ءماجىلىس توراعاسى ەرلان قوشانوۆ باۋىرلاس قىرعىز ەلىنىڭ چولپون-اتا قالاسىندا وتكەن «پارلامەنتتىك ديپلوماتيا – سەنىم مەن ارىپتەستىكتىڭ نەگىزى» تاقىرىبىنداعى تۇركپا-نىڭ ءحى پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىستى.

الدىمەن ۇيىمعا مۇشە ەلدەر قازاقستان، ازەربايجان، قىرعىزستان جانە تۇركيا پارلامەنتى جەتەكشىلەرى تۇركپانىڭ كەڭەسى وتىرىسىندا باس قوستى. تاراپتار تۇركى الەمىنىڭ بولاشاعىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلادى.

ەرلان قوشانوۆ قىرعىز ارىپتەستەرىنە قوناقجايلىلىعى مەن ءىس-شارانى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، جيىننىڭ تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىندا ديپلوماتيالىق قاتىناستاردىڭ ورناعانىنا 30 جىل تولۋىمەن تۇسپا-تۇس كەلگەنىنە نازار اۋداردى.

سونىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ وسى ۇيىمعا توراعالىعى اياسىندا اتقارعان جۇمىسىن قورىتىندىلاپ، 2022 جىلعا ارنالعان ءىس-شارالار جوسپارىنىڭ تولىق ورىندالعانىن اتاپ ءوتتى.

«تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى – تۇركىستانداعى باسقوسۋدان بەرى ءبىر جىلداي ۋاقىت ءوتتى. قازاقستاننىڭ توراعالىعى كەزەڭىندە تاراپتاردىڭ اتسالىسۋىمەن اسسامبلەيامىزدىڭ جۇمىسى جۇيەلى جانە قارقىندى تۇردە جالعاسىن تاپتى. قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تۇركى مەملەكەتتەرىمەن قارىم-قاتىناستى دامىتۋعا ەرەكشە  كوڭىل  بولۋدە»، – دەدى ەرلان قوشانوۆ.

ءماجىلىس سپيكەرى توراعالىق كەزەڭدە اتقارىلعان جۇمىس تۇركى ەلدەرىنىڭ بىرلىگىن بەكەمدەپ، تۇركپا-نىڭ بەدەلىن ارتتىرۋعا، ىقپالىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعانىن ايتتى.

سونىمەن قاتار باسقوسۋدا پالاتا سپيكەرى قازاقستاندا وتكەن رەفەرەندۋم كەزىندەگى تۇركپا-نىڭ باقىلاۋ ميسسياسىنىڭ بەلسەندى قاتىسقانى جانە ناۋقانعا شىنايى باعا بەرگەندەرى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

تۇركپا ميسسياسىنىڭ جەتەكشىسى رەفەرەندۋم بارلىق وزىق حالىقارالىق دەموكراتيالىق ستاندارتتارعا تولىق سايكەس وتكەنىن اتاپ ءوتتى.

جيىندا ۇيىمدا توراعالىق ەتۋ مارتەبەسى قازاقستان پارلامەنتىنىڭ توراعاسىنان قىرعىز پارلامەنتى باسشىسىنا سالتاناتتى تۇردە تاپسىرىلدى.

سونان سوڭ تۇركپا-عا مۇشە ەلدەر پارلامەنتتەرىنىڭ جەتەكشىلەرى بىرلەستىكتىڭ ءحى پلەنارلىق وتىرىسىندا باس قوستى. وعان قوناق رەتىندە كەلگەن وزبەكستان مەن تۇركىمەنستان پارلامەنت باسشىلارى مەن باقىلاۋشى مارتەبەسىنە يە ماجارستان پارلامەنتىنىڭ دەلەگاتسياسى دا قاتىستى.

وتىرىستا ءسوز سويلەگەن ەرلان قوشانوۆ تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىنداعى ينتەگراتسيالىق ۇدەرىستەر جوعارى  دەڭگەيدە دامىپ كەلە جاتقانىن، سونىمەن بىرگە پارلامەنتارالىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋدىڭ ءمانى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىز، پارلامەنتاريلەر، مەملەكەت باسشىلارىمىزدىڭ باستاماسىنا سايكەس تۇركپا-نىڭ دا اتاۋىن «تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى» – دەپ وزگەرتكەلى وتىرمىز. بۇل رەبرەندينگ، بۇل جاڭارۋ ءبىزدىڭ اسسامبلەيانىڭ  جاڭا فورماتتا جان-جاقتى دامۋىنا ىقپال ەتەرى ءسوزسىز. ءبىزدىڭ مۇددەمىز ورتاق. باستى ماقساتىمىز ەۋرازيا كەڭىستىگىندە تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتى ساقتاي وتىرىپ، مىزعىماس بەرىك بايلانىستاردى دامىتۋ. پارلامەنتتىك ديپلوماتيانىڭ حالىقارالىق ساياساتتاعى ورنى ەرەكشە. بۇگىندە ونىڭ مۇمكىندىكتەرىن ءتۇرلى حالىقارالىق پلاتفورمالاردا ورتاق مۇددەلەرىمىزدى ىلگەرىلەتۋ جانە تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىن ارتتىرۋ ءۇشىن پايدالانۋ وتە ماڭىزدى»، – دەدى ءماجىلىس سپيكەرى.

ەرلان قوشانوۆ ءماجىلىس دەپۋتاتتارى پارلامەنتتىك ديپلوماتيا ارقىلى تۇركى حالىقتارىنىڭ بىرلىگىن نىعايتۋ جولىندا بىرلەسىپ ەڭبەك ەتۋگە دايىن ەكەنىن ايتتى.

پلەنارلىق وتىرىستا تۇركى ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋعا باعىتتالعان بىرقاتار قۇجاتتارعا قول قويىلىپ، ۇيىمنىڭ 2028 جىلعا دەيىنگى ستراتەگيالىق جوسپارى ماقۇلداندى. بىرلەستىككە مۇشە ەلدەردىڭ ۇلتتىق زاڭنامالارىن جاقىنداستىرۋعا باعىتتالعان الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ بويىنشا مودەلدىك زاڭ قابىلداندى. ول قازاقستان پارلامەنتىنىڭ باستاماسىمەن ازىرلەندى.

سونىمەن قاتار قۇرىلتايشى پارلامەنتتەر باسشىلارى اسسامبلەيانىڭ اتىن «تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسى» دەپ وزگەرتۋ جونىندە قۇجاتقا قول قويىلدى.

جيىن سوڭىندا چولپون-اتا دەكلاراتسياسى قابىلداندى. تۇركپا-نىڭ كەلەسى ءحىى پلەنارلىق وتىرىسى 2023 جىلى تۇركيادا وتەدى.

وتىرىس اياسىندا دەلەگاتسيا باسشىلارى قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆپەن كەزدەستى. وندا ءماجىلىس سپيكەرى ەرلان قوشانوۆ ۇيىمنىڭ قىزمەتى جايلى مالىمەت بەرىپ، قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جىلى لەبىزىن جەتكىزدى.

سونداي-اق ۇيىمعا مۇشە ەلدەر اراسىندا ساياسي، ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىس نىعايىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

بۇدان بولەك، ەرلان قوشانوۆ قىرعىز رەسپۋبليكاسى جوگوركۋ كەنەشىنىڭ توراعاسى تالانت مامىتوۆپەن جانە ازەربايجان ميللي مەدجليسىنىڭ ءتورايىمى ساگيبا گافاروۆامەن جەكە دارا كەزدەستى.

وندا پارلامەنتارالىق ديالوگتى نىعايتۋ  ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

Abai.kz