جەكسەنبى, 22 جەلتوقسان 2024
جاڭالىقتار 6741 0 پىكىر 28 قىركۇيەك, 2012 ساعات 12:56

حالىق تالابى – ادiلەتتiلiك

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ   پرەزيدەنتi ن.ءا.نازارباەۆقا 2011 جىلدىڭ 16-17 جەلتوقسان كۇندەرi جاڭاوزەن مەن شەتپەدە ءجابiر كورگەن، جاپا شەككەن مۇنايشىلار مەن قالا تۇرعىندارى اتىنان

اشىق حات

2011 جىلدىڭ 16 جەلتوقسان كۇنi ساعات 10.00-شاماسىندا قالا اكiمشiلiگiنiڭ تاپسىرماسى بويىنشا، تاۋەلسiزدiكتiڭ 20 جىلدىعىنا وراي، مەرەكەلiك شەرۋ باستالدى. جۇرت مۇلدە كۇتپەگەن بۇل شەرۋ كەزiندە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرi ەڭبەك داۋىمەن تۇرعان مىڭداعان مۇنايشى ازاماتتارعا قارسى ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەرiن جاسادى. 7 اي بويى ەڭبەك­اقى ماسەلەسi بويىنشا جۇمىس بەرۋشi­لەرگە تالاپ قويىپ، بەيبiت تۇردە نارازىلىق تانىتقان مۇنايشىلاردى الاڭنان كەتiرۋدiڭ وسىنداي قيتۇرقى ءتاسiلiن قولداندى. ارانداتۋشىلىقتىڭ سوڭى قانتوگiسكە ۇلاستى. اۆتوماتپەن، تاپانشامەن، سونداي-اق تاياقپەن قارۋلانعان iشكi iستەر قىزمەتكەرلەرi ساعات ەرتەڭگi 11-لەر شاماسىندا قاراپايىم حالىققا ەشقانداي ەسكەرتۋسiز وق جاۋدىردى.

پوليتسيانىڭ سۋىق قارۋىنان اتىلعان وقتان قۇلاپ جاتقان ادامداردى كورiپ حالىق جان-جاققا باس ساۋعالاپ قاشتى، ال پوليتسيا قىزمەتكەرلەرi قاتاردان ءبولiنiپ شىعىپ قاشىپ بارا جاتقان ادامداردى قۋىپ ءجۇرiپ اتتى، وقتى قارشا بوراتتى.

پوليتسيانىڭ بەيبiت حالىققا اتىس قارۋىن زاڭسىز قولدانۋىنىڭ سالدارىنان 100-دەن اسا ادام اياعىنان، قولىنان، موينىنان، كەۋدەسiنەن، جامباسىنان جاراقات الدى. 16 ادام قازا بولدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ   پرەزيدەنتi ن.ءا.نازارباەۆقا 2011 جىلدىڭ 16-17 جەلتوقسان كۇندەرi جاڭاوزەن مەن شەتپەدە ءجابiر كورگەن، جاپا شەككەن مۇنايشىلار مەن قالا تۇرعىندارى اتىنان

اشىق حات

2011 جىلدىڭ 16 جەلتوقسان كۇنi ساعات 10.00-شاماسىندا قالا اكiمشiلiگiنiڭ تاپسىرماسى بويىنشا، تاۋەلسiزدiكتiڭ 20 جىلدىعىنا وراي، مەرەكەلiك شەرۋ باستالدى. جۇرت مۇلدە كۇتپەگەن بۇل شەرۋ كەزiندە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرi ەڭبەك داۋىمەن تۇرعان مىڭداعان مۇنايشى ازاماتتارعا قارسى ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەرiن جاسادى. 7 اي بويى ەڭبەك­اقى ماسەلەسi بويىنشا جۇمىس بەرۋشi­لەرگە تالاپ قويىپ، بەيبiت تۇردە نارازىلىق تانىتقان مۇنايشىلاردى الاڭنان كەتiرۋدiڭ وسىنداي قيتۇرقى ءتاسiلiن قولداندى. ارانداتۋشىلىقتىڭ سوڭى قانتوگiسكە ۇلاستى. اۆتوماتپەن، تاپانشامەن، سونداي-اق تاياقپەن قارۋلانعان iشكi iستەر قىزمەتكەرلەرi ساعات ەرتەڭگi 11-لەر شاماسىندا قاراپايىم حالىققا ەشقانداي ەسكەرتۋسiز وق جاۋدىردى.

پوليتسيانىڭ سۋىق قارۋىنان اتىلعان وقتان قۇلاپ جاتقان ادامداردى كورiپ حالىق جان-جاققا باس ساۋعالاپ قاشتى، ال پوليتسيا قىزمەتكەرلەرi قاتاردان ءبولiنiپ شىعىپ قاشىپ بارا جاتقان ادامداردى قۋىپ ءجۇرiپ اتتى، وقتى قارشا بوراتتى.

پوليتسيانىڭ بەيبiت حالىققا اتىس قارۋىن زاڭسىز قولدانۋىنىڭ سالدارىنان 100-دەن اسا ادام اياعىنان، قولىنان، موينىنان، كەۋدەسiنەن، جامباسىنان جاراقات الدى. 16 ادام قازا بولدى.

حالىققا اتىس قارۋىن زاڭسىز قولدانۋدى توقتاتۋ جونiندە وبلىس، قالا باسشىلارى تاراپىنان ەشقانداي بۇيرىق بولماعان.

حالىقتى جاپپاي قىرۋعا جۇزدەن استام پوليتسيا قىزمەتكەرلەرi قاتىستى. سولاردىڭ iشiنەن تەك قانا بەس پوليتسيانى كiنالi دەپ تاۋىپ، ولاردى قر قىلمىستىق كودەكسiنiڭ 308- بابى، 4-بولiگiمەن سوتتادى. ال ادiلدiگiنە كەلەتiن بولساق، بۇل پوليتسەيلەر - ناعىز كiسi ولتiرۋشiلەر. ياعني، بۇلار قاساقانا ادام ءولتiرۋ بابىمەن سوتتالۋى كەرەك ەدi.

9 ادامنىڭ قازاسى قاي پوليتسيانىڭ قا­ر­ۋىنان اتىلعان وقتان بولعانى بەلگiسiز كۇيiندە قالدى. سونداي-اق 97 ادامدى اۆتوماتپەن اتىپ جارالاعان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرiنiڭ كiمدەر ەكەنi دە انىقتالمادى. وزدەرi جاساعان قىلمىستى وزدەرi قالاي اشسىن. مۇنىڭ ءبارi - اتۋ دا، سوتتاۋ دا جوعارىدان بولعان بۇيرىقپەن جاسالىپ جاتقانىن حالىق بiلەدi.

سوت پروتسەسi وقيعا ورنى - جاڭاوزەن مەن شەتپەدە ءوتۋi كەرەك ەدi. سوت اقتاۋ قالاسىندا ءوتتi. نە سەبەپتi قاراپايىم حالىقتى اقتاۋ قالاسىنا شۇبىرتتى؟ بiزدەر - جابiرلەنۋ­شiلەر بiر اي كولەمiندە اقتاۋ قالاسىنا - 160 شاقىرىم جەرگە كۇندە قاتىناپ الەك بولدىق. كوپتەگەن جابiرلەنۋشiلەر سوتقا تولىق قاتىسا المادى. ويتكەنi كۇندە قاتىناۋعا جول قاراجاتى جەتپەدi.

قازاقستان وكiمەتi بۇل قاندى وقيعاعا قاشان ءادiل باعا بەرەر ەكەن؟ حالىقتى جەرگە قاراتۋ، جۇرەگiن اۋىرتۋ، كوڭiلiن قالدىرۋ، سەنiمiن ءوشiرۋ قاشانعا دەيiن جالعاسار ەكەن؟ جاڭاوزەندە بولعان قاندى وقيعانى، سiلكiنiستi بۇزاقىلىققا ەمەس، ەرلiككە تەڭەگەن بولار ەدiك. نەگە بiز جاسقانىپ، تابانعا جازىقسىز تاپتالىپ وتۋگە تيiستiمiز؟ ءسوزiڭدi جەرگiلiكتi بيلiك تىڭداماسا، جازعان ارىزىڭدى جوعارعى بيلiككە جەتكiزبەسە، استىنان سىز ءوتiپ، توبەسiنەن كۇن تەسiپ اشتىق جاريالاسا دا، جوعارىدان كورەتiن كوز بولماسا، ادام باسىمەن ارام ءولۋ كەرەك پە؟ مال ەكەش مال دا ولەرiندە تۇياق سەرپiپ بارىپ ولمەي مە؟ جاڭاوزەندەگi قاندى وقيعانى تۇياق سەرپۋ دەپ بiلەمiز.

حالىققا وق اتۋ - قانىپەزەرلiك! قۇدايدىڭ ەكiنشi اتى - حالىق ەمەس پە؟! قولىندا كۇشi, زاڭى بار بيلiك نەگە جازىقسىز بەيبiت حالىققا وق اتتى؟ قازiرگi تاڭدا جەلتوقسان وقيعاسىندا جازىقسىز بەيبiت حالىقتىڭ قانى توگiلۋiنە، ولiمiنە سەبەپشi بولعان باسشىلار - ق.كوشەرباەۆ، وبلىستىق Iشكi iستەر دەپار­تامەنتiنiڭ باستىعى ا.قابىلوۆ، قالالىق iشكi iستەر باسقارماسىنىڭ باسشىلارى م.قوجاەۆ، ۋ.مىلتىقوۆ، ا.وتەشوۆ، وزەنمۇنايگاز ديرەكتورى ك.ەشمانوۆ جانە ميروشنيكوۆ ەركiن­دiكتە ءجۇر. ولاردىڭ قىلمىس­قا تارتىلىپ سوتتالماۋى جابiرلەنۋشi حالىقتىڭ قابىرعاسىنا باتىپ، ىزا-كەگiن ودان بەتەر كۇشەيتۋدە، كiنالi تۇلعالار قك-نiڭ 164-بابى بويىنشا جاۋاپقا تارتىلىپ، تيiستi جازاسىن الىپ سوتتالماسا، بۇنىڭ ارتى جاقسىلىققا اپارمايدى. قايتادان قانتوگiس بولاتىنىن قاپەرi­ڭiزگە بەرەمiز. بۇل - بiزدiڭ بiرiنشi تالابىمىز.

ەكiنشi تالابىمىز: ەرەۋiل­گە ءوز مۇددەلەرiن ادiلدiك جولىندا قورعاپ شىققان، جازىقسىز قامالىپ سوتتالعان مۇ­نايشىلار مەن جاڭاوزەن، شەتپە ازاماتتارى - دوسماعانبەتوۆ ماقسات، ءجۇسiپوۆ قانات، جارىلعاسىنوۆ نارىن، وتكiلوۆ شابدول، قاليەۆ تاڭات، تولەتاەۆا روزا، ساقتاعانوۆ تالعات، بەسماعانبەتوۆ جاراس، امانوۆ مارات، ەديلوۆ قانات، قوسبارماقوۆ مۇرات، نەپەسوۆ باۋىرجان، اسقارۇلى نۇرلان، اۆەزوۆ حوشمۇرات، مامەدوۆ ەرجان، باۋىرجان عابيدەن، ساۋiرباەۆ نۇربولات اقتالسىن، تۇرمەدەن بوساتىلسىن. ولارعا تەرگەۋ كەزiندە قىسىم كورسەتiلiپ، نەگiزسiز، دالەلسiز قىلمىستىق iس قوزعالعانى، ايىپ تاققانى سوتتا دالەلدەندi, حالىقتىڭ وعان كوزi جەتتi.

ءۇشiنشi تالابىمىز: جەتi اي بويى ەڭبەك داۋىمەن تۇرعان مىڭداعان ازاماتتارعا وزدەرiنiڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جولىندا كومەك كورسەتكەن ا.ءامينوۆ، ۆ.كوزلوۆ، س.ساپارعالي قر قىلمىستىق كودەكسiنiڭ 164-iنشi جانە     170-باپتارى­مەن ايىپتالىپ، سوتقا تارتىلدى. بۇل - بiزدiڭ ەلدiگiمiزگە جانە ازاماتتىعىمىزعا ۇلكەن سىن. ناعىز حالىق جاناشىرلارىن ءوز قولىمىزبەن تۇنشىقتىرۋدامىز. وسى ايتىلعان ازاماتتاردى دەرەۋ سوت زالىنان بوساتۋدى تالاپ ەتەمiز.

ءتورتiنشi تالابىمىز: 2011 جىلدىڭ 16-17 جەلتوقسان كۇندەرi جاڭاوزەن قالاسىنداعى جازىقسىز حالىققا وق اتۋدى توقتاتۋدى سۇراپ كوشەگە شىققان شەتپە حالقىنا دا وق جاۋدىرىلعان بولاتىن. سونىڭ سالدارىنان تولەگەنوۆ تورەبەك جانiبەكۇلى وققا ۇشتى، قازا بولدى. كوپتەگەن ازاماتتار اۋىر دەنە جاراقاتىن الدى. قانشا ادامنىڭ جاراقات ال­عانى جونiندە رەسمي دەرەك تاعى جوق. اۋدان اكiمi ق.بوقانوۆ وسى وقيعانىڭ بارلىعىن جاسىرىپ باقتى. شەتپە كەنتiنە قارۋلى اسكەر كiرگiزiپ حالىقتى اتقىزۋعا بۇيرىق بەرگەن بارلىق كiنالi ادامدار انىقتالىپ، جازالانۋى تيiس.

بەسiنشi تالابىمىز: پوليتسيا وعىنان قازا تاپقانداردىڭ وتباسىنا بەرiلگەن 1 ميلليون تەڭگە، جارالانعاندارعا بولiنگەن 500 مىڭ تەڭگە مۇلدە لايىقتى ەمەس. ازاماتتاردىڭ ءومiرiنiڭ، توگiلگەن قاننىڭ قۇنىن بۇلايشا ەسەپتەگەنiنە نارازىمىز. قايتىس بولعاندار اۋلەتiنiڭ اسىراۋشىسى ەدi. ەندi ولاردىڭ اتا-اناسىن، ايەلiن، بالالارىن كiم باعادى؟ ۇكiمەتتiڭ جارىلقادىق، بەردiك دەگەن تەڭگەسi ءولiم-جiتiمدi اتقارۋمەن-اق تۇگەسiلدi. جارالانعانداردىڭ ەمدەلiپ، جازىلۋىنا، قالىپقا كەلۋiنە الگi قاراجات جەتپەيدi. تاياۋدا استانادا قۇلاعان تiكۇشاقتىڭ قايتىس بولعان ۇشقىشتارى مەن سiزدiڭ كۇزەتiڭiزدiڭ ادامىنا جاڭاوزەندiكتەرگە اتالعاننان 8 ەسە كوپ قارجى بەردi ەمەس پە؟ ول دۇرىس تا شىعار، بiراق بiزدi كەمسiتكەندەي كورiنەتiنiن ءوزiڭiز دە سەزەرسiز. ارنايى قور قۇرىلدى، جاردەم­دەسەمiز دەگەن وبلىس اكiمi ب.مۇحامەدجانوۆتىڭ ءسوزi جەلگە ۇشتى. شەتپەدەگi جابiر­لەنۋشi ازاماتتاردىڭ بiردە-بiرەۋiنە جار­دەم­اقى ءالi كۇنگە دەيiن بەرiلگەن جوق. وسى ماسەلەنiڭ ادiلەتتi شەشiلۋiنە، قايتا قارا­لۋىنا تاپسىرما بەرiڭiز. جازىقسىز قۇربان بول­عان باۋىرلارىمىزعا "تاۋەلسiزدiك" الاڭىندا ەسكەرتكiش تۇرعىزۋ كەرەك دەپ ەسەپ­تەيمiز.

بiزدiڭ بەس تالابىمىزدىڭ ءادiل ەكەنiن تۇسiنەدi جانە ونى قاناعاتتاندىرادى دەپ سەنەمiز.

قول قويعاندار - ر.Iزتۇرعانوۆا، ت.امانگەلديەۆ، ت.بيسەنعاليەۆ، ح.دۇيسەكەنوۆ، ت.تۇرعانباەۆ، I.ۇتەنوۆ، ە.ەرساريەۆ، ا.قوجاحمەتوۆ، ا.سارىەۆ، ا.تالاسبەكوۆ، ج.تولەگەنوۆ، ق.دوسبەرگەنوۆ، و.سابىت، ا.سۋانوۆا، ت.قۇلجانوۆ، ە.بالتاەۆ، ك.نۇرمانوۆ، ا.يۋسۋپوۆ، و.بايجان، م.قۇربانباەۆ، ن.سۇيiنبەكوۆ جانە ت.ب. (حاتقا بارلىعى 275 ادام  قول قويعان).

"جاس الاش" گازەتى

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

46 - ءسوز

تيبەت قالاي تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلدى؟

بەيسەنعازى ۇلىقبەك 1963