جەكسەنبى, 22 جەلتوقسان 2024
عيبىرات 5654 4 پىكىر 31 جەلتوقسان, 2021 ساعات 14:59

ول بىزگە ناعىز جانكۇيەر بولعان اعا ەدى

تاۋەلسىزدىكپەن بىرگە ۇلى كوشتىڭ دە باستالعانىنا 30 جىل تولىپ وتىرعان بۇگىنگى كۇندەي اتىن ساعىنىشپەن ەسكە الاتىن ءبىر تۇلعا بار.

ول – قازاقتىڭ كورنەكتى جازۋشىسى ديداحمەت ءاشىمحانوۆ. ءبىز ديداش اعانى ارعى بەتتە جۇرگەن كەزىمىزدە بىلدىك. «تاباعاتاي» جۋرنالىندا جاريالانعان «جوق، ولاي ەمەس!» اتتى تۇرپاتى بولەك اڭگىمەسىمەن «ديداحمەت ءاشىمحانوۆ» دەگەن جازۋشى ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزگە ماڭگى ورناپ قالدى. مىنە، سودان بەرى وتىز جىلعا تايادى، ءبىز سول اڭگىمەنى ءالى ۇمىتقان جوقپىز!

ازاتتىقتىڭ اق تاڭى اتىپ، تاۋەلسىزدىكتىڭ كوك تۋى كوگىمىزدە جەلبىرەگەن سول ءبىر قۋانىشتىڭ ۇستىنە قۋانىش قوسىلىپ جاتتى – دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا تارىداي شاشىلعان قازاقتار اتتىڭ باسىن اتاجۇرتقا بۇرىپ، ەلگە ەل قوسىلدى. اجىراپ قالعان اعايىن قايتا قوسىلدى، شەتتە تۋعان قازاقتىڭ تابانى قاسيەتتى قازاق جەرىنە ءتيدى...

سول جىلدارى الىستان ورالعان سول اعايىنعا دەگەن نيەت تە، كوزقاراس تا ەرەكشە ەدى.

الدىمەن، 1990 جىلى 25 قازاندا سالىق زيمانوۆ، سولتان سارتاەۆ، قايرات ساپارعاليەۆ، سابىر قاسىموۆ باستاعان زاڭگەر تۇلعالار جاعىنان جازىلىپ قابىلدانعان قازاق سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ «مەملەكەتتiك ەگەمەندiگi تۋرالى» دەكلاراتسياسىنا «قازاق سسر-ءى رەسپۋبليكادان تىس جەرلەردە تۇراتىن قازاقتاردىڭ ۇلتتىق-مادەني، رۋحاني جانە تiل جونiندەگi قاجەتiن قاناعاتتاندىرۋعا قامقورلىق جاسايدى» دەپ جازىپ قويعان ەكەن;

كەلەسى جىلى – 1991 جىلى 11 قاراشادا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ  قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسىنە «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىندە قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» №711 قاۋلى شىعارتىپتى;

1991 جىلى 31 جەلتوقساندا تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ  «قازاق راديوسىنىڭ» ەفيرىنەن ءوزى ءسوز الىپ، «الىستا جۇرگەن اعايىندارعا اق تىلەك» اتتى اتاقتى جولداۋىن جاريالادى...

دەمەك، وسىلاي مىقتى دايىندىقپەن باستالعان قازاق كوشىنىڭ قارقىنى قاتتى بولدى. اتاجۇرتقا ورالعان اعايىننىڭ الدىنان اركىم ءار ءتۇرلى جولمەن شىعىپ، قۇشاق اشىپ جاتتى.

اتاجۇرتقا ورالعان اعايىننىڭ شوعىرى كوبەيىپ، ءبىر قاۋىم ەل بولعان 2000 جىلدارى «حابار-2» ارناسىنان جارتى ساعاتتىق «وتان – ورالمان» اتتى باعدارلاما اشىلىپ، ونى جازۋشى ديداحمەت ءاشىمحانوۆ اعامىز تىكەلەي ەفيردەن جۇرگىزە باستادى.

تەلەارنالار رەنجىمەسىن، مەن قازىرگە دەيىن «وتان – ورالمانداي» ساپالى باعدارلاما كورگەن ەمەسپىن. «ەندى كىم شىعار ەكەن، قانداي اڭگىمە بولار ەكەن؟»-دەپ، ءبىز ونىڭ ءار شىعارىلىمىن كۇتىپ وتىراتىنبىز. باعدارلاما باستالعان ساتتەن باستاپ، ەكرانعا تەسىلىپ وتىرىپ، تاپجىلماي كورەتىنبىز.

«وتان – ورالماننىڭ» قانشا جىلعا جالعاسقانى ەسىمدە جوق، بىراق ديداش اعا بەس قۇرلىقتان ورالعان قازاقتىڭ سورپا بەتىنە شىعارىن قالدىرماي سۇحباتقا شاقىردى. قانداستارىمىزعا قاتىستى جىلت ەتكەن جاڭالىقتى قالت جىبەرمەي جۇرت نازارىنا ۇسىنۋمەن بولدى. قازاق كوشىنىڭ جەتىستىگى مەن جەتپەي جاتقان تۇسىن سول بارىستى باسىنان كەشىرگەن تۇلعالاردىڭ اۋزىمەن تۇگەل ايتقىزىپ وتىردى.

جاڭا اتالعان باعدارلامانىڭ ساپاسى تۋرالى ايتىپ قالدىم عوي. ءيا، بارلىق نارسەنىڭ ساپاسى جوعارى بولۋ كەرەك. ول ءار داۋىردە، ءار مەزگىلدە ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.

ال، «وتان – ورالماننىڭ» ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدەن وشپەستەي ورىن الىپ، وسى كۇنگە دەيىن ۇمىتىلماي كەلە جاتۋىنىڭ ءبىر عانا سەبەبى بار.

ول – جۇرگىزۋشى ديداحمەت ءاشىمحانوۆ اعامىزدىڭ اقجارما پەيىلىنىڭ جارقىراپ كورىنىپ تۇراتىندىعى ەدى. سۇحباتقا كەلگەن قوناعىنا دەگەن ىقىلاسى  بولەك ەدى. ءبىر ادامعا قويعان سۇراعىن ەكىنشى ادامعا ءومىرى قايتالامايتىن. ءتىپتى، ول ازاماتپەن بۇرىننان ەتەنە تانىس، سىرالعى دوستاي سويلەسەتىن. جۇرەگىنە ەندەپ  كىرىپ، ءىشى-باۋىرىن تۇگەل اقتارتا بىلەتىن. ەفيرگە ءار سالادا قىزمەت ەتەك ءار ءتۇرلى ادامدار شاقىرىلادى. سونىڭ ءبارىن اسپانداتىپ تانىستىرىپ، مەرەيىن اسىرىپ، كوڭىلىن تولقىتىن اكەتەتىن.

كەيدە باعدارلاماعا شىققان قوناقتار وكپەسىن اقتارىپ، «ءبىزدى كەلىمسەك دەپ، كەمسىتىپ جاتىر» نەمەسە «ءبىزدى بالەنباي تۇگەنشەەۆ ءويتتى-ءبۇيتتى...» دەگەن سوزدەر ايتىپ جاتادى. كەسىپ-ءپىشىپ، مونتاجداپ جىبەرەتىن ەمەس، تىكەلەي ەفير. نە ايتساڭ، سول بەتى كەتەدى...

مۇندايدا ديداش اعا «ول دۇرىس ەمەس!» دەپ، جىميىپ قويىپ، مايدان قىلشىق سۋىرعانداي ەتىپ، تەگىستەپ، جايما-شۋاقتاتىپ جىبەرەدى.

ءدال سونداي قىزىق وقيعانىڭ بىرەۋى ەسىمنەن كەتپەيدى.

بىردە  «وتان – ورالماننىڭ» قوناقجاي تورىنە قازاقتىڭ اسا كورنەكتى اقىنى جاركەن بودەشۇلى كەلىپ جايعاستى.

ول كەزدە جاركەن بودەشۇلى مارقۇم قالداربەك نايمانباەۆ توراعانىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ جەتەكشىلىك ەتەتىن دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىندا قىزمەت ىستەيتىن. كەزىندە شەكارا بۇزىپ قازاقستانعا كەلگەن، كوپ جىل كوكشەتاۋعا جەر اۋدارىلىپ، باقىلاۋدا جۇرگەن قازاقتىڭ اسا تالانىتتى ءارى تاعدىرلى اقىنىن سول قالداربەك اعامىز قول استىنا جۇمىسقا الىپ، قامقورلىق جاساپ جۇرەتىن.

نە قىزمەت ىستەيسىز دەپ سۇراساق، «سونى ءوزىم دە بىلمەيمىن، كۇندە كەلەم، ولەڭ جازىپ وتىرىپ-وتىرىپ قايتام...» دەيتىن جاركەن جارىقتىق.

ءدال سول ساتتە دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ەكىنشى قۇرىلتايى اشىلعالى جاتقان. وسىناۋ تاريحي قۇرىلتايدا قانداي شەشىمدەر جاسالادى ەكەن دەپ، ءبىز دە ەلەڭدەپ جۇرگەمىز. شاماسى، ديداش اعا جاركەن بودەشۇلىن سول قۇرىلتاي قارساڭىندا تەلەارناعا شاقىرىپ، الدا اشىلاتىن قۇرىلتاي جونىندە سويلەتكىسى كەلگەن بولسا كەرەك.

ەفير باستالدى. جۇرگىزۋشى «بۇگىنگى قوناعىمىز قازاقتىڭ كورنەكتى اقىنى، جىراۋ، دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىنىڭ قىزمەتكەرى جاركەن بودەشۇلى» دەپ، اڭگىمەنى باستادى.

– قۇرمەتتى  جاركەن بودەشۇلى، اللا قالاسا، ساناۋلى كۇندەردەن كەيىن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ەكىنشى قۇرىلتايى اشىلادى. ايتىڭىزشى، وسى قۇرىلتايدا قانداي ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلدانادى؟

ءبىرىنشى سۇراق – وسى بولدى.

– ءيا، ەكىنشى قۇرىلتاي اشىلادى. قانداي شەشىمدەر بولاتىنان سول قۇرىلتايدا وزدەرىڭىز كورەسىزدەر، جاساپ جاتىر! – دەدى جاركەن اقىن.

– كىشكەنە تارتىڭقىراپ ايتساڭىز؟

– ونى مەن بىلمەيمىن! اشىلعاندا كورەسىزدەر...

جاركەن بودەشۇلىندا ءوڭ-سۇرىق قالمادى. بەت-اۋزى جىبىرلاپ، ەكى كوزى ەجىرەيە باستادى.

ءدال وسى ساتتە تەلەفون شىر ەتە ءتۇستى.

– وندا كورەرمەندەردىڭ سۇراعىنا كەزەك بەرەيىك...» دەپ، ديداش اعا قوڭىراۋ شالعان كورەرمەندى تىكەلەي ەفيرگە قوستى.

– مەن قىتايدان كەلگەن ورالمان ەدىم. ازاماتتىق الۋدىڭ جولدارى جەڭىلدەي مە؟ سونى بىلەيىن دەپ ەدىم...

– سول قۇجات جيناپ تاپسىراسىز، ازاماتتىق بەرەدى...، – دەپ، شولاق  قايىردى دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىندا قىزمەتكەرى.

قايرات قۇل-مۇحاممەد اقىننىڭ ۇيىندە وتىرعامىز. الاكول اسىعىنان كەلمەيتىن، ولەڭ جازۋدان باسقا شارۋامەن بىلىڭكىرەمەيتىن جاركەن اعانىڭ ءتۇرىن كورىپ، ءبىر جاعىنان كۇلسەك، ءبىر جاعىنان ابىرجي باستادىق..

ىلە-شالا ەكىنشى قوڭىراۋ شىر ەتە ءتۇستى.

– ءاي، جاركەن، مەن «بالەنباي» دەگەن قۇداڭمىن عوي. سەن ساياساتتى قوي، بىزگە ولەڭ وقىپ بەرشى!

ءوزى دە ارەڭ وتىر ەكەن. الدىندا تۇرعان ءبىر بۋدا قاعازدى قولىنا الدى دا، جاركەن بودەشۇلى ءوڭى گۇل-گۇل جايناپ، ولەڭدى ارت-ارتىنان بۇرقىراتىپ وقي جونەلدى.

ارعى بەت پەن بەرگى بەتتىڭ اراسىن ساعىنىشقا تولتىرعان عاجايىپ ولەڭدەرگە تامسانىپ ديداش اعام وتىر. ساندا-ساندا «كەرەمەت!»، «بارەكەلدى!!» دەپ، قول سوعىپ قويادى.

ءسويتىپ، اقىن جاركەن بودەشۇلى وزىنە بەرىلگەن ۋاقىتتىڭ قالعانىن ولەڭ وقۋمەن تاۋىسىپ، ەفيردى جاپتى...

ەرتەسى جاركەن اعامىزعا جولىعىپ، «دايىندالىپ بارمادىڭىز با؟» دەسەم، «وي، قايدان بىلەيىن، ولەڭ وقىتادى ەكەن دەپ جەتىپ بارسام، قايداعىنى سۇراپ، زارەمدى ۇشىردى عوي...»-دەپ، قارىق-قاىق كۇلەدى.

***

ءالى ەسىمدە، ديداحمەت اعامەن جازۋشىلار وداعىندا تانىستىم. وداقتىڭ الدىندا ءبىر-ەكى اداممەن اڭگىمەلەسىپ تۇرعان جەرىنەن كورىپ، ارنايى بارىپ سالەم بەردىم.

– اعا، مەن قىتايدان كەلگەن باۋىرىڭىز بولامىن، اتى-ءجونىم – اۋىت مۇقيبەك. ءسىزدىڭ «جوق، ولاي ەمەس!» دەگەن اڭگىمەڭىز ءبىز جاقتا باسىلعان، سونى وقىعام...

– راحمەت، اينالايىن، مەن سەنىڭ ارعى بەتتەن كەلگەنىڭدى ايتپاساڭ دا ءبىلىپ تۇرمىن.

– قالاي ءبىلدىڭىز، اعا؟

– كوزىڭنىڭ ىشىندە جىلىلىق بار، سودان ءبىلدىم...

– جاقسى، اعا، امان بولىڭىز!

– ءوزىڭ دە امان بول، اينالايىن! كەلىپ العاندارىڭ جاقسى بولعان!

وسىلايشا، ديداش اعانىڭ ديدارىن جاقىننان كورىپ، قول بەرىپ امانداستىم. قازاقتا «ءجۇزى جىلى»، «ءجۇزىڭ جىلى ەكەن...» دەگەن سوزدەر كوپ ايتىلادى عوي، ال «كوزىڭنىڭ ىشىندە جىلىلىق بار» دەگەندى ءبىرىنشى رەت ەستۋىم ەكەن. بىراق، سونداي جىلىلىقتىڭ ەكى ەسەسىن ديداش اعانىڭ وزىنەن دە سەزىپ، قۋانىپ قالدىم. اسىرەسە، «كەلىپ العاندارىڭ جاقسى بولعان!» دەگەن ءسوزى جانىما مايداي جاقتى. قىتايداعى بۇگىنگى جاعدايدى ەسكە الساق، شىنىندا اتاجۇرتقا ەل امان، جۇرت تىنىشتا كەلىپ العانىمىز جاقسى-اق بولعان ەكەن...

ءسويتىپ، ديداش اعانى كەيدە الىستان كورىپ، كەي جاقىننان كەزدەسىپ امانداسىپ ءجۇردىم.

بىردە الماتىداعى عالىمدار ءۇيىنىڭ زالىندا قازاقتىڭ كورنەكتى قوعام قايراتكەرى، ءبىرتۋار ۇلى مارقۇم ايتان ءنۇسىپحانۇلىنىڭ الپىس جىلدىعى ءوتتى. جينالعان جۇرتتا ەكەپ جوق. سول جينالىستا ديداحمەت اعانىڭ ءسوز الىپ، «... ايتان اعانىڭ وتىنىشىمەن ءبىز «تۇركىستان» گازەتىنىڭ ىشىنەن «قونىس» دەگەن بەت اشتىق. سول-اق ەكەن، گازەتتىڭ تارالىمى كۇرت وسە باستادى. ماقالا دەگەنىڭىز باسىپ قالدى. وقىساڭ، بىرىنەن-ءبىرى وتەدى. باسپاۋ مۇمكىن ەمەس! امالسىزدان «قونىستى» ەكى بەتكە كوبەيتتىك. شىنىن ايتايىن، ءبىز «تۇركىستان» گازەتىنەن ايىرىلىپ قالا جازدادىق، «قونىس» گازەتىمىزدى تۇگەل الىپ قويا جازدادى...» دەگەنى ءالى ەسىمنەن كەتپەيدى.

***

تۇمانباي اعا جەتپىس جاسقا شىققاندا «اعا بولعان، نانا بولعان ءبىر اقىن» دەگەن كولەمدى ماقالا جازدىم. تۇماعانىڭ اقىندىعىنان گورى ادامدىق بولىمىسىن كوبىرەك تولعادىم. قازاقتاردىڭ رەسەي مەن كەڭەستىك جۇيەنىڭ وزبىرلىعىنان التىنشى جانە وتىز ەكىنشى جىلدارى قازاقستاننان شىعىس تۇركىستانعا اۋعانىن، قىزىل قىتايدىڭ قىرعىنىنان شىعىس تۇركىستاندى پانالاعان قازاقتاردىڭ قايتا قازاقستانعا كوشكەنىن، جەرگىلىكتى قازاقتاردىڭ گيمالاي اسىپ، تۇركياعا بوسقانىن، ال قازاقستان تاۋەلسىزدىك  الىپ، دۇنيەنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تارىداي شاشىراعان قازاقتىڭ اتاجۇرتقا اعىلعانىن، تاريحي وتانىنا ورالعان ءبىزدى تۇمانباي مولداعاليەۆ سەكىلدى جىلى جۇرەكتى،  كەڭ پەيىلدى اعالارىمىزدىڭ قۇشاعىن اشىپ قارسى العانىن، قولىنان كەلگەن كومەگىن جاساعانىن جازعام. جانە ونى «تۇركىستان» گازەتىنە باستىرسام دەگەن ويمەن ديداحمەت اعاما اپارىپ بەرگەم. ءبىر-ەكى ساعاتتان سوڭ، ديداش اعام جارقىلداپ، ءبىزدىڭ كابينەتكە جەتىپ كەلدى. سەرىك نۇعىمان، قۇل-كەرىم ەلەمەس ۇشەۋىمىز وتىرعامىز. قولىندا مەنىڭ ماقالام. ەكى اعام اتىپ تۇرىپ، امانداسىپ جاتىر. «اۋىتجان، ماقالاڭدى وقىدىم. تۇماعانىڭ اقىندىعى تۋرالى جازباعان ادام جوق. ءتىپتى، مۇحتار اۋەزوۆتان باستاپ، بۇگىنگى بىزگە دەيىن، بىزدەن كەيىنگىلەرگە دەيىن جازىپ كەلەدى. سەن تۇماعانى ايتۋ ارقىلى، بۇكىل قازاقتىڭ عاسىرلىق تاعدىرىن كوتەرىپسىڭ، اينالايىن! ءيا، قازاق – وسى تۇماعالارمەن قازاق! ءبىر-ەكى ەمىلە قاتەسى بار ەكەن، سونى تۇزەتىپ، ءبىزدىڭ «تۇركىستان» گازەتىنە بەر!» دەگەنى اعىنان اقتارىلىپ.

قاسىمدا تۇراعان ەكى اعام ەلەڭدەپ قالدى. «بەرشى، ءبىز دە وقىپ شىعايىق!» دەپ جاتىر. توبەم كوككە جەتكەندەي قۋاندىم.

سونىمەن، ديداش اعا قىزىل سيامەن سىزعان قاتەلەردى تۇزەتىپ، ماقالامدى «تۇركىستان» گازەتى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى جاڭابەك شاعاتايعا اپارام عوي. ەرتەسى بىلەيىن دەپ بارسام، جاڭابەك اعا «ماقالاڭنىڭ تۇمانبايعا قاتىستى جەرىن عانا باسام، قالعانىنىڭ كەرەگى جوق!» دەيدى.

«كەرەگى جوق، باسپاي-اق قويىڭىز!» دەپ، ماقالامدى قايتارىپ الدىم.

سەبەبى، تۇمانباي مولدجاعاليەۆ پەن ديداحمەت ءاشىمحانوۆ سەكىلدى بولىمىسى بولەك تۇلعالار بولماسا، باسىنان وتپەگەن كوپ ادام شەتتەگى قازاقتىڭ جان دۇنيەسىن، ءتىپتى تادىرىن تۇسىنە بەرمەيدى. جاڭابەك شاعاتايدىڭ «...قالعانىنىڭ كەرەگى جوق!» دەگەنى – «قازاقتىڭ تاعدىرىنىڭ كەرەگى جوق!» دەگەندەي سەزىلدى ماعان!

ايتپاقشى، سول ماقالامدى «قازاق ادەبيەتىنە» بەرىپ ەدىم، ول دا باسپادى. سوسىن،  ساقتاپ قويىپ، كەيىن «كوش، كوشكە كىم ءوش؟!!» اتتى كىتابىما كىرگىزدىم.

***

جار ىزدەپ ءجۇرىپ، 2010 جىلى گۇلباياندى تاپتىم. تۇماعا مەن كۇلتاي تاتەم باس بولىپ، رايىس ءارىپجان اعامىز قوستاعان تۋىستار قۇدالىققا باردى. كوپ وتپەي، ۇيلەنۋ تويىمىز بولدى. سول جاقسىلىققا جەرلەستەرىممەن، تۋىستارىممەن، دوستارىممەن بىرگە، ءوزىم جاقسى كورەتىن ون شاقتى اقىن-جازۋشى اعالارىم مەن ىنىلەرىمدى دە شاقىردىم. سونىڭ ىشىنەن تەك ديداش اعام جەڭگەمىزبەن، جاناربەك ءاشىمجان سامالىمەن كەلدى. قالعاندارى قۇتتى بولسىن دا ايتقان جوق! ديداش اعام اق تىلەگىن اقتارىلا ايتىپ، قانىشىمىزدى ءبولىسىپ، قاسىمىزعا كەلىپ بەتىمىزدەن ءسۇيدى.

جاقسىلىعىڭا قۋانا بىلگەن، قايعىڭدى بولىسە بىلگەن جانعا نە جەتسىن، ديداش اعام ناعىز باۋىرمال، كوپشىل، قاراپايىم ازامات ەدى.

***

قانشا جەردەن قازاق بولعانىڭمەن، ەكى ەلدە ءومىر ءسۇرىپ، ەكى ءتۇرلى يديولوگيامەن تاربيەلەنىپ وسكەن ادامداردىڭ ءبىر-بىرىمەن ءتىل تابىسىپ، ورتاق ويلانىپ، ءسىڭىسىپ كەتۋى وڭاي ەمەس.

ونىڭ ۇستىنە، اتاجۇرتقا ورالعان اعايىننىڭ قۋانىشىمەن قوسا، قۇجاتتانۋ، جۇمىسقا تۇرۋ جاعىنان تارتقان ازابى دا از بولعان جوق.

ءتىپتى، «بۇلار كەزىندە ەل باسىنا كۇن تۋعاندا قاشىپ كەتكەن....» دەپ كىنالايتىنداردى دا، بەتى جىلتىراپ قۇشاقتاپ امانداسقانىمەن، جەمە-جەمگە كەلگەندە «بۇلار كىم ەدى؟!»-دەپ، بويىنا توعىتپاي، توبىقتان قاققىسى كەلەتىندەردى دە كوپ كوردىك...

داۋ جوق، ديداحمەت ءاشىمحانوۆ سۋىرىلىپ شىعىپ، «وتان – ورالمان» باعدارلاماسى ارقىلى سونىڭ بارىنە جاۋاپ بەرىپ، الدىن كەستى.

جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايتۋ، ەڭبەگىن باعالاۋ – ادامگەرشىلىكتىڭ، زور مادەنيەتتىلىكتىڭ بەلگىسى. بيىل ۇلى كوشتىڭ باستالعانىنا وتىز جىل تولدى. وتىز جىلدا ميلليون جارىم قازاق كەلىپ، اتاجۇرتىنا قونىستاندى. انشەيىندە باتىر اتالارىنىڭ تويىن جاساعىش ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىز وسىناۋ داتا قارساڭىندا دۇرىلدەتىپ شارالار ۇيىمداستىرۋعا، جازعىش قاۋىم الىستان ورالعان اعايىننىڭ الدىنان  قۇشاق اشىپ شىققان  تۇلعالاردىڭ ەڭبەگىن جارقىراتىپ كورسەتۋگە جانە ۇلى كوشتىڭ جەتىستىگى مەن اتتەگەنايىن تۇگەندەۋگە جاراعان جوق! ەڭ قۇرىعىندا، سول باعدارلامانىڭ قوناعى بولعانداردىڭ بىرەۋىنىڭ ءبىر اۋىز جىلى ءسوز ايتىپ، قازاقتىڭ ديداحمەت ءاشىمحانوۆ دەگەن اردا تۋعان ازاماتىن، ونىڭ اعايىننىڭ اراسىن جاقىنداتۋعا دانەكەر بولعان زور ەڭبەگىن ەسكە الاتىن جوندەرى بار ەدى.

ارينە، مەن ديداش اعانىڭ «وتان – ورالمان» حابارىنا شاقىرىلعان  ەمەسپىن، بىراق اعايىندارىمنىڭ سول ەفيگە شىققانىنا قۋانىپ، قول سوققان جىگىتپىن. وتىز جىلدىڭتىڭ سوڭعى كۇنى بولسا دا ديداش اعامنىڭ سول ەرەن ەڭبەگىن  ەسكە الىپ، وسى ماقالانى مەن جازىپ وتىرمىن.

داۋ جوق، ديداحمەت ءاشىمحانوۆتىڭ قازاق ادەبيەتى مەن كوسەمسوزىنە سىڭىرگەن ەڭبەگىمەن ەل ەسىندە ماڭگى قالاتىن تۇلعا!

بىراق، ونىڭ وسىناۋ قايراتكەرلىك قىرى كىم-كىمگە بولسا دا ۇلگى بولارلىق دۇنيە ەكەنى تاعى انىق!

جاتقان جەرىڭ جارىق بولسىن، ديداش اعا!

مەن ءسىزدى ساعىنىپ ءجۇرمىن!

اۋىت مۇقيبەك

Abai.kz

4 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

46 - ءسوز

تيبەت قالاي تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلدى؟

بەيسەنعازى ۇلىقبەك 1963