازاماتتاردى جانە ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان تۇرعىنداردى ەڭبەككە تارتۋ ءۇشىن «جۇمىسپەن قامتۋ - 2020» باعدارلاماسىنا وراي الداعى ۋاقىتتا دا شارالار اتقارىلا بەرمەك. اتالعان باعدارلاما ءبىرىنشى كەزەكتە حالىقتى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتتەرىن جۇيەلى تۇردە شەشۋگە ارنالىپ وتىر.

وسىلاردى ايتا كەلە قالا اكىمى ايبەك كارىموۆ ۇكىمەت پەن وبلىس اكىمى تاراپىنان سەمەي قالاسىنا جاسالىپ جاتقان قامقورلىق جايىندا دا اتاپ ايتتى. ماسەلەن، بيىل قىستان قىسىلماي ءوتتى. كوپتەگەن قاڭىراپ تۇرعان ۇيلەر تەرموجاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنا ىلىكتى. جەو-1-دە جاڭادان جىلۋ كوزدەرى ورناتالىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە قالانىڭ سول جاعالاۋى قىتىمىر قىستىڭ شىن مىنەزىن سەزىنبەدى دە. ونىڭ ۇستىنە جىلۋ قازاندىقتارى ەۋروستاندارتقا ساي جوعارعى تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالدى.

- دەگەنمەن، شەشىمىن تابا الماي جاتقان پروبلەمالار دا جوق ەمەس، - دەدى قالا باسشىسى. - ماسەلەن، ەرتىس وزەنى ارقىلى وتەتىن سۋ تازالايتىن كارىز ديۋكەر رەسپۋبليكا تاراپىنان نازارعا الۋدى قاجەت ەتەدى. بيولوگيالىق تازارتۋ قۇرالدارىمەن بىرگە ەرتىس ۇستىندەگى جاپوندار مەن تۇرىكتەر تۇرعىزعان اسپالى كوپىر جاعدايى، اەروپورتتى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جانە قالعان جىلۋ جەلىلەرىن رەتتەۋ دە وزەكتى پروبلەمالار قاتارىندا. مەملەكەتتىك قىزمەت حالىق يگىلىگىنە ساي جۇمىس ىستەۋى ءتيىس. سوڭعى كەزدە سەمەيلىك مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ جۇمىس ساپاسى جاقسارعان. قۇجاتتار ساپالى تۇردە ازىرلەنىپ، ءتارتىپ دەڭگەيى جوعارىلاعان.

بىراق، «اتتەگەن-ايلار» دا جوق ەمەس. كەيبىر سالا قىزمەتكەرلەرى قاعازباستىلىقتان ارىلا الماۋدا. حالىقتان كەلگەن حاتقا جاۋاپ بەرۋ، ارىزداردى تەكسەرۋ ەداۋىر كەشىكتىرىلەدى. بۇل سىن نەگىزىنەن قۇرىلىس ءبولىمى، كوممۋنالدى سالا ماماندارىنا ايتىلدى.

- قالاداعى جەر بەرۋ مەن ساتۋ ماسەلەسىندەگى بەيباستىققا نە ايتۋعا بولادى؟ - دەدى قالا اكىمى. - مەملەكەتتىك قىزمەتتە وتىرعان ادامدار وسىدان ون بەس، جيىرما جىل بۇرىن جەرلەردى قالاي بولسا، سولاي ۇلەستىرە سالعان. سونىڭ ناتيجەسىندە بۇگىن حالىق زارداپ شەگىپ وتىر. بالاباقشا، اۋرۋحانا، مەكتەپ سياقتى الەۋمەتتىك نىسانداردى تۇرعىزۋ ءۇشىن بۇگىندە مۇلدە قولايلى جەر تابا الماي وتىرمىز. كەيبىرەۋلەر قالا اكىمى تىيىم سالعان جەرلەردىڭ قۇجاتىن قولعا ءتۇسىرىپ، ول جەرلەرگە زاڭسىز تۇردە ءوز نىساندارىن تۇرعىزباق بولادى. الداعى ۋاقىتتا سەمەي قالاسىنىڭ باس جوسپارىنا سايكەس جاسالماعان دۇنيەلەرگە ەرەكشە نازار اۋدىرىلىپ، كىنالىلەر جازاسىن الۋى ءتيىس.

قالا اكىمى اۋىل شارۋاشىلىعى ءبولىمىنىڭ دە قىزمەتىن قاتال سىنعا الدى. ەت، ءسۇت، كوكونىس وندىرۋگە بايلانىستى ماڭىزدى ماسەلەلەر شەشىمى كەشىگىپ جاتادى. وسى تۇرعىداعى جەتىستىكتەر مەن جاڭا تەحنولوگيالار جەمىسىن جەرگىلىكتى حالىق تولىق كورە المايدى. قالا تۇرعىندارىن ءتيىمدى باعاداعى وزىمىزدە وندىرىلەتىن ەت-سۇتپەن قامتاماسىز ەتۋ ءالى كۇنگە دەيىن شەشىلمەگەن. اۋىل شارۋاشىلىعىنا قولايلى جەرلەر اينالىمعا تۇسپەي، بوس جاتىر.

- قالادا بارلىق مۇمكىندىك بولا تۇرىپ، عىلىم مەن اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىسىن بىرىكتىرە الماي كەلەمىز، - دەدى اكىم. - سونداي-اق، شاكەرىم اتىنداعى سەمەي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي بازاسىن جاڭعىرتۋ ءۇشىن اگروتەحنوپارك قۇرايىق دەسەك، اۋىل شارۋاشىلىق ءبولىمى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە جولداناتىن جوبا-حاتتى كەشىكتىرىپ جىبەردى. ال بۇل ايتىلىپ وتىرعانداردىڭ بارلىعى دا ەلباسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىن دامىتۋ قاجەتتىگىنە بايلانىستى ايتىلعان تاپسىرمالار ەمەس پە؟!

كەڭەس بارىسىندا ەلباسى ماقالاسىنا وراي بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى، قالانى كورىكتەندىرۋ، تازالىق، جۇمىسپەن قامتۋ سياقتى تاعى باسقا دا پروبلەمالار تالقىلاندى.