تالىبتەر تاجىكستاندى ءبىر اپتادا باسىپ الاتىنىن مالىمدەدى. بۇل ءبىرىنشى مالىمدەمە ەمەس جانە سوڭعىسى دا ەمەس. دۋشانبەگە تالىبتەردىڭ شۇيلىگۋى ارتىپ كەلەدى، ونىڭ سەبەبى دە جوق ەمەس. تالىبتەر "تاجىكستان ىشكى ساياساتىمىزعا ارالاسىپ وتىر" دەسەدى. 

تاليبان ء"بىز تاجىكستاندى ءبىر اپتادا باسىپ الامىز، ەگەر ونى قولداۋشى ەلدەر بولماسا" دەپ مالىمدەمە جاسادى. تالىبتەر تاجىكستاننىڭ احماد ماسۋدتى قولداپ، اقپاراتتىق دەڭگەيدە جاردەمدەسىپ جاتقانىنا نارازى. احماد ماسۋدقا قارۋ-جاراق بويىنشا جانە ۇرىستى جۇرگىزۋ بويىنشا تاكتيكا قۇرىپ، كومەكتەسۋدە دەيدى تالىبتەر. ماسۋد 2021 جىلى 15-تامىزدا تالىبتەر كابۋلدى باسىپ الىپ، ەلدى ءوز قولىنا العان ساتتە، تاليبانعا قارسى سوعىس جاريالاعان بولاتىن. ايگىلى احماد شاح ماسۋدتىڭ ۇلى اكەسىنىڭ جولىن قۋىپ، پاندجشەر شاتقالى مەن باعلان ايماعىندا ۇرىس قيمىلدارىن باستادى. بۇگىندە ونىڭ جاساعىن 5-10 مىڭ ساربازدان تۇرادى دەگەن اقپارات بار. احماد ماسۋدتىڭ ءوزى نە تاجىكستاندا، نە ەۋروپا ەلدەرىنىڭ بىرىندە دەيدى اشىق دەرەككوزدەر. ول اۋعانستاننان تىس ايماقتا كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ، تالىبتەرگە قىسىم جاساۋ امالدارىن قاراستىرۋ ۇستىندە.

تالىبتەر اۋعانستاننىڭ سولتۇستىك ايماقتارىندا "تاليباننىڭ تاجىكستاندىق ۇيىمى" اتتى بولىمشە قۇردى. ول تاجىكستانمەن شەكارالاس ايماقتا ارەكەت ەتپەك جانە باستى ماقساتى تاجىكستاننىڭ ىشكى تۇراقتىلىعىنا كەرى اسەر ەتۋ دەگەن بولجام بار. ونى قالاي ىسكە اسىرارى بەلگىسىز. اسكەري جولمەن تالىبتەر قانداي دا ءبىر جەتىستىككە جەتە الماسى انىق. سەبەبى تاجىكستان ۇقشۇ قۇرامىندا، وعان جاسالعان شابۋىلعا ۇيىم مۇشەلەرى كوز جۇما قارامايدى. ورتالىق ازيا ەلدەرى دە تالىبتەردى ورتالىق ازيادا تايراڭداتىپ قويۋعا نيەتتى ەمەس. تاجىكستاندا رەسەيدىڭ 7 مىڭ ساربازى بار ەڭ ءىرى اسكەري بازاسى بارىن ەسەپكە الاتىن بولساق، ەندەشە تالىبتەردىڭ تاجىكستانعا اشىق سوعىس اشۋى ولار ءۇشىن ولىممەن تەڭ. ونى تالىبتەر دە جاقسى بىلەدى. سوندىقتان دا ولار دۋشانبەگە قىسىم جاساۋدىڭ باسقا امالىن ىزدەستىرەرى انىق. مىسالى تاۋلى باداقشاننىڭ ورتالىق بيلىككە دەگەن نارازىلىعى ارتىپ كەلەدى. دۋشانبە مەن تاۋلى باداقشان اراسىندا كوكتەمدە قاقتىعىس بولىپ، ونداعان ادام قازا تاپتى. مىنە، وسىنداي نارازىلىقتار ساتىندە اقپاراتتىق شابۋىل جاساۋ امالىن جاساۋى مۇمكىن. الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى بيلىككە قارسى كوڭىل-كۇيدى كۇشەيتۋى دە ىقتيمال. دەي-تۇرا تالىبتەردىڭ وعان رەسۋرسى دا، تاجىريبەسى دە از.

تاجىكستاننىڭ ءوز ىشىندە بيلىككە دەگەن نارازىلىق جىل وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى. وعان سەبەپكەر ەلدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى مەن ونى رەتتەۋگە بايلانىستى بيلىكتىڭ قانداي دا ءبىر رەفورما جۇرگىزۋگە قۇلىقسىزدىعى. راحمون ورتالىق ازيادا وتىز جىلعا جۋىق تاقتا وتىرعان جالعىز باسشى بولىپ قالۋدا جانە ول جاقىن ارالىقتا بيلىكتى ۇلى رۋستام ەموماليگە بەرۋى مۇمكىن. ورتالىق ازيادا ۇلىنا تاقتى قالدىرۋ تاجىريبەسى بار. تۇركىمەنستان پرەزيدەنتى سولاي ەتتى. بۇل حالىقتىڭ نارازىلىعىن كۇشەيتەرى انىق. تاجىكستان حالقىنىڭ باسىم بولىگى ەڭبەك ميگرانتى بولىپ كۇن كورەدى. باسىم بولىگى رەسەيگە باراتىن. الايدا رەسەي-ۋكراينا سوعىسىنىڭ سالدارىنان رەسەيدە بىرقاتار جۇمىس ورىندارى جابىلدى، ال ميگرانتتار باسقا باعىتتى ىزدەۋگە، كوبى كەرى قايتۋعا ءماجبۇر بولۋدا. بۇل ەلدەگى قارسىلىقتى ارتتىراتىن كوپتەگەن فاكتىنىڭ ءبىرى عانا. تاجىكستاندا 1992-1997 جىلى ازامات سوعىسىنىڭ بولعانىن ەستەن شىعارماۋعا ءتيىسپىز. سوعىس و باستا الەۋمەتتىك نارازىلىقتاردان باستالىپ، سوڭى قاندى قىرعىنعا ۇلاسقان ەدى. ارتىنشا وعان اۋعانستاننىڭ بىرقاتار لاڭكەستىك ۇيىمدارى دا قاتىسىپ، قان-قاساپ بولدى.

تاجىكستاندا جاعدايدىڭ تۇراقتى بولۋىنا مۇددەلى تاراپتىڭ ءبىرى قىتاي. قىتاي تاجىك ەكونوميكاسىنا ايتارلىقتاي قارجى قۇيدى جانە ونىڭ جەمىسىن كورۋگە نيەتتى. "اقشا تىنىشتىقتى سۇيەدى" فورمۋلاسى بويىنشا قىزمەت ەتەتىن قىتاي بيلىگى، تالىبتەردىڭ ارەكەتتەرىن قۇپتاماسى انىق.

Abai.kz