سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2784 0 پىكىر 10 قىركۇيەك, 2012 ساعات 14:14

تەمiرحان مەدەتبەك. يت جوقتا ەمەس، يت باردا دا – شوشقاسى ۇرەتiن زامان بۇل!

قاتىگەز زامان
قاباعى قىراۋ،
ساقالى مۇز -
مىنا زاماننىڭ
قاتىگەزiن-اي!
قۇبىجىق سەكiلدi
ءون بويىن تۇك باسقان،
سۇپ-سۋىق ىزبارلى
باسى-كوزiن-اي!

قىلعىتىپ
بiر-اق جۇتارداي
وشپەندiلiكپەن
قارايدى ادامعا.
انە بiر جەرلەردە
تiكەنەك پوگوندى
جىن مەنەن پەرiلەر
اقيقات، شىندىقتى
شىڭعىرتىپ ساباۋدا.

قاتىگەز زامان بۇل.

بiردە تارتىلىپ،
بiردە iسەدi.
قابىرعا، ومىرتقالارىڭدى
كۇتiرلەتiپ شايناپ
قىپ- قىزىل قانىڭدى
سوراپتاپ iشەدi.

بۇل زامان، -
ءتۇڭiلiپ بارامىن -
التىن باسىڭدى
قارا باقىرعا
ساتاتىن سەكiلدi.
ەگەر سەن
شىندىقتى ايتىپ
كورiڭە كiرiپ كەتسەڭ،
ءولi دەنەڭدi
كورiڭنەن سۋىرىپ اپ
اتاتىن سەكiلدi.

قاتىگەز زامان بۇل.

اسۇيدەگI باتىرلار

وسى بiر اسۇيدە
باتىرلار وتىر.

كiم-كiمدi دە
جالىندى سوزدەرiمەن
جاسىنداي جاسقايتىن،
Iرiگەن مىنا قوعامدى
بۇتارلاپ،
بۇتارلاپ
بۇزىپ تاستايتىن
وسى بiر اسۇيدە
باتىرلار وتىر.

(ەت اسۋلى
شاينەك قايناپ تۇر..
ەسەسi كەتكەندەي
بiر- بiرiنە
ءتونiپ سويلەيتiن،
قاقىراتىپ
سوگiپ سويلەيتiن،
ءاسۇيدi
اۋدارىپ تاستارداي
نەتكەن قايرات بۇل،
نەتكەن ايبات بۇل؟!
ەت اسۋلى،
شاينەك قايناپ تۇر.)

تىڭداپ قاراساڭ
لاعنەت اتقىر

قاتىگەز زامان
قاباعى قىراۋ،
ساقالى مۇز -
مىنا زاماننىڭ
قاتىگەزiن-اي!
قۇبىجىق سەكiلدi
ءون بويىن تۇك باسقان،
سۇپ-سۋىق ىزبارلى
باسى-كوزiن-اي!

قىلعىتىپ
بiر-اق جۇتارداي
وشپەندiلiكپەن
قارايدى ادامعا.
انە بiر جەرلەردە
تiكەنەك پوگوندى
جىن مەنەن پەرiلەر
اقيقات، شىندىقتى
شىڭعىرتىپ ساباۋدا.

قاتىگەز زامان بۇل.

بiردە تارتىلىپ،
بiردە iسەدi.
قابىرعا، ومىرتقالارىڭدى
كۇتiرلەتiپ شايناپ
قىپ- قىزىل قانىڭدى
سوراپتاپ iشەدi.

بۇل زامان، -
ءتۇڭiلiپ بارامىن -
التىن باسىڭدى
قارا باقىرعا
ساتاتىن سەكiلدi.
ەگەر سەن
شىندىقتى ايتىپ
كورiڭە كiرiپ كەتسەڭ،
ءولi دەنەڭدi
كورiڭنەن سۋىرىپ اپ
اتاتىن سەكiلدi.

قاتىگەز زامان بۇل.

اسۇيدەگI باتىرلار

وسى بiر اسۇيدە
باتىرلار وتىر.

كiم-كiمدi دە
جالىندى سوزدەرiمەن
جاسىنداي جاسقايتىن،
Iرiگەن مىنا قوعامدى
بۇتارلاپ،
بۇتارلاپ
بۇزىپ تاستايتىن
وسى بiر اسۇيدە
باتىرلار وتىر.

(ەت اسۋلى
شاينەك قايناپ تۇر..
ەسەسi كەتكەندەي
بiر- بiرiنە
ءتونiپ سويلەيتiن،
قاقىراتىپ
سوگiپ سويلەيتiن،
ءاسۇيدi
اۋدارىپ تاستارداي
نەتكەن قايرات بۇل،
نەتكەن ايبات بۇل؟!
ەت اسۋلى،
شاينەك قايناپ تۇر.)

تىڭداپ قاراساڭ
لاعنەت اتقىر
مىنا قوعامدى
بورداي ۇگiتiپ،
اعاشتاي جونادى.
قاعازداي ۋماجداپ،
شالعىنداي ورادى.

بiرiنە بiرi
ءسوز بەرمەي
جۇلقىنىپ سويلەيدi,
تاپ قازiر
ءولiپ كەتەردەي
بۋلىعىپ،
قىلقىنىپ سويلەيدi.

كوزدەرi
ۇرلەگەن شوقتاي
جالت-جۇلت ەتەدi.
قولداعى قاسىقتار
قىلىشتان بەس بەتەر
جارق-جۇرق ەتەدi.

(ەت اسۋلى.
شاينەك قايناپ تۇر.)

وسىناۋ اسۇيدە
مىنا قوعامدى
بۇتارلاپ سىندىرىپ
جiلiكتەي شاعاتىن
بiر توپ
باتىرلار وتىر...
پاقىرلار وتىر.

(ەت اسۋلى.
شاينەك قايناپ تۇر.)

سارىالا جاپىراقتار

سارىالا جاپىراقتار،
سارىالا جاپىراقتار، -
سارىالا كامپيتتەر مەن
سارىالا شوكولادتار قۇساپ
ەسكەن جەلمەنەن -
ۇستiمە! -
شاشۋ بوپ شاشىلىپ تۇر.
كوڭiلiم
كولدەي شالقىپ،
ال توبەم
كوكتەن دە اسىپ
تاسىنىپ تۇر.

توگiلiپ جاتقان
سارىالا كامپيتتەر مەن
سارىالا شوكولادتاردى
جەردەن تەرiپ اپ
اۋزىما سالىپ
سورعىم كەپ تۇرعانى-اي!
تاعى بiر كۇزدi
جەدەل جەتكiزگەن
زاۋلاعان جىلدار-اي،
زاۋلاعان جىلدار-اي!

ۇستiمە
شاشۋ بوپ توگiلگەن
سارىالا جاپىراقتار،
سارىالا جاپىراقتار...
...كۇن اشىق.
تازا اۋا...
الايدا
ءون بويىن مۇڭ باسىپ
نەگە تۇر
قالتىراپ تال...

قۇلاق ساپ تىڭداسام
تاپ-تازا اۋادا
قىلداي جiڭiشكە،
تiندەي نازiك
بiر ۇندەر بار.
بايقاپ قاراسام،
تۇلا بويىمدا
بiر ءتۇرلi
دiرiلدەر بار...

سول بiر ءۇن،
سول دiرiل
بiر ءتۇيiر مۇڭ بولىپ
تۇبiندە
مەنiڭ جانىمدى -
شانشىلىپ ءتۇسiپ! -
ويىپ الادى-اۋ...
شاماسى،
كوپكە ۇزاماي
بiزدiڭ ۇيدە دە
قارتتىقتىڭ
تويى بولادى-اۋ...

سارىالا جاپىراقتار...
سارىالا جاپىراقتار...
سارىالا شوكولادتار مەن
سارىالا كامپيتتەر قۇساپ
سول تويعا
شاشۋ بوپ
شاشىلعانى ما ەكەن؟!
مارتەبەمدi كوتەرiپ،
مەرەيiمدi
اسىرعانى ما ەكەن؟!

...سوناداي جەردە
كەمپiر مەن شال
باتار كۇنگە قاراي
تاياققا سۇيەنiپ
قالتىلداپ كەتiپ بارادى...
...قايران ءومiر-اي،
بiلدiرمەي جىلجىپ
ءوتiپ بارادى...

سارىالا جاپىراقتار،
سارىالا جاپىراقتار...

جيIركەنIشتI

اقىل ايتاتىن
اقساقالدارىنىڭ
ميلارى
شالاپ بوپ كەتكەن;
تاباعى يتاياق،
يتاياعى
تاباق بوپ كەتكەن
زامان بۇل.

ازامات دەپ جۇرگەنiڭ
ازالى ۇيدە وتىرىپ
قارقىلداپ كۇلەتiن;
يت جوقتا ەمەس،
يت باردا دا -
شوشقاسى ۇرەتiن
زامان بۇل.

قۇلاساڭ -
دوسىڭ دا بۇرىلمايتىن;
اپپاق شاشتى
قايناعالارى
كەلiندەرiنە قىرىندايتىن
زامان بۇل.

جيiركەنiشتi!

وسىلاي كەتە بەرسەك...

وسىلاي كەتە بەرسەك -
جiڭiشكەمiز ءۇزiلiپ،
جۋانىمىز قىلداي بولادى;
قىزىمىز كۇڭدەي،
ۇلىمىز قۇلداي بولادى.

وسىلاي كەتە بەرسەك...
ويلاسام،
وزەگiم ورتەنiپ،
جانىم تۇنشىعىپ،
دەمiم القىنادى.
وسىلاي كەتە بەرسەك -
ويداعى سۋات تارتىلىپ،
بويداعى قۋات سارقىلادى...

وسىلاي كەتە بەرسەك -
ءتۇپتiڭ تۇبiندە
نە بولىپ،
نە قويارىن -
كامiل بiلەمiز:
كيiم تاڭدامايتىن
ديۋاناداي،
تيىن تالعامايتىن
قايىرشىداي
ءومiر سۇرەمiز.

وسىلاي كەتە بەرسەك...

سوڭىما تۇسكەن بۇلت

وگەم تاۋىنىڭ باسىندا
قۇرتتاپ كەتكەن
قار كوردiم.
سول بiر
قۇجىناعان قۇرتتاردى
بۇل بiر ەم عوي دەپ
تەرiپ جەگەن جان كوردiم...

ايتپاعىم بۇل ەمەس.

سول تاۋدىڭ باسىندا
شومەلەدەي بiر بۇلت
سوڭىما ءتۇسiپ بەردi:
وڭعا جۇرسەم،
وڭعا جiبەرمەيدi;
سولعا جۇرسەم،
سولعا جiبەرمەيدi.
الىپ ەمەننiڭ
بۇتاقتارىنداي
ۇزىن-ۇزىن
نايزاعايلارىمەن
جون ارقامنان
تiلەم دەيدi.

مەن بۇعان -
تەمiرحان باسىممەن -
قالاي كونەرمiن.
تاۋدىڭ توبەسiنەن
سالبىراپ تۇرعان
ارقان-جولدان
ۇستاپ اپ
تومەنگە جونەلدiم...

اشۋ-ىزادان
Iسiنiپ كەتكەن
سول بiر بۇلت
تۇندەي تۇنەردi.
سۋىعى مەن دىمقىلىن
مەنiڭ ۇستiمە
دەم سالعانداي
بۇركiپ-بۇركiپ جiبەردi...

بiلەمiن:
سول ساتتە مەن
قاتەرلi سورعا تۇتىلدىم...
...اۋپiرiمدەپ ءجۇرiپ
سول بiر
نايزاعايلى بۇلتتان
ايتەۋiر
زورعا قۇتىلدىم...

قۇتىلدىم با ؟..

وسەككە ودا

وعان تەڭ كەلمەس
قانداي بiر تارالىم دا...
ول بۇگiندە -
ەشقانداي قۇرالسىز- اق! -
اۋىزەكi, اۋىزشا
ميلليونداعان
"تيراجبەن" تارالۋدا.

وعان تۇك ەمەس،
جاپان ءتۇز، قيىرىڭ دا...
اۆتوبۋستارىڭا دا،
پويىزدارىڭا دا،
ۇشاقتارىڭا دا
كiرگەن-شىققانمەن،
ۇيالى تەلەفوندارمەن
ۇزدiكسiز قۇيىلۋدا.

ەڭ بiر كۇشتiمەن دە
تەڭ تۇرىپ
سويلەسە بەرەتiن
ورەلiسiن-اي،
كiم-كiمدi دە
ارباپ جiبەرەتiن
قىزىل-جاسىلدى الەمiشiن-اي...

...مىنا بiر وسەكتiڭ
كۇنiڭدi قاراڭ ەتەردەي
قاپ- قارا بۇلتتاي
ءتۇيiلۋiن-اي.
مىنا بiر وسەكتiڭ -
تاتتiلiگi سونداي! -
تاڭدايىڭدى تامسانتىپ
ءۇيiرۋiن-اي.

مىنا بiرەۋiنiڭ
بۇزىعىن-اي...
انە بiرەۋiنiڭ
قىزىعىن-اي...

انە بiرەۋi -
وق سياقتى -
الدەكiمدەردi جارالاپ ءجۇر.
مىنا بiرەۋi -
ۇكiمنەن بەتەر! -
اق-ادال ادامدى
قارالاپ ءجۇر.
ۇلى مارتەبەلi
وسەك حانىمعا
بار ەسiك اشىق قوي:
پارلامەنت دالiزدەرiن دە،
اقوردا كابينەتتەرiن دە
سىلاڭداپ ارالاپ ءجۇر.

اتى وسەك بولعان سوڭ
بالەنiڭ ءبارiن
ۇعىپ تۇرادى.
بالەنiڭ ءبارiن
بiلiپ تۇرادى.
باسقاسىن بىلاي قويعاندا
تەمiربەتوندى! -
تۇرمەلەرiڭە دە -
ەشقانداي كەدەرگiسiز! -
كiرiپ-شىعادى.

اپىر-اي،
ونىڭ دا سوڭىنان -
سىعالاپ! -
كۇدiك پەن سەزiك جۇرەدi.
وسەك ونى نەعىلسىن!
ويتكەنi ول
ءسوز بوستاندىعى تۇساۋلى
ەلدەردiڭ دە
قۋىس-قۋىسىنا كiرiپ،
تامىر-تامىرلارىن قۋالاپ
جەلدەي ەسiپ
كەزiپ جۇرەدi.

نەتكەن ەركiندiك!

IشIم كۇيIپ بارادى

قاراپ تۇرسام
كوكەسiنiڭ ۇيiندە جۇرگەندەي
ەلiمنiڭ iرگەسiن
ءتۇرiپ قارايتىندار;
نەسiبە، بايلىعىما
ەمەشەكتەرi ەزiلiپ،
تاڭدايلارى تاقىلداپ
قۇلقىندارى
قۇرىپ قارايتىندار
كوبەيiپ بارادى.
سولاردى كورگەندە
كەرiلگەن كەۋدەم
كەپكەن كونەكتەي سەمiپ،
جان-جۇرەگiم
ءشوميiپ قالادى.

جۇرiستەرi سۋىت،
جۇزدەرi سۋىق.

سولارعا قاراسام، -
قاتەرلi
قاۋiپ كورگەندەي بولام;
موينىما كيiلەر
قامىت كيگەندەي بولام.
ولار تۇبiندە
ۇيىپ تۇرعان
ورماندارىمدى
ءتۇپ-تامىرىمەن وتاپ،
وتىن عىپ
جارىپ كەتەردەي.
جارقىراپ جاتقان
زەرەڭ-زەرەڭ كولدەرiمدi
كوتەرiپ
الىپ كەتەردەي.

ايتەۋiر ولار
بiر وڭنان،
بiر سولدان شىعىپ
جالماڭداپ ءجۇر.
سولاردىڭ بەرگەن
ءتاتتi-پاتتiسiنە
الدانعان
انە بiر سورلى قازاقتار
استى-ۇستiنە ءتۇسiپ
قالباڭداپ ءجۇر.

ەندi ولار
مىنا تۇرلەرiمەن -
كوكوراي شالعىنىمدى
باتپاق قىپ
يلەپ كەتەردەي;
پويىزدارداي
سوزىلىپ جاتقان
تاۋلارىمنىڭ ءوزiن
كۇندەردiڭ-كۇنiندە
سوستاۆ-سوستاۆىمەن
ەلدەرiنە قاراي
سۇيرەپ كەتەردەي...

Iشiم كۇيiپ بارادى.

نەتكەن باقىت!

بالا كەزiمدە
سىرداريا مەنi
سۋىنا شومىلدىرىپ
قاراتاۋدىڭ ءوزi
ارقالاپ
ءوسiرiپ ەدi...
قۇدايدىڭ نۇرى تۇسكەن
اۋەلدەگi ايماق قوي.
سودان با،
ءالi دە ساقتاپ كەلەدi
كەساپات،
كەسiردەن مەنi.

قايران ماڭعىستاۋ،
كۇن-ءتۇنi
ۇيتقىپ سوعاتىن
جەلiنە وراپ اپ،
كاسپيدiڭ
تولقىندارىنا سالىپ
تەربەتەتiن ەدi.
سودان سوڭ مەنi
اعىسقا قارسى ايداپ
جەلبەزەگi
تۇڭلiكتەي جەلبiرەگەن
بەكiرە بالىقتاي
ەدiل مەن جايىققا
ورلەتەتiن ەدi.

بارعان كەزiمدە
و شەتi مەن بۇ شەتiنە
جەل سوعىپ جەتە المايتىن
ۇلى سارىارقام
جاۋىرىنىنا جاتقىزىپ
قىرات-قىرات
ومىرتقالارىنىڭ ۇستiمەن
جۇرگiزگەن بولاتىن.
سونان كەيiن ول
كوكشەتاۋعا اپارىپ
سەكسەن كولiنە
سەكسەن كۇن بويى
جۇزگiزگەن بولاتىن.

ۇرانداي ەستiلەر
الىپ الاتاۋىم-اۋ،
ساعان مەنiڭ
ولەڭ-ءومiرiم مەن
بۇكiل عۇمىرىم
بايلانىپ وتكەن.
جەتiسۋ - جەتi وزەنiڭ
الدەقاشان-اق
جەتi مۇشەمە
اينالىپ كەتكەن.

كەي كەزدە
ودان شىعىپ اپ
شىعىسقا قاراي
قاسقايىپ تارتاتىنىم بار.
ءاپ-ساتتە-اق
ازۋى بiر قارىس،
تۇگi تۇرپiدەي،
كوزدەرi قىپ-قىزىل
كوك بورiگە اينالىپ
التايدىڭ
اق بۇلتتارىنان شىعىپ،
قارا بۇلتتارىنا كiرiپ
قان سورپا بولىپ
كۇن-ءتۇنi جورتاتىنىم بار.

نەتكەن باقىت!

قىرانمەن سۋرەتكە تۇسكەننەن كەيIنگI وي

كوكشەتاۋعا بارعاندا،
ابىلاي الاڭىندا،
حان تاعىنىڭ قاسىندا
500 تەڭگە بەرiپ
توماعالى قىرانمەن
سۋرەتكە تۇسكەن ەدiم.
اپىر-اي،
بۇل جەردi دە
بازار ەتiپتi-اۋ
ساۋداعا كiرگەن
Iسكەر ەلiم.

سۋرەتكە تۇسكەن ەدiم!

وڭ بiلەگiمە
قونعان قىراننان
نەسiن جاسىرام!
جان-جۇرەگiمە
نۇر ەنiپ تۇردى.
ويتكەنi
قايران قىران
كوككە كەتكiسi كەپ
قايتا-قايتا تالپىنىپ
تiلەنiپ تۇردى...
بiراق مەنiڭ
وعان قىلار
نە امالىم بار؟!
قانداي قۇرال،
قانداي جاراعىم بار؟!

تاعدىرىن كورiپ
قانىم اتقاقتاپ
باسقا شابۋدا...
وپاسىز دۇنيە-اي!
بوستان رۋحىم -
قايران قىرانىم
كەلگەندەرمەن دە،
كەتكەندەرمەن دە
سۋرەتكە ءتۇسiپ
اقشا تابۋدا...

جIك

"جەردەن جiك شىقتى
ەكi قۇلاعى تiك شىقتى"...

بiرەۋلەر وڭعا كەتتi,
بiرەۋلەر سولعا كەتتi.
بiرەۋلەر قۇمعا سiڭiپ،
بiرەۋلەر سورعا شوكتi.

بiرەۋدiڭ بiرەۋگە
اتارعا وعى بولمادى.
انە بiرەۋلەر
اينىماس دوستارىن
ەجەلگi دۇشپاندارىنداي كورiپ
تەپكiلەپ قورلادى.
سونان سوڭ
تۇرمەگە تىعىپ
تiكەنەك سىمدارمەن تورلادى.

كەشەگi ىستىق قۇشاقتار
كوكپەڭبەك
مۇز بوپ قاتتى.
اپىر- اي،
بiرiنە بiرi
ءومiرi جiبiمەس
قارا تاس -
قۇز بوپ قاپتى.

ءبۇتiن تارىلدى.
جولدار كومiلدi.
قاقپا، ەسiك جابىلدى.
باۋىر iرiدi,
وكپە قابىندى.
دۇنيە قاعىندى.

سولارعا قاراپ تۇرىپ
ءوزiم دە
قاق ءبولiندiم.
وزiمە-ءوزiم
جات كورiندiم.
قازiر مەن
وڭعا جۇرسەم
سول جاعىم جiبەرمەيدi,
سولعا جۇرسەم
وڭ جاعىم جiبەرمەيدi...

دۇنيە جىرتىلىپ،
ايىرىلىپ جاتتى;
مويىنى
استىنا ءتۇسiپ
قايىرىلىپ جاتتى...
جiك شىقتى.
ەلiم تۇنشىقتى.

وي، ءومIر-اي!

ەت قاشىپ،
سۇيەك جۇقاردى،
كۇش، قۋات جۇتالدى.

تامىرلارىم
قۇرعاقشىلىق كەزدەگi
وزەندەر قۇساپ
تارتىلىپ بارادى.
جiلiك مايىم دا
جiپتەي جiڭiشكەرiپ
سارقىلىپ بارادى.

كەيبiر كەزدەردە
لاپ ەتە تۇسەم دە
جالپ ەتiپ ءسونiپ قالام.
شىنىمدى ايتسام،
سۇپ-سۋىق مىنا تiرلiكتەن
جەرiپ بارام...

نەتكەن تiرلiك بۇل! -
جۇرسەم دە
ابايلاپ جۇرەم.
كۇلسەم دە
ابايلاپ كۇلەم.
تiپتi قۇداي-اۋ،
قۇلاسام دا
ابايلاپ قۇلايمىن.
جىلاسام دا
ابايلاپ جىلايمىن...

مەن قازiر! -
ويدان دا شارشايمىن، -
ە، قۇداي،
ءوزiڭ كەشiرە گور! -
تويدان دا شارشايمىن.
سوندا دا... سوندا دا
الدەنە كۇتەمiن،
الدەنەنi اڭسايمىن!..

وي، ءومiر-اي!

باقا باس، ەشكI سيراقتىلار

باقا باس،
ەشكi سيراقتى
انە بiرەۋلەر
بiزدە عاجاپ... دەپ
ەسكەن جەلدەي جەلپiنۋدە.
...ال قازاقتار
بiرiن بiرi توناپ،
بiرiن بiرi ولتiرۋدە...

ولتiرۋدە!
سوندا دا
باقا باس،
ەشكi سيراقتىلار
بiزدە عاجاپ... دەپ
جەلدەي بوپ جەلپiنۋدە.

ەندi ولار
العا دا، ارتقا دا
قارار ەمەس.
جاقتارى -
توكقا قوسىلعانداي! -
تولاسسىز سارناۋدان
تالار ەمەس.

ال ەلiم
ءۇزiلiپ كەتەردەي بوپ
جان باعۋدا.
باستارىن
بiردە تاسقا،
بiردە تاۋعا سوعىپ
ساندالۋدا،
زار قاعۋدا.
مۇنىمەن iسi جوق
باقا باس،
ەشكi سيراقتىلار
بiرەۋi ماڭىراپ،
بiرەۋi باقىلداپ
بiزدە عاجاپ.. دەپ
ميىمىزدى شاعىپ
جار سالۋدا.

تەمiرحان مەدەتبەك

"جاس الاش" گازەتى

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1468
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3244
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5397