ارابتار قازاقستانداعى ءالجۋاز سالاعا اقشاعا قۇيماق
كورولدىكتىڭ كومپانيالارى قازاقستاننىڭ اگرارلىق سالاسىنا ينۆەستيتسيا سالۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن ساۋد ارابياسىنىڭ تاق مۇراگەرى كەلىسسوز جۇرگىزدى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ مۇحاممەد بەن سالمان بەن ابدەلازيز ءال ساۋدقا ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، شاقىرعانى جانە قوناقجايلىق كورسەتكەنى ءۇشىن ساۋد ارابياسىنىڭ كورولى مەن تاق مۇراگەرىنە العىس ايتتى.
قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەت باسشىسى رەتىندە ساۋد ارابياسىنا العاش رەت كەلگەندىكتەن، بۇل ساپاردىڭ ماڭىزى زور.
توقاەۆ ساۋد ارابياسى قازاقستاننىڭ باستى ستراتەگيالىق سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
“ساۋد ارابياسى – قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن ءبىرىنشى بولىپ مويىنداعان ەلدەردىڭ ءبىرى. وسى كەزەڭدە ءتۇرلى باعىتتاعى ىنتىماقتاستىعىمىز نىعايا ءتۇستى. قازىر قازاق-ساۋد قاتىناستارى جوعارى دەڭگەيدە. دەگەنمەن، ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىققا تىڭ سەرپىن بەرەتىن كەز كەلدى. بۇل – ەلدەرىمىزدىڭ مۇددەسىنە ساي كەلەتىن ورتاق شەشىم. ءبىزدىڭ ءوزارا ءتيىمدى بايلانىستارىمىز نىعايا بەرەدى دەپ سەنەمىن”، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
كەلىسسوز بارىسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى تالقىلاندى. قازاقستان ساۋد ينۆەستورلارى ءۇشىن ءوزارا مۇددەنى كوزدەيتىن ءتۇرلى پەرسپەكتيۆتى سالالار بويىنشا ەرەكشە شارتتار مەن كەڭ كولەمدە ارتىقشىلىقتار ۇسىنۋعا دايىن.
تاراپتار ءوزارا تاۋار اينالىمىن ەداۋىر ارتتىرۋعا نيەتتى ەكەنىن جانە جۋىق ارادا ەكى ەل ۇكىمەتتەرىنىڭ بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى جانداندىراتىنىن ناقتىلادى.
مۇحاممەد بەن سالمان بەن ابدەلازيز ءال ساۋد ەلدەرىمىز اراسىنداعى قاتىناستار دەڭگەيى جاقسى ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، ونى ءارى قاراي نىعايتىپ، دامىتۋ ءۇشىن مۇمكىندىكتەر مول ەكەنىن ايتتى. سونداي-اق بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى جانداندىرۋ قاجەت ەكەنىنە توقتالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل رەتتە قازاقستان مەن ساۋد ارابياسىنىڭ بيزنەسمەندەرىن بىرىكتىرەتىن ىسكەرلىك كەڭەستىڭ ءرولى زور بولماق.
تاق مۇراگەرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ رەسمي ساپارى اياسىندا وتەتىن ينۆەستيتسيالىق دوڭگەلەك ۇستەلگە كورولدىكتىڭ ءىرى كومپانيالارىنىڭ وكىلدەرى قاتىساتىنىن جەتكىزدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى جاعدايدا ساۋد ارابياسىنىڭ مەملەكەتتىك ينۆەستيتسيالىق قورى ۇيلەستىرەتىن بىرقاتار جوبا بويىنشا بىرلەسكەن جۇمىس ماڭىزدى سانالادى.
مۇحاممەد بەن سالمان بەن ابدەلازيز ءال ساۋد كورولدىكتىڭ كومپانيالارى قازاقستاننىڭ اگرارلىق سالاسىنا ينۆەستيتسيا سالۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعانىن ايتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل باعىت جاھاندىق ازىق-تۇلىك داعدارىسى جاعدايىندا اسا وزەكتى بولا تۇسەدى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ تاق مۇراگەرىن قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىردى.
مۇحاممەد بەن سالمان بۇل شاقىرۋدى قۋانا قابىلدايتىنىن ايتىپ، قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتاردى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ناقتى ناتيجەلەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن قازاقستانعا ساپارمەن كەلۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
ەسكە سالساق، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ كەشە، 23 شىلدەدە ساۋد ارابياسىنىڭ كورولى سالمان بەن ابدەلازيز ءال ساۋدتىڭ شاقىرۋىمەن دجيددا قالاسىنا رەسمي ساپارمەن باردى.
اراب قارجىسى جانە قازاقستان. ءبىزدىڭ پرەزيدەنتتى ينۆەستورلار نەگە جاقسى كورەدى؟
بيىلدان – فەرمەرلەر مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جاڭا ءداۋىرى باستالدى دەپ ايتۋعا بولادى. ازىق-تۇلىك مۇنايدان دا ماڭىزدى. ءتىپتى كوپتەگەن ەلدەر وزدەرىندە ىشكى زاپاس قالسىن دەپ، تاعام ەكسپورتىنان باس تارتى. ول نارىقتا جەتىسپەۋشىلىك تۋعىزىپ جاتىر. كۇزدە قيىن كەزەڭ باستالادى.
الەمدەگى اگرارلى الپاۋىت كومپانيالار، فوندتار بولاشاقتى ناقتى بولجاي الادى. قازىر ولار بالاما جوبالار ىزدەي باستادى. وسى جولدا كوبى قازاقستانعا كوز تىگىپ وتىر.
سەبەپ؟ قازاقستان ەگىستىك كولەمى بويىنشا الەمدەگى التىنشى ەل. مەملەكەت سىرتتان ينۆەستيتسيالار مەن جاڭا تەحنولوگيالار تارتۋعا مۇددەلى. زاڭدارى مەن سالىق رەجيمى وتە قولايلى. قازاق جەرىندەگى ەگىستىككە تەك ينۆەستيتسيا، جاڭا تەحنولوگيالار مەن لوگيستيكالىق شەشىمدەر عانا جەتىسپەي تۇر. ال ول حالىقارالىق كومپانيالاردا بار.
سوندىقتان قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا باسقا ەلدەر تاراپىنان قىزىعۋشىلىق كوپ.
2021 جىلى قازاق اۋىل شارۋاشىلىعى 7,4 تريلليون تەڭگەگە ءونىم ء(داندى داقىلدار، مال، كوكونىس، جەمىس) وندىرگەن. ءبىزدىڭ مۇمكىندىگىمىزبەن سالىستىرىپ قاراعاندا، بۇل وتە از.
قازىرگى ەگىستىك كولەمى 22,9 ملن گەكتار. ەندى ونىڭ اۋماعىن جالپيتىپ كوبەيتە بەرۋدىڭ قاجەتى شامالى. تەك جەردىڭ ساپاسىن ارتتىرىپ، ەگۋ، ورۋ مەن باپتاۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن ءوندىرۋ كەرەك. ءبىز ەگىسكە سۋدى تىم ۇنەمسىز جۇمساپ، ىسىراپ ەتىپ وتىرعان ەلمىز. تامشىلاپ سۋعارۋ تەحنولوگياسى تەك ازىن-اۋلاق تەپليتسالاردا عانا قولدانىلادى.
22,9 ملن گەكتاردى ءبىز قالاي بولدىك؟
ءداندى جانە ءداندى-بۇرشاقتى داقىلدار 16 ملن گەكتاردى الادى. ونىڭ ىشىندەگى بيداي ۇلەسى– 12,9 ملن گا. مايلى داقىلدار 3,1 ملن گا، ازىقتىق داقىلدار – 3,1 ملن گا، ماقتا – 109,9 مىڭ گا، كۇرىش – 96,8 مىڭ گا، قانت قىزىلشاسى – 21,7 مىڭ گا، كارتوپ – 195,8 مىڭ، كوكونىس (قيار، پوميدور) – 168,6 مىڭ گا، باقشا داقىلدارى (قاربىز، قاۋىن) – 110,0 مىڭ گا.
كورىپ تۇرعانىمىزداي، ەگىستىكتىڭ جارتىسىنان استامى بيدايعا بەرىلگەن. قازاقستان ءوز-ءوزىن اسىراي الادى. ەل پرەزيدەنتىن شاقىرىپ وتىرعان ارابتار، اگروكەشەنىمىزگە ينۆەستيتسيا سالىپ، بولاشاق زور ۇسىنىستى يگەرۋگە دايىن ەكەنىن بايقاتتى.
قازاقستان وسى ينۆەستيتسيالاردى تارتا السا، ايماقتاعى ەڭ الەۋەتتى ەل بولايىن دەپ تۇر. تەك مۇناي، مەتالل مەن ۋرانعا يەك ارتا بەرمەي، اگرورلىق الپاۋىت بولۋ ءوز قولىمىزدا. ول ءۇشىن ينۆەستيتسيامەن قاتار، جاڭا تەحنولوگيانى ەنگىزۋ وتە ماڭىزدى.
ەگەر ءبىز اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرى كولەمىن جىلىنا 50 ملرد دوللار دەڭگەيىنە جەتكىزە الساق، وندا بولاشاعىمىز مىقتى بولادى. قازىر 14-15 ملرد دوللار شاماسىندا تۇرمىز. بۇل كەنجەلەپ قالعان ەلدەردىڭ كورسەتكىشى جانە وسى باعىتتاعى دامۋىمىزعا ەرەكشە كۇش سالۋ كەرەك.
ساۋد ارابياسىنداعى كەلىسسوزدەر – ءار قازاقتىڭ بولاشاعىنا اسەر ەتەتىن اسا ماڭىزدى ءسات. ءبىزدىڭ پرەزيدەنت مىقتى ديپلومات جانە ارابتارعا نە كەرەك ەكەنىن بىلەدى. اراب قارجىگەرلەرى مىقتى اناليتيكتەر، ولار دا قازاقستاننىڭ قازىرگى جاعدايىن ءبىلىپ وتىر. وسى تۇسىنىكتەردەن ءبىز ءۇشىن ءتيىمدى كونتراكتتار الساق، وندا اۋىلشارۋاشىلىعىنىڭ جاڭا داۋىرىندە قازاقستان دا كوشتەن قالمايتىنى انىق.
ايبار ولجاەۆ
Abai.kz
