وزبەكستاننىڭ جاڭا كونستيتۋتسياسى بويىنشا، قاراقالپاقستان ەگەمەندىك ستاتۋسىنان جانە وزبەكستاننان ءبولىنىپ شىعۋ قۇقىعىنان ايىرىلۋى مۇمكىن. بۇل جونىندە centralasian.org سايتى جازدى. 

وزبەكستاننىڭ جاڭا كونستيتۋياسىنىڭ جوباسى باسپاسوزدە جاريالانعان. كونستيتۋتسيانىڭ 70, 71, 72, 74 جانە 75 باپتارىندا قاراقالپاقستاننىڭ جاڭا ستاتۋسى كورسەتىلگەن.

وزبەكستاننىڭ قازىرگى كونستيتۋتسياسى بويىنشا قاراقالپاقستان "ەگەمەندى رەسپۋبليكا" بولىپ سانالادى، قاراقالپاقستان بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋم نەگىزىندە وزبەكستان قۇرامىنان ءبولىنىپ شىعا الادى" دەپ كورسەتىلگەن. جاڭا وزگەرىستەردەن بۇل نورمالار الىنىپ قالعان.

كونستيتۋتسياعا ەنەتىن وزگەرىستەر جونىندەگى كوميسسياعا سىلتەمە جاساعان "گازەتا.uz" باسىلىمى "جاڭا وزگەرىستەرى قاراقالپاقستان جوكارعى كەڭەسى جاساپ، ءبىراۋىزدان ماقۇلداعان" دەپ جازادى. كونستيتۋتسياعا رەفورما جاساۋ تۋرالى پىكىرلەردى جيناقتاعاندا "اۆتونوميالى رەسپۋبليكا حالقى اتىنان "قاراقالپاقستاندى وزبەكستاننىڭ اجىراماس بولشەگى دەپ تانۋ تۋرالى كوپتەگەن ۇسىنىستار تۇسكەن".

"كونستيتۋتسيالىق كوميسسيا وزگەرىستەر قاراقالپاق جانە وزبەك حالىقتارىنىڭ بىرلىگىن نىعايتۋ جانە ءبىر ەل – ورتاق تاعدىر يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالدى دەپ تۇسىندىرگەن" دەپ جازادى "مەديازونا".

1993 جىلى 9 ساۋىردە كۇشىنە ەنگەن قاراقالپاقستان كونستيتۋتسياسىندا "قاراقالپاقستاننىڭ ەگەمەندىگى جانە وزبەكستان قۇرامىنداعى ورنى تۋرالى" وزبەكستان كونستيتۋياسىنىڭ ەرەجەلەرىن تولىق قايتالايدى. قاراقالپاقستان حالقىنىڭ بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋمى نەگىزىندە وزبەكستاننان شىعا الاتىنى دا جازىلعان.

بيىل 25 ماۋسىمدا وزبەكستان كونستيتۋتسياسىنا ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر قوعام تالقىلاۋىنا شىعارىلعان. وزبەكستان كونستيتۋتسياسىنىڭ 66 بابىنا بارلىعى 170 تۇزەتۋ ەنگىزۋدى كوزدەپ وتىر. جاڭا وزگەرىستەر بويىنشا پرەزيدەنت وكىلەتى كۇشەيىپ، پرەزيدەنت قىزمەتى بەس جىلدان جەتى جىلعا دەيىن ۇزارادى. جاڭا كونستيتۋتسيا قابىلدانسا، وزبەكستاننىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزياەۆتىڭ بۇعان دەيىنگى پرەزيدەنتتىك مەرزىمدەرى ەسەپتەن شىعارىلىپ، قايتادان سايلاۋعا ءتۇسۋ قۇقىعىن الادى دەگەن بولجام بار.

قاراقالپاقستان اۆتونوميالى رەسپۋبليكاسى 1925-1929 جىلدار ارىلىعىندا اۆتونوميالى وبلىس رەتىندە قازاقسسر اۆتونوميالى رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرامىندا بولعان. 1930 جىلدىڭ 20 شىلدەسىندە قازاقستان قۇرامىنان شىعىپ، رسفسر-گە تىكەلەي باعىندى. 1936 جىلعى 5 جەلتوقساندا اۆتونوميا وزبەك سسر-ءنىڭ قۇرامىنا بەرىلگەن.

قاراقالپاقستان 1990 جىلى 14 جەلتوقساندا مەملەكەتتىك ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراتسيا قابىلداعان. 1993 جىلى تاشكەنت "قاراقالپاقستان وزبەكستان قۇرامىنان شىعۋ ماسەلەسىن 20 جىلدان سوڭ رەفەرەندۋم ارقىلى شەشەدى" دەگەن شارتپەن قاراقالپاقستاندى رەسمي تۇردە قوسىپ العان. الايدا بۇل ماسەلە 20 جىلدان كەيىن دە كوتەرىلمەگەن. ساراپشىلار مۇنىڭ جابىق تاقىرىپ ەكەنىن، ونى كوتەرگەن قاراقالپاق بەلسەندىلەرىنىڭ قۋدالاناتىنىن ايتادى.

Abai.kz